الاحتجاج

🔸 سلام بفرمایید.

🔹 حاج آقا «الاحتجاج» چه کتابی است؟
🔸 «الإحْتِجاجُ عَلی أهْلِ اللّجاج» به معنی دلیل آوردن بر مردم لجوج است. این اثر مشهور به «الاحتجاج» و «الاحتجاج طبرسی» کتابی کلامی و به زبان عربی است و توسط فقیه، محدث و متکلم شیعه «ابومنصور احمد بن علی بن ابیطالب طبرسی» از علمای ایرانی قرن ششم قمری تالیف شده است.

🔹 چه ضرورتی مولف را به تالیف این کتاب واداشت؟
🔸 برخی از شیعیان به گمان اینکه حضرات معصومین (ع) از بحث، گفتگو و جدال احسن دوری گزیده و پیروانشان را نیز از آن نهی کرده‌اند، از مباحثه و مناظره با مخالفان امتناع و اجتناب می‌کردند. مولف برای اینکه نشان دهد معصومین علیهم السلام خود با شیوه‌ای نیکو در فروع و اصول دین با مخالفان و اهل فضل گفتگو کرده و با آنها به مجادله می‌پرداختند و فحول شاگردان خویش را به مناظره تشویق و مامور می‌کردند و نیز برای اینکه اثبات کند ممنوعیت مباحثه با مخالفان تنها مشمول افراد ضعیف در مناظره بوده است، الاحتجاج را به رشته تحریر در آورد.

🔹 روش مولف در الاحتجاج چگونه است؟
🔸 مولف در این کناب ضمن بیان عقاید شیعه از لسان معصومین (ع)، شیوه بحث با مخالفین اعم از لجوجان و دیگران را یادآوری کرده و حسب آیه ۱۲۵ سوره نحل که می فرماید: ‌«ادعُ إِلىٰ سَبیلِ رَبِّکَ بِالحِکمَهِ وَالمَوعِظَهِ الحَسَنَهِ ۖ وَجادِلهُم بِالَّتی هِیَ أَحسَنُ» یعنی با حکمت و اندرز نیکو، به راه پروردگارت دعوت نما! و با آنها به روشی که نیکوتر است، استدلال و مناظره کن!. روش صحیح احتجاج و مناظره با مخالفان را آموزش می‌دهد.

🔹 ورود مولف به موضوع چگونه است؟
🔸 مولف در مقدمه کتاب فصلی را به آیاتی از قرآن کریم اختصاص داده که مفاد آنها این است که انبیا مامور به احتجاج با بدخواهان شده‌اند. فصول کتاب نیز مشتمل بر اخباری در فضیلت مدافعان بحاث دین خدا با دلایل و براهین متقن است. سپس به قسمتی از مجادلات رسول خدا (ص) و ائمه الهدی (ع) پرداخته و گاهی به اقتضای حال در بین کلام آن بزرگواران گفتار تنی چند از شیعیان را آورده است.

🔹 الاحتجاج از چه ارزش و اعتباری برخوردار است؟
🔸 الاحتجاج از کتب معتبر است و علما به آن اعتماد داشته، از آن به نیکی یاد کرده و روایات آن را نقل می‌کنند. این کتاب در طول قرن‌هاى متمادی همواره مرجعى مناسب و مورد اطمینان برای صاحبان فضل بوده و شرح‌هایی برای آن نوشته‌ شده است.

🔹 اسناد روایت‌های احتجاج چگونه است؟
🔸 اسناد اخبار و روایات الاحتجاج به جز احادیث امام حسن عسگری (ع) به دلیل اجماع، عقل و تواتری که درباره آنها در کتب شیعه و سنی وجود دارد، آورده نشده است. احادیث امام حسن عسگری (ع) نیز هرچند در حد تواتر باقی احادیث نیست، اما از نظر محتوایی مانند آنهاست و اسناد آن صرفا در اولین جزء آورده شده است.

🔹 ممنون حاج آقا

✍️ اکبر مظفری
📚 برداشتی از کتاب: احتجاج، ج ۱، (مقدمه)، تالیف: شیخ جلیل ابومنصور احمد بن علی بن ابیطالب طبرسی (ره)، ترجمه: بهزاد جعفری

اشاره: الو سلام حاج آقا، گفت و شنودی در موضوعات مختلف است و حاج آقا روحانیت عالم و عاملی را نمایندگی می‌کند که از سرچشمه اسلام سیراب شده و عقل را با نقل و علم را با تقوا و فضیلت‌های اخلاقی درآمیخته و اقتضائات زمانه خود را می‌شناسد. او به همین دلیل نامیراست.