📜پاسخ

🌳با توجه به این‌که از یک‌ سو «ولایت» دارای معانی و درجات مختلفی می‌باشد، و از سوی دیگر «نبوت» نیز دارای درجات و مقامات است؛ لذا دامنه ‌ی ولایت انبیا(علیهم السلام) بر اساس درجات نبوت و مقام‌ های معنوی آنان قبض و بسط خواهد یافت.

☘️ توضیح این‌ که: از یک‌ سو؛ ولایت از ریشه «وَلِىَ» است که در لغت براى آن معانى مختلفى ذکر شده است، لکن آنچه از معانى لغوى آن در این‌جا لحاظ شده است «سرپرستى و صاحب اختیار بودن بر امورى است که به “مولى” واگذار شده است و “مولى” داراى یک نحوه اشراف و تسلطى بر آن می‌باشد».

🍀 و در اصطلاح: ولایت و سرپرستى «انسان کامل» بر سایر انسان‌ها در ابعاد مختلف فردى و اجتماعى، دینى و دنیوى، ظاهر و باطن نیات و قلوب افراد و بر تشریع و تکوین (عالم هستى) است، تا آنها را به سعادت نهایى دنیوى و اخرویشان برساند و خود واسطه فیض برایشان واقع شود.

🌴 از سوی دیگر انبیا (علیهم السلام) از نظر نبوت و مقامات معنوی تفاوت دارند؛ چنان‌که از امام صادق (علیه السلام) نقل شده است: پیامبران و رسولان خدا چهار گروه‌‏اند:

۱️⃣ پیامبرى که تنها پیامبر خویش است، و وظائف شخص خود را از خدا دریافت می‌کند و برای دیگران رسالت ندارد و تکلیف دیگرى را معین نمی‌‏کند.

۲️⃣ پیامبرى که در خواب می‌بیند، آواز را می‌شنود، اما فرشته وحی را به چشم نمی‌بیند، و برای کسی مبعوث نشده، بلکه خود رهبر و امامى دارد؛ مانند لوط (علیه السلام) که حضرت ابراهیم (علیه السلام) امام او بود.

۳️⃣ پیامبرى که در خواب می‌بیند، آواز می‌شنود، فرشته وحی را به چشم می‌بیند و برای گروهی اندک یا زیاد مبعوث شده است؛ مانند یونس (علیه السلام) که خدا در باره‌اش فرمود: «ما او را براى صد هزار، بلکه بیشتر فرستادیم».اما در عین حال خود او امامى داشت؛ یعنی به مقام امامت نرسیده بود.

۴️⃣ پیامبرى که هم در خواب بیند و هم آواز شنود و هم در بیدارى به چشم بیند و خودش امام است؛ مانند پیامبران اولو العزم، ابراهیم مدتى پیغمبر بود و امام نبود تا خدا فرمود: «براستى من تو را امام ساختم، عرض کرد: و از نژاد من هم؟ خدا فرمود: فرمان نبوت من به ستمکار نرسد»، یعنى هر کس صنمى یا بتى پرستیده امام نمی‌شود.

🍃 بنابراین، همان‌گونه که از این روایت به ‌دست می‌آید، اولاً: دایره و دامنه‌ی ولایت هر پیامبری بسته به مقام و درجه‌ی نبوت و مقام معنوی او است؛ ثانیاً: برخی از انبیا تحت ولایت پیامبر دیگری عمل می‌کردند و در واقع مبلغ آموزه‌های توحیدی آن پیامبر بودند.