فضایل حضرت زهرا از دیدگاه اهل سنت
فضایل حضرت زهرا از دیدگاه اهل سنت
عن عایشه قالت: قال رسول الله : «لما أسری بی الی السّماء و ادخلت الجنّه فوقفتُ علی شجره من اشجار الجنّه لم أر فی الجنّه أحسن منها و لا ابیض ورقاً و لا اطیب ثمره، فتناولت ثمره من ثمرتها فأکلتها فصارت نطفه فی صلبی فلما هبطت الی الارض واقعت خدیجه، فحملت بفاطمه فاذا انا اشتقت الی ریح الجنّه شممت ریح فاطمه»[۱]
سیوطی در ذیل آیه معراج، از طبرانی، از عایشه روایت کرده است:
رسول خدا فرمود: وقتی مرا به آسمان بردند و وارد بهشت شدم، پای درختی از درختان بهشت ایستادم که هرگز چنان درخت زیبا و چنان برگ‌های سفید و چنان میوه‌های پاکیزه ندیده بودم. یکی از میوه‌های آن را چیدم و خوردم و آن میوه در صلب من تبدیل به نطفه شد و هنگام بازگشت با خدیجه نزدیکی نمودم. آنگاه به فاطمه حامله شد. به همین دلیل هر وقت مشتاق بوی بهشت می‌شوم، فاطمه را می‌بویم».
در «ذخائر عقبی»[۲] آمده است که عایشه به رسول خدا اعتراض می‌کرد؛ چرا این قدر فاطمه را می‌بوسی؟
در پاسخ علت آن را داستان معراج و بوی بهشت اعلام نموده است.
شب معراج به عایشه فرمود:
«و هی حوراء أنسیه، کلما اشتقت الی الجنّه قَبِلْتُها[۳]»؛
ترجمه: «فاطمه حوریه‌ای است به صورت انسان، هر وقت مشتاق بهشت می‌شوم او را می‌بوسم».
خطیب بغدادی در روایت دیگر از ابن عباس نقل کرده که پیامبر فرمود:
«ابنتی فاطمه حوراء آدمیه لم تحض و لم تطمث و انما سّماها فاطمه لِأن الله فطمها و محبّیها عن النّار[۴]».
ترجمه: «فاطمه حوریه‌ای از جنس بنی آدم است که هرگز حیض نمی‌بیند و استحاضه نمی‌شود و نامگذاری فاطمه از جانب خداوند برای آن است که او و دوستدارانش را از آتش دوزخ بریده است».
عن عایشه امّ المؤمنین قالت: مارایت أحداً أشبه سمتاً و دلاً و هدیاً برسول الله فی قیامها و قعودها من فاطمه بنت رسول الله.
قالت: و کانت اذا دخلت علی النّبی یقوم الیها، فَقَبَلها و اجلسها فی مجلسه و کان النّبی اذا دخل علیها قامت من مجالسها فقبلته و اجلسته فی مجلسها[۵]»
ترجمه: «عایشه می‌گوید: هیچ کس را در مقام، مرتبه، راهنمایی، هدایت، سکنیت و وقار، در نشست و برخاست شبیه تر از فاطمه به رسول خدا ندیدم. او هر وقت بر پیامبر وارد می‌شد، پیامبر او را استقبال کرده و می‌بوسید و در جای خود می‌نشانید و اگر پیامبر وارد مجلس فاطمه می‌شد، فاطمه از جای خود بر می‌خاست و پیامبر را می‌بوسید و در جای خود می‌نشانید».
عن عایشه قالت: اقبلت فاطمه تمشی و کانت مشیتها مشیه رسول الله . فقال: «مرحبا بابنتی، ثم اجلسها عن یمینه او عن شماله ثم أسر الیها حدیثنا فبکت؛ ثم اسر الیها حدیثاً فضحکت؛ فقلت: ما رأیت کالیوم فرحاً اقرب من حزن. فسألتها عما قال.
فقالت: ما کنت لا فشی سرّ رسول الله ، فلما قبض سألتها فأخبرتنی أنّه اسر الی.
