ارتباط نبوت و امامت

 

نبوت و امامت دو اصل از اصول پنج‌گانه مذهب حقه شیعه است. نبی و امام در اعتقاد شیعه در بسیاری از شئون همچون خلافت الهی، واسطه فیض بودن، عصمت، حجت بودن، علم لدنی، مسئولیت رهبری جامعه با یکدیگر اشتراک دارند.

معنای نبوت

پیامبر عبارت از انسانی است که از خدای تعالی بی میانجی‌گری بشری دیگر خبر می‌دهد.[۱]

معنای امامت

امامت آن است که شخص به گونه‌ای باشد که غیر او به او اقتدا کند به این صورت که اعمال و رفتار و گفتار خود را با قصد تبعیت با افعال و گفتار او تطبیق دهد..[۲]

کسى که متصدى حفظ و نگهدارى دین آسمانى است و از جانب خدا به این سمت اختصاص یافته «امام» نامیده مى شود. چنان که کسى که حامل روح وحى و نبوت و متصدى اخذ و دریافت احکام و شرایع آسمانى از جانب خدا مى باشد «نبى» نام دارد.[۳]

 

فرق میان نبى و امام

1. علامه طباطبائی علیه الرحمه مطابق با آیاتی همچون «وَ جَعَلْناهُمْ أَئِمَّهً یَهْدُونَ بِأَمْرِنا» و آیات مربوط امر الهی تبیین می‌نمایند که: امام هدایت کننده‌ای است که به امری ملکوتی که همنشین اوست هدایت می‌کند و به حسب باطن نحوی ولایت بر مردم در اعمالشان دارد و هدایتش، رساندن آن‌ها به مطلوب به امرالله است نه مجرد ارائه طریق که شان نبی و رسول و هر مومنی است که به خدای سبحان با نصیحت و موعظه هدایت می‌کند[۴]
2. دریافت داشتن احکام و شرایع آسمانى به واسطه پیغمبران انجام مى گیرد، لازم نیست که استمرار و همیشگی داشته و از این رو لزوم ندارد پیوسته پیغمبرى در میان بشر وجود داشته باشد ولى وجود امام که نگهدارنده دین آسمانى است، پیوسته در میان بشر لازم است و هرگز جامعه بشرى از وجود امام خالى نمى شود، بشناسند یا نشناسند.[۵]

امکان جمع شدن نبوت و امامت در یک نفر.[۶]

نبوت و امامت گاهى جمع مى شود و یک فرد داراى هر دو منصب پیغمبرى و پیشوایى (اخذ شریعت آسمانى و حفظ بیان آن) مى شود و گاهى از هم جدا مى شوند، چنان که در ازمنه اى که از پیغمبران خالى است در هر عصر امام حقى وجود دارد و بدیهى است عدد پیغمبران خدا محدود و همیشه وجود نداشته اند.

خداى متعال در کتاب خود جمعى از پیغمبران را به امامت معرفى فرموده است. چنان که درباره حضرت ابراهیم علیه‌السلام مى فرماید: «و اذ ابتلى ابراهیم ربه بکلمات فاتمهن قال انى جاعلک للناس اماما قال و من ذریتى قال لاینال عهدى الظالمین؛[۷] وقتى که خداى ابراهیم او را به «کلمات» امتحان کرد پس آن‌ها را تمام کرده و به آخر رسانید، فرمود: من تو را براى مردم امام و پیشوا قرار مى دهم، ابراهیم گفت و از فرزندان من، فرمود عهد و فرمان من به ستمکاران نمى رسد».

و مى فرماید: «وجعلناهم ائمه یهدون بامرنا؛[۸] و ما ایشان را پیشوایانى قرار دادیم که به امر ما هدایت و رهبرى مى کردند».

 

منبع:دانشنامه اسلامی

___________________________

[۱] شرح باب حادی عشر از علامه حلی، فاضل مقداد، ترجمه و تصحیح و توضیح علی‌اصغر حلبی، انتشارات اساتیر، تهران، ۱۳۷۳ ش، ص ۱۳۹.

[۲] المیزان، ج ۱، ص ۲۷۱.

[۳] شیعه در اسلام، علامه طباطبائی.

[۴] المیزان فی تفسیر القرآن، ج ۱، ص ۲۷۲.

[۵] شیعه در اسلام، علامه طباطبائی.

[۶] شیعه در اسلام، علامه طباطبائی.

[۷] سوره بقره، آیه ۱۲۴.

[۸]  سوره انبیاء، آیه ۷۳.