چگونه امام موسی کاظم (ع) که همیشه در زندان بودند، این همه فرزند داشتند؟
با توجه به اینکه دوران زندانی بودن امام موسی کاظم(ع) ۳۵سال بوده است، چگونه ایشان ۳۷ فرزند داشته اند؟
ابتدا باید به عرض برانیم که کلا طبق قول مشهور آن حضرت داراى ۳۷ فرزند پسر و دختر بوده است ( مفید ، ارشاد ، ترجمه سید هاشم رسولى محلاتى ، تهران ، انتشارات علمیه اسلامیه ، چاپ ۲ ، ج ۲ ، ص ۲۳۶ به نقل از نگرشى مختصر بر زندگانى چهارده معصوم ، سید محمد علوى حسین پور ، ص ۴۴۳ ، قم ، انتشارات نغمات ، اول ، . ۱۳۸۵ ) شیخ مفید رحمه الله علیه در الارشاد ، نام فرزندان آن حضرت را این گونه ذکر کرده است :
. ۱ على بن موسى الرضا علیه السّلام ، . ۲ ابراهیم ، . ۳ عباس ، . ۴ قاسم که مادرهاى ایشان ام ولد ( کنیز ) بودند . . ۵ اسماعیل ، . ۶ جعفر ، . ۷ هارون ، . ۸ حسن که مادرهاى ایشان امّ ولد بودند . . ۹ احمد ، . ۱۰ محمد ، . ۱۱ حمزه که اینان نیز مادرشان ام ولد بود . . ۱۲ عبدالله ، . ۱۳ سجاد ، . ۱۴ عبیدالله . ۱۵ زید ، . ۱۶ حسن ، . ۱۷ فضل ، . ۱۸ حسین ، . ۱۹ سلیمان که اینان هر کدام یا هر چند تن از یک زن ام ولد بوده اند . . ۲۰ فاطمه کبرى ، . ۲۱ فاطمه صغرى ، . ۲۲ رقیه ، . ۲۳ حلیمه ، . ۲۴ ام ابیها ، . ۲۵ رقیه صغرى ، . ۲۶ ام جعفر ، . ۲۷ لبابه ، . ۲۸ زینب ، . ۲۹ خدیجه ، . ۳۰ علیه ، . ۳۱ آمنه ، . ۳۲ حسنه ، . ۳۳ بریهه ، . ۳۴ عایشه ، . ۳۵ ام سلمه ، . ۳۶ میمونه ، . ۳۷ ام کلثوم ، مادرهاى اینان نیز ام ولد بوده اند . ( ارشاد ، ص ۲۳۶ نگرشى مختصر بر زندگانى چهارده معصوم ، ص ۴۴۳ )
شهادت این امام بزرگوار در ۲۵ رجب سال ۱۸۳ در زندانى واقع در بغداد صورت گرفته است . ( ابن شهر آشوب ، مناقب ، نجف ، مطبعه الحیدریه ، سال ۱۳۷۶ ، ج ۴ ، ص ۳۴۹ ) بنابراین شهادت آن حضرت در سنین جوانى اتفاق نیفتاده ، آن حضرت هنگام شهادت ۵۵ سال از عمر شریفشان مى گذشت . علاوه بر این به این نکته نیز باید توجّه داشت که مدت زندانى بودن آن حضرت بیشتر از ۵ یا ۶ سال نبوده است . بیشتر دوره زندگى آن حضرت مصادف با حکومت عباسیان بوده است . آن حضرت با چند تن از خلفاى عباسