حجت الاسلام علی انصاری بویراحمدی در گفت‌وگو با شفقنا (پایگاه بین‌المللی همکاری‌های خبری شیعه)، در مورد نفوذ اختلاف میان شیعه و سنی و دلایل گسترش این اختلافات اظهار کرد: اگر بخواهیم اختلافات و تفرقه هایی را که میان مکتب تشیع و فرقه های اهل تسنن وجود دارد بررسی کنیم در نهایت به این نتیجه می رسیم که اختلاف اساسی و واقعی بین اهل سنت و شیعه واقعی وجود ندارد، اما فرقه هایی که خود را اهل سنت می دانند مانند فرقه وهابیت در حقیقت نه سنی هستند و نه شیعه بلکه جامعه اسلامی آنها را به عنوان یک فرقه ضاله تکفیری می شناسند که بیشتر این گروه عامل اختلاف هستند.
اختلافات جزئی به دلیل وجود شخصیت‌های افراطی است
او اختلافات جزئی میان شیعه و سنی را ناشی از افزون‌خواهی برخی دانست و افزود: اختلافات جزئی و موردی که میان شیعه و اهل تسنن وجود دارد، گاهی به دلیل وجود شخصیت ها و افرادی است که به صورت افراطی عمل می کنند و حد و مرز متعارف آموزه‌های اسلامی را رعایت نمی کنند و به دنبال افزون خواهی، کسب شهرت و اسم و رسم هستند، لذا با افراطی گری، مبانی اعتقادی دیگر فرقه ها را مورد حمله قرار می دهند و آنها را به نوعی غیر صحیح و انحرافی و فرقه خود را اصیل جلوه می دهند.
این در حالی است که همه جهان تشیع و اهل تسنن می دانند که دو امام چهار فرقه اصلی اهل سنت از شاگردان امام صادق(ع) و امام باقر(ع) بودند و دو امام دیگر، با واسطه شاگردان این دو امام بزرگوار شیعه هستند.
رییس مجمع جهانی شیعه شناسی ادامه داد: این یک واقعیت است که جهان اسلام اعم از شیعه و سنی می توانند به یک تقریب و وحدت اجمالی برسند و هیچگونه اختلاف اساسی و ریشه ای وجود ندارد که سبب ایجاد تفرقه جدی شود.
او به برخی از اشتراکات میان اهل سنت و شیعه اشاره و تصریح کرد: از جمله مشترکات میان شیعه و سنی، خداوند، توحید، اصول و فروع دین، قبله، پیامبر و اصحاب ایشان و همچنین ۹۰ درصد از احادیث، روایات و محدثین این روایات با یک تفاوت های جزئی هستند. برخی حکومت ها پیوسته تلاش کرده اند میان مسلمانان اختلاف بیاندازند و به گونه ای بخشی از پیکره جامعه را به اسم خود مصادره و طرفدار خود جلوه دهند، اما حقیقت این است که طیف دیندار و خدا محور و طیفی که مقید به معارف اسلامی، عبادات و احکام قرآن هستند، وحدت اجمالی دارند و هیچ مساله ای نمی تواند این وحدت و تقریب را بر هم زند مگر اینکه غفلت کنیم، دقت نظر نداشته باشیم و فریب رسانه های بیگانه و استکبار جهانی را بخوریم.
انصاری بویراحمدی افزود: هر یک از گروه شیعه و سنی به مبانی اعتقادی خود که معتبر است پایبند هستند بنابراین می توانیم ادعا کنیم که هیچگونه اختلاف ریشه ای و حل نشده‌ای میان شیعه و سنی وجود ندارد که جهان اسلام را به تفرقه بیافکند. گاهی در یک خانواده ممکن است اعضا از نظر طرز فکر سیاسی طرفدار دو جناح و دو گروه باشند، اما با صفا و صمیمیت در کنار هم زندگی می کنند. ما می توانیم پیرو هر نحله، فرقه و هر دین و مسلکی باشیم. لذا می‌توانیم با حاکم کردن استقلال و منطق و دوری از تعصبات بی جا در کنار هم به زیبایی زندگی کنیم و در مقابل دشمنان اسلام یک صف واحد و متحدی تشکیل دهیم.
او با وجود اشتراکاتی میان شیعه و سنی، یکی از علل دامن زدن به اختلافات میان این دو گروه را برخی حکام دانست و اظهار کرد: اختلافات میان شیعه و سنی گاهی از سوی حکام دامن زده می‌شود. به عنوان مثال پادشاه اردن به خاطر اینکه حاکمیت خود را محکم تر کند و بتواند در بین جامعه خود محبوبیت بیشتری پیدا کند، سعی می‌کند به صورت عوام فریبانه شیعه را یک خطر جدی جلوه دهد و با یک تز و نظریه دروغین و بی اساس به شیعه حمله کند تا از این طریق جایگاه خود را در برابر ارباب‌هایش یعنی آمریکا، عربستان و برخی افراطیون منطقه خوب جلوه دهد.
او با اشاره به اینکه گاهی ایجاد اختلافات توسط فرقه های افراطی صورت می‌گیرد، گفت: فرقه‌هایی افراطی مانند بهاییت و وهابیت بی تاثیر و بی نقش در اختلافات جهان اسلام و اختلاف افکنی میان شیعه و سنی نیستند، آنان سعی دارند در جامعه مسلمانان اختلاف بیاندازند تا بتوانند عدم مشروعیت، غیر صحیح و منحرف بودن خود را بپوشانند و جایگاهی در بین مسلمانان پیدا کنند. اصل شجره وهابیت برخاسته از نقشه های انگلستان است و خود اینها نصب و شجره نامه شان به یهودیان خیبر می رسد. نقشه سلفی‌ها از قبل توسط آمریکا و اسرائیل طراحی شده. سلفی های تکفیری تنها خود را مسلمان می دانند و سایر مسلمین را کافر قلمداد می کنند.
رییس مجمع جهانی شیعه شناسی پس از حکام و گروه‌های افراطی، شخصیت‌های سیاسی و قدرت طلب را عامل سوم اختلاف افروزی دانست و افزود: شخصیت های سیاسی، و کسانی که پست و مقام طلب هستند به نوعی اختلافات میان شیعه و سنی را دامن می زنند.
گاهی در جامعه دو شخصیت اصیل و محوری وجود دارد که رقیب یکدیگر هستند، اما یک شخصیت غیر محوری، غیر اصیل و غیر توانمند به خاطر اینکه بر آنها غلبه پیدا کند و بتواند خود را به جایگاه بالایی برساند، میان این دو شخصیت و جناح محوری اختلاف می اندازد تا بتواند از این اختلاف سوء استفاده و به نفع خود بهره برداری کند. برخی از شخصیت ها و عالمان در جهان اسلام مانند مفتی های عربستان، اینگونه عمل می کنند تا بتوانند وجاهت و جایگاهی برای خود به دست بیاورند.
او به وجود افرادی با تعصبات بی‌جا به عنوان یکی دیگر از عوامل تفرقه و اختلاف افکنی میان شیعه و سنی اشاره و اظهار کرد: وجود افرادی با تعصبات خشک و بی جا، کسانی که تحصیلات عالیه ندارند، مسلط به معارف اسلامی نیستند و نسبت به افراد و جنبه های مختلف مکتب اسلام به ویژه در مبانی اعتقادی و کلامی اشراف خوبی ندارند، با کوچکترین بهانه ای دیگر مسلمانان را تکفیر می‌کنند و باعث اختلاف می‌شوند. سلفی های تکفیری نمونه از آنها هستند که مثلا با بهانه کردن یک مهر ساده که برای نماز استفاده می شود و حجت شرعی و تاییدات قرآنی و روایی دارد که جزو واجبات هم نیست و نماز بدون آن باطل نمی‌شود، سایر مسلمانان را کافر قلمداد کرده و علیه آنها توطئه می کنند.