فقال: انّ جبرئیل کان یعارضنی بالقرآن فی کلّ سنه مره و انّه عارضنی العام مرتین و ما أراه الا و قد حضر اجلی وانک اوّل اهلی لحوقاً بی و نعم السلف أنا لک فبکیتُ. فقال الا ترضین أن تکونی سیده نساء العالمین؟[۶]
ترجمه: «عایشه گفت: فاطمه به حضور پیامبر آمد، راه رفتن او مانند راه رفتن پیامبر بود. پیامبر فرمود: آفرین بر دخترم. و او را به سمت راست یا سمت چپ خود می‌نشانید و سپس در گوش وی سخن می‌گفت. فاطمه گریست. بعد سخن دیگر گفت. فاطمه خوشحال و خندان شد. گفتم! ای دختر رسول خدا! من تا به امروز خوشحالی که اینقدر به حزن و اندوه نزدیک باشد، ندیده ام. از علت آن پرسیدم. فرمود: من هرگز «راز» رسول خدا را فاش نمی‌کنم ولی بعد از وفات پیامبر وقتی که علت گریه و خنده فاطمه را پرسیدم. فرمود: پدرم برای من پرده از «سِرّی» برداشت و فرمود: جبرئیل هر سال یک بار قرآن را به من عرضه می‌کرد ولی امسال دو بار عرضه کرده است، تصور می‌کنم که أجل «من» نزدیک شده است.
از شنیدن این سخن گریه کردم.
بعد فرمود: تو اوّل کسی، از خاندانم، خواهی بود که به من محلق می‌شوی؛ خندیدم.
سپس فرمود: آیا راضی نیستی سیده زنان عالم باشی؟
«قالت عایشه لفاطمه بنت رسول الله الا أبشرک انی سمعت رسول الله یقول:
«سیدات نساء أهل الجنّه أربع: مریم بنت عمران و فاطمه بنت رسول الله و خدیجه بنت خُویلد و آسیه»؟[۷]
ترجمه: «عایشه گفت: به فاطمه، دختر رسول خدا ، گفتم: مژده می‌دهم تو را که از رسول خدا شنیدم می‌فرمود: سرور زنان اهل بهشت چهار نفرند؛ مریم دختر عمران؛ دختر رسول خدا؛ خدیجه دختر خویلد و آسیه همسر فرعون.
عن عایشه مارأیت قطّ احداً افضل من فاطمه غیر أبیها[۸]
ترجمه: «عایشه گفت: من کسی را با فضیلت تر از فاطمه ندیدم جز پدرش».
عن عایشه: مارأیت احداً کان اصدق لهجه منها[۹]
ترجمه: «عایشه گفت: ندیدم کسی را که راستگوتر از فاطمه باشد».
عن ابی هریره قال؛ قال رسول الله : اوّل شخص یدخل الجنّه فاطمه[۱۰].
ترجمه: «ابو هریره گفت: رسول خدا فرمود: نخستین کسی که وارد بهشت می‌شود، فاطمه زهرا است».
عن عاشیه قالت: کانت فاطمه احبّ النساء الی رسول الله و زوجها أحبّ الرجال الیه[۱۱]
ترجمه: «محبوب ترین زنان نزد پیامبر فاطمه و از مردان علی بود».
محمّد بن طلحه شافعی، بعد از نقل اخباری در این مورد، چنین اظهار نظر می‌کند:
فثبت بهذه الاحادیث الصحیحه و الاخبار الصریحه انّ فاطمه کانت احب الی رسول الله من غیرها و أنها سیده نساء أهل الجنّه و انّها سیده النساء هذه الامه و سیده النّساء اهل المدینه[۱۲]
ترجمه: «پس با این احادیث صحیح و اخبار صریح ثابت می‌شود که فاطمه محبوب ترین زنان نزد رسول خدا بود؛ زیرا او سیده زنان اهل بهشت و سیده زنان این امت و سیده زنان اهل مدینه بوده است».
فاطمه از دیدگاه پیامبر و اصحاب
در حدیث قدسی آمده است:
عن علی انّ النّبی قال لفاطمه: «انّ الله یغضب لغضبک ویرضا لرضاک[۱۳]
ترجمه: «علی روایت کرده است که پیامبر فرمود: خدا بر اساس غضب فاطمه غضب می‌کند و بر اساس رضای او خوشنود می‌گردد».
عن ابن عباس عن النّبی قال: اربع نسوه سیدات عالمهنّ: مریم بنت عمران، آسیه بنت مزاحم، خدیجه بنت خویلد و فاطمه بنت محمد و افضلهنّ عالماً فاطمه[۱۴]
ترجمه: «ابن عباس از پیامبر روایت کرد که پیامبر فرمود: چهار زن هر کدام در دوران خود سرور زنان عالم خود بروند؛ مریم دختر عمران، آسیه دختر مزاحم، خدیجه دختر خویلد، فاطمه دختر حضتر محمّد است و زمان فاطمه از زمان همه آنها برتر و پیشرفته تر است».
