چکیده:
سماک بن (اوس بن) خَرَشَـه بن لَوذَان(شهادت ۱۲ق) معروف به اَبودُجانه، از انصار و صحابی پیامبر(ص). او در جنگهای بدر و احد و دیگر غزوات پیامبر(ص) شرکت داشت. وی از معدود اصحابی بود که در جنگ احد به رغم پیشروی و پیروزی قریشیان، از پیامبر(ص) جدا نشد. ابودجانه در جنگ با مسیلمه کذاب به شهادت رسید.
صحابه پیامبر(ص)
ابودجانه، صحابی پیامبر(ص)[۱] از انصار و از قبیله بنی ساعده بود.[۲] وی در جنگهای بدر و احد و دیگر غزوات پیامبر(ص) شرکت داشت.[۳]
پیامبر(ص) در جنگ احد شمشیری به او بخشید[۴] ابودجانه در این جنگ رشادت و پایداری بسیار از خود نشان داد و از معدود اصحابی بود که به رغم پیشروی و پیروزی قریشیان، از پیامبر(ص) جدا نشد[۵] و به همین سبب پیامبر(ص) او را دعا فرمود.[۶]
در سال ۴ق، پس از پیروزی مسلمانان بر یهودیان بنی نضیر، پیامبر(ص) اموال آنها را میان مهاجران تقسیم کرد و با آنکه انصار از آن سهمی نیافتند، پیامبر(ص) سهمی به ابودجانه و سهل بن حنیف که فقیر بودند بخشید.[۷]
پس از پیامبر(ص)
پس از رحلت پیامبر(ص)، ابودجانه در سال ۱۲ق در جنگ یمامه شرکت داشت. هنگامی که پیروان مسیلمه کذاب به باغی پناه برده بودند، وی شجاعانه مسلمانان را به جنگ برانگیخت و بر اثر پایداری و شجاعت او، مسلمانان به درون باغ نفوذ یافتند.[۸] گفتهاند که وی بر مسیلمه زخم زد و جنگید تا به شهادت رسید.[۹] و به قولی مسیلمه او را به شهادت رساند.[۱۰]
تشابه اسمی
شباهت نام ابودجانه صحابی پیامبر(ص) با سماک بن مخرمه اسدی که از عثمانیان بود و از علی(ع) کناره گرفت، [۱۱] یا سماک بن خرشه جعفی[۱۲] سبب شده تا برخی گمان برند که وی در جنگ صفین حضور داشته است.[۱۳]
پی نوشتها
- ابن هشام، ج۲، ص۳۵۳؛ بلاذری، فتوح، ج۱، ص۱۱۰؛ ابن اثیر، ج۲، ص۳۵۲.
- ابن اسحاق، ص۳۲۶؛ ابن هشام، ج۲، ص۳۵۳
- واقدی، المغازی، ج۱، ص۷۶؛ ابن اثیر، ج۲، ص۳۵۲
- ابن هشام، ج۳، ص۷۱؛ ابن اسعد، ج۳، ص۵۶۶ـ۵۵۷.
- ابن هشام، ج۳، ص۸۷؛ واقدی، المغازی، ج۱، ص۲۴۰.
- واقدی، المغازی، ج۱، ص۲۴۶؛ بلاذری، انساب، ج۱، ص۳۲۰.
- واقدی، المغازی، ج۱، ص۳۷۹؛ بلاذری، فتوح، ج۱، ص۱۸ـ۱۹.
- واقدی، الرده، ص۷۲، ۷۴.
- واقدی، الرده، ص۷۴؛ ابن سعد، ج۳، ص۵۵۷؛ بلاذری، فتوح، ج۱، ص۱۱۰.
- یعقوبی، ج۲، ص۱۳۰.
- ثقفی، ج۱، ص۳۲۳، ج۲، ص۴۸۴؛ دارقطنی، ج۱، ص۳۱۳ـ۳۱۴.
- نصر بن مزاحم، ص۳۷۵.
- ابن عبدالبر، ج۲، ص۶۱۵ـ۶۵۲؛ قس: ابن حجر، ج۲، ص۱۲۸؛ عسکری، ج۲، ص۱۹۵.
منبع: ویکی شیعه