انصاری بویراحمدی ریشه اصلی اختلافات میان شیعه و سنی را وجود افرادی که خواهان رشد جهان اسلام نیستند، دانست و گفت: افرادی هستند که می‌خواهند جهان اسلام را در کنف اختیار خودشان بگیرند. این گروه‌ها در این مساله برنامه ریزی های بلند مدت فراوانی را از قبل شروع کردند به گونه ای که حتی سران حکومت ها و ملت های اسلامی را می توانند به جان هم بیدازند، نقشه های سرزمین های اسلامی را به گونه ای طراحی کردند که همیشه اختلاف بین مسلمین وجود داشته باشد، این اختلاف بیشتر بر سر مسایل اعتقادی، ارضی، توریستی و زیارتی است. بنابراین می‌توان گفت دست پنهان و گاهی هم پیدای استکبار است که باعث اختلاف و تفرقه میان این دو گروه می شود.
فرهنگ سازی جدی میان شیعه و سنی انجام دهیم
او برای حل اختلافات به فرهنگ‌سازی به عنوان یکی از راهکارها اشاره و اظهار کرد: ما باید یک فرهنگ سازی جدی میان شیعه و سنی انجام دهیم، جهان اسلام را هوشیار و بیدار کنیم و نسبت به خطرات، مفسده‌ها، آثار شوم تفرقه و اختلاف آنها هوشیار کنیم و بتوانیم در سایه همبستگی، تقریب و وحدت بیشتر جهان اسلام را رونق دهیم و پیش ببریم تا در این صورت بتوانیم دست دشمنان اسلام را کوتاه کنیم.
رییس مجمع جهانی شیعه شناسی در مورد وظیفه علما و متولیان دینی در حل اختلافات میان اهل سنت و شیعه گفت: علما و دانشمندان اسلامی وظیفه دارند مسایل مهم، کلیدی و اساسی جهان اسلام را بررسی کنند و بر روی مسایلی که شیعه و سنی در مورد آنها وحدت دارند، مانور دهند. از یک طرف خوبی‌ها، محاسن، ارزش و عظمت وحدت را برای جهان اسلام به زیبایی تشریح کنند و از طرف دیگر مضرات، مفسده‌ها و تبعات مخفی، مخرب، تفرقه و اختلاف را تبیین و به مسلمانان و امت اسلام گوشزد کنند.
او ادامه داد: چنانچه علما با یکدیگر اتحاد خوبی داشته باشند می‌توانند با نوشتن کتاب ها، مقالات، تحقیقات و پژوهش های گسترده و عمیق و همچنین با برگزاری نشست های تخصصی، همایش های علمی و تشکیل کارگروه های علمی در جهت نهادینه کردن وحدت و تقریب در جوامع اسلامی گام بردارند. پیوسته بوده اند علمای بزرگواری که چنین کرده اند، امام خمینی(ره) و رهبری یکی از پرچمداران و طلایه داران وحدت در عصر حاضر بودند، قبل از این دو بزرگوار شیخ شلتوت از دانشگاه الازهر مصر و آیت الله بروجردی در ایران طلایه دار وحدت بوده اند.
انصاری بویراحمدی افزود: در هر عصر و قرنی یکی از برجستگان و بزرگان مسلمانان این مهم را گوشزد کرده و پیگیر بودند. امروز نیز باتوجه به گستردگی رسانه ها، فضای مجازی، جراید و ارتباطات، لازم است یک گروه قوی، بسیار زبده و خبره در کشورها، دانشگاه ها و مجامع علمی مختلف تشکیل شود. چه بسا جا دارد مراکز مهمی هچون مجمع جهانی تقریب مذاهب اسلامی و موسساتی از این قبیل در کشورهای مختلف ایجاد و سرمایه گذاری شوند و شب و روز تلاش کنند تا از یک طرف نقشه های دشمنان اسلام را برای تفرقه خنثی کنند و از طرف دیگر راهکارهای محوری و اساسی تقریب جهان اسلام را پیگیری کنند و عواقب سوء دنیوی و اخروی این سوء ظن ها، بد گمانی‌ها و تخریب یکدیگر را مورد پژوهش و تحقیق قرار دهند و سپس در جامعه فرهنگی ایجاد کنند که تفرقه افکنان نتوانند در این فرهنگ، رشد و نمو یابند.