مثل شجره طیبه
پیامبر فرمود: من شجره طیبه ام و فاطمه شاخه آن، علی عامل باروری آن، حسن و حسین میوه و دوستداران آنان از امّتم برگ‌های آن درخت می‌باشند.
و آن حضرت فرمود: من شجره، علی شاخه و فاطمه عامل باروری و حسن و حسین میوه و شیعیان ما برگ‌های آن درخت است. سپس فرمود: سوگند به کسی که مرا به حق مبعوث کرده است اینان در بهشت جاودان خواهند بود».[۱۵]
مراد از مشکاه
موسی بن قاسم از علی بن جعفر روایت کرده است که از حضرت موسی بن جعفر درباره این آیه پرسیدم. امام فرمود: مقصود از مشکات «فاطمه» و مصباح «حسن» و زجاجه «حسین» است.
شجره مبارکه، ابراهیم است که نه شرقی است و نه غربی؛ نه یهودی است و نه نصرانی.
روغن چراغ، که نور می‌دهد، علم است که از وجودش ظاهر می‌شود و با آن سخن می‌گوید:
مقصود از «نور علی نور»، همان امامان است که که در وجود حضرت فاطمه هستند و یکی پس از دیگری به وجود می‌آیند و خداوند به نور آنان هر که را بخواهد، هدایت می‌کند؛ یعنی به ولایت ما هدایت می‌کند».[۱۶]
مراد از طوبی
امام باقر فرمود: از رسول خدا درباره آیه شریفه «الّذین آمنوا و عملوا صالحات طوبی لهم و حسن ماب» سؤال شد. پیامبر اکرم فرمود: «طوبی؛ درختی است در بهشت که ریشه‌اش در خانه «من» و شاخه‌اش در بهشت است». گفته شد: یا رسول الله! پیش درباره آن از شما سؤال شد و فرمودید که آن درختی است در بهشت که ریشه‌اش در خانه علی و فاطمه و شاخه‌اش در بهشت می‌باشد».
رسول خدا فرمود: همانا در قیامت خانه من و خانه علی و فاطمه در یک جاست».[۱۷]
[۱] . تاریخ بغداد، ج ۵، ص ۸۷ – مناقب علی بن ابی طالب؛ ابی المغازلی، ص ۳۵۸ – مقتل الحسین، ج ۱، ص ۶۴ – الدر المنثور، ذیل تفسیر آیۀ سبحان الذی أسری بعبده – المستدرک، ج ۳، ص ۱۵۶٫
[۲] . ذخایر عقبی، ص ۳۶٫
[۳] . تاریخ بغداد، ج ۵، ص ۸۷٫
[۴] . تاریخ بغداد، ج ۱۲، ص ۳۳۱٫
[۵] . صحیح ترمذی، ج ۲، ص ۳۱۹ – السنن الکبیر، ج ۷، ص ۱۰۱ – الاستیعاب، ج ۴، ص ۳۶۶٫
[۶] . اسد الغابۀ، ج ۵، ص ۵۲۲٫
[۷] . مستدرک الصحیحین، ج ۳، ص ۱۸۵٫
[۸] . الاصابۀ، ج ۸، ص ۱۵۸٫
[۹] . الاستیعاب ج ۴، ص ۳۶۶ – تلخیص مستدراک، ج ۳، ص ۱۶۰، مجمع الزوائد، ج ۹، ص ۲۰۱٫
[۱۰] . میزان الاعتدال، ج ۲، ص ۱۳۱؛ دلائل النّبوۀ ابونعیم، ص ۲۹۰٫
[۱۱] . مستدرک، ج ۳، ص ۱۵۴٫
[۱۲] . مطالب السوول، ص ۸٫
[۱۳] . مستدرک الصحیحین، ج ۳، ص ۱۵۳؛ اسد الغابۀ، ج ۵، ص ۵۲۲؛ تهذیب التهذیب، ج ۲، ص ۴۴۱٫
[۱۴] . ذخایر العقبی، ص ۴۴٫
[۱۵] . ابن شهر آشوب، مناقب، ج ۳، ص ۳۶۵٫
[۱۶] . ابن مغازلی، مناقب، ص ۳۱۷٫
[۱۷] . ینابع المودۀ، ص ۱۳۱٫
منبع: برگرفته از کتاب فضائل ائمه اطهار از دیدگاه اهل سنت؛ اختصاصی مجمع جهانی شیعه شناسی
برای مشاهده کتاب اینجا راکلیک کنید.