خطبه متقین
🔸 سلام بفرمایید.
🔹 حاج آقا چه شد که امام علی (ع) «خطبه متقین» را ایراد کرد؟
🔸 «همّام» که مردى عابد و از اصحاب امام علی (ع) بود، روزى به امام عرض کرد: ای امیرالمؤمنین! پرهیزکاران را براى من آنچنان وصف کن که گویا آنها را با چشم می‌بینم. امام در پاسخ درنگی کرد و فرمود: «اى همّام! از خدا بترس و نیکوکار باش که خداوند با پرهیزکاران و نیکوکاران است». همّام به این پاسخ کوتاه قانع نشد و اصرار ورزید که بیشتر توضیح دهد. پس از آن حضرت حمد و ثناى الهى را گفت، بر رسول خدا (ص) درود فرستاد و خطبه متقین را برای همّام بیان کرد.
🔹 چرا نام این خطبه را متقین گذاشته‌اند؟
🔸 این خطبه به اعتبار مضمون آن که توصیف متقین و پرهیزکاران است، خطبه متقین نامیده شده است و به اعتبار نام همّام که درخواست کننده آن بوده است، «خطبه همّام» نامگذاری شده است.
🔹 خطبه متقین دارای چه مضامینی است؟
🔸 محور این خطبه توصیف حالات متقین و پرهیزکاران است. امام (ع) در توضیح این امر، رفتار فردی و اجتماعی، نحوه عبادت و نگاه متقین به خویشتن را ترسیم کرده و برخی از صفات آنها را ذکر می‌کند.
🔹 چه صفاتی از متقین را ذکر می‌کند؟
🔸 امام در توصیف متقین به صفاتی چون تواضع و فروتنی، زهد و پارسایی، شب زنده‌داری، بردباری، خداترسی، دوراندیشی، نرم‌خویی، گمنامی، مهربانی، بی‌آزاری، فروتنی، میانه‌روی، امانت‌داری، خشوع در عبادت، ایمان همراه با یقین، دوری از سخن زشت، بدگمانی به خویشتن، گوش دادن به علم سودمند، تلاوت قرآن، چشم پوشی از گناه، امیدواری به خدا، فرو بردن خشم، شکرگزاری به درگاه الهی و … می‌پردازد.
🔹 استقبال از خطبه متقین چگونه بوده است؟
🔸 خطبه متقین از جمله منابع مرجع و مورد استناد درباره اوصاف پرهیزگاران بوده و شرح‌ها و ترجمه‌های زیادی به زبان‌های مختلف برای آن نوشته شده است. تعدادی از شرح‌ها و ترجمه‌های فارسی آن عبارتند از: اوصاف متقین، شرح خطبه متقین، صفات متقین، متقین گل‌های سرسبد آفرینش، متقین (دریافتی از خطبه متقین نهج‌البلاغه)، نغمه الهی، آئینه پرهیزگاران، تنبیه العباد، درّ ثمین شرح خطبه همّام، شرح خطبه همّام، شرح منظوم خطبه همّام، نور الیقین، اوصاف پارسایان، از پارسایان برایم بگو، مثنوی پارسا نامه و …
🔹 خطبه متقین رضایت همّام را فراهم کرد؟
🔸 هنگامى که سخن امام به اینجا رسید که: «دوری متقین از تکبّر و خودپسندی و نزدیکی‌شان از روی حیله و نیرنگ نیست.» همّام صیحه‌اى زد و بیهوش شد و جانش را به جان‌آفرین تسلیم کرد. پس از آن حضرت فرمود: «سوگند به خدا من از این پیش‌آمد بر او می‌ترسیدم.» سپس فرمود: «آیا پندهای رسا با آنان که پذیرنده آنند، چنین مى‌کند؟»
🔹 ممنون حاج آقا
✍️ اکبر مظفری
📚 برداشتی از کتاب: نهج البلاغه، خطبه ۱۹۳، (سیمای پرهیزکاران)، ترجمه: حجت‌الاسلام استاد محمد دشتی (ره)
اشاره: الو سلام حاج آقا، گفت و شنودی در موضوعات مختلف است و حاج آقا روحانیت عالم و عاملی را نمایندگی می‌کند که از سرچشمه اسلام سیراب شده و عقل را با نقل و علم را با تقوا و فضیلت‌های اخلاقی درآمیخته و اقتضائات زمانه خود را می‌شناسد. او به همین دلیل نامیراست.