رییس مجمع جهانی شیعه شناسی در پاسخ به اینکه چرا برخی از علما در برابر تفرقه اندازان از هر گروهی، سکوت کرده و اعتراض نمی‌کنند؟ گفت: علمایی که نسبت به مسایل زمانه آگاهی دارند و مبانی اسلام را خوب درک کرده اند، سکوتی نکرده اند و در جای خود و به موقع فریاده زده اند، اما آن دسته از کسانی که واقعا نسبت به این مهم اشراف و آگاهی کامل ندارند یا اینکه احساس می کنند صدایشان به جایی نمی رسد و تاثیرگذار نیست، سکوت می کنند. زمانی که بحثی جدی در رابطه با وحدت و تقریب به میان می‌آید، همه اذعان دارند که امری بسیاری ضروری و واجب است تا آنجایی که امام علی(ع) سال های سال به خاطر وحدت میان مسلمانان از حق خود گذشته و سکوت کردند لذا آنقدر موضوع مهم است که آیات فراوانی از قرآن و روایات بسیاری از پیامبر و اهل بیت ایشان، وحدت و تقریب را تایید کرده اند.
پیامبر میان گروه‌های مخالف، صلح و سازش برقرار می‌کرد
انصاری بویراحمدی در مورد برخورد پیامبر با گروه‌هایی که با یکدیگر اختلاف نظر داشتند و چگونگی ایجاد وحدت میان آنها اظهار کرد: یکی از کارکردهای ویژه و اساسی حضرت محمد(ص) در اسلام، برقراری وحدت، صلح و سازش بود. اگر به پیامبر اطلاع داده می شد که حتی دو نفر در جامعه با هم اختلاف دارند، ایشان سعی جدی در آشتی و مصالحه آنان می‌کردند، اگر اقوامی به نزاع و جنگ با هم برمی‌خاستند، کما اینکه جریان های متعدد تاریخی داریم در این رابطه، پیامبر با همه وجود تلاش می کردند میان آنها آشتی برقرار کننند و وحدت رادر بین آنها پایدار می‌کردند. پیامبر بارها فرموده‌اند که رمز موفقیت مسلمانان وحدت است و آنچنان پیامبر این موضوع را جدی پیگیر بودند که تا زمان حیاتشان با صرف نظر از کفار، منافقین، مشرکین و بازماندگانی از منافقین، هیچ گونه فرقه‌ای در دین اسلام به وجود نیامد و دیگر اقشار مسلمانان و پیروان واقعی پیامبر اعم از انصار و غیر انصار همه یکدست در کنار اسلام بودند و به جامعه اسلامی خدمت می کردند. به دلیل وجود وحدت در مدت زمان کوتاه، مسلمانان بر امپراطوری‌های بزرگ ایران و روم غلبه کردند. پیامبر از تکالیف جدی و وظایف اصلی خود می دانست که وحدت را با همه مراحل و مراتب آن به زیبایی در جامعه نهادینه و از هرگونه اختلاف و تشتت جلوگیری کند. در تاریخ می خوانیم که گاهی از امام علی(ع) توسط برخی اصحاب گله‌ای می‌شد، در این هنگام پیامبر با همه وجود و جدیت تمام از امام علی(ع) دفاع می کردند و این موضوع اختلافی را هرچه سریع تر خاتمه داده و دستور می دانند، شخص اشکال کننده در کنار امام علی(ع) قرار گیرد و در صلح کامل با هم باشند.