نزول سوره هل اتی
در سال ششم هجرى، امام حسن و امام حسین علیهماالسلام بیمار مىشوند. پیامبر صلی الله علیه وآله با جمعی از اصحاب از امام حسن و امام حسین علیه السلام عیادت مىکنند و به امیرالمؤمنین علیه السلام مىفرمایند: اگر برای فرزندانت نذرى کنى، خداوند آن ها را شفا خواهد داد.
امیرالمؤمنین علیه السلام فرمودند: سه روز برای شفاى آن ها روزه خواهم گرفت. حضرت زهرا علیهاسلام نیز همان نذر را نیّت کردند. امام حسن و امام حسین علیهالسلام و فضّۀ خادمه نیز گفتند: ما هم سه روز، روزه خواهیم گرفت. چیزی نگذشت که خداوند آنان را شفا داد و آن ها شروع به روزه گرفتن کردند.
حضرت على علیه السلام از یکى از همسایگان مقدارى جو قرض گرفتند و حضرت زهرا علیهاسلام با دست خود یک سوم آن جوها را آرد کردند. و آردها را خمیر کرده و پنج قرص نان پخته و براى افطار در سفره قرار دادند.
هنگام افطارمسکینى در خانه را زد و تقاضاى کمک کرد. آنان یکی پس از دیگری نانهای خود را به مسکین دادند و تنها با آب افطار کردند.
روز دوّم حضرت زهرا علیهاسلام یک سوم دیگر از آردها را خمیر کرده و نان پختند. هنگام افطار یتیمى به درِ خانه ایشان آمد و تقاضای کمک کرد. حضرات نانها را به یتیم دادند و خود با آب افطار کردند.
روز سوّم نیز همان اتّفاقات افتاد و هنگام افطار اسیرى آمد و همان تقاضا را کرد و آنان تنها غذاى خود یعنی همان نان ها را به او دادند وباز با آب افطار نمودند!
حضرت علی علیه السلام همراه با امام حسن و امام حسین علیه السلام پس از آن سه روز در حالى که آنان از گرسنگى مىلرزیدند، روز ۲۵ ذی الحجّه بود که خدمت پیامبر صلی الله علیه وآله رسیدند. پیامبر اکرم صلی الله علیه وآله فرمودند: براى من سخت است که شما را به این حالت ببینم. آنگاه پیامبر با آنان همراه شده به خانه ایشان رفتند و دیدند حضرت زهرا علیهاسلام که چشمانش از گرسنگى فرو رفته بود در محراب عبادت ایستاده است!
پیامبر صلی الله علیه وآله ایشان را مورد محبت قرار دادند. آن گاه جبرئیل نازل شد و به پیامبر اکرم از طرف خدا با داشتن چنین خاندانی تبریک گفت؛ و آیات سوره «دهر» (که نام دیگر آن سوره «انسان» و نام سوّمش سوره «هل أتی» است) را تقدیم پیامبر اکرم صلی الله علیه وآله نمود و برایش قرائت کرد و آنگاه ظرفى پُر از غذاى بهشتى از آسمان برای ایشان آورده شد و آن ها میل کردند! علّامه امینی در الغدیر این حدیث را به قول ۳۴ نفر از علمای معروف اهل سنّت مستند فرموده است!
خدای متعال در این سوره از اهلبیت علیهم السلام بسیار تجلیل و تعریف نموده و از آنان با عنوان ابرار، یعنی خوبان خدا و عباد الله، یعنی بندگان خالص خدا یاد کرده است و مخالفینِ ایشان را کافر نامیده و از کارِ با اخلاص و پر زحمت ایشان بسیار تمجید نموده و همه نعمت های بهشتی و مقامات رفیع آن را به اهل بیت علیهم السلام وعده داده است.
همۀ مفسِّرین شیعه و جمع زیادی از مفسِّرین اهل سنّت معترف اند که هجده آیۀ این سوره مبارکه بلکه بیشتر آیات آن در مدینه و دربارۀ این واقعه و در حق اهل بیت علیهم السلام نازل شده است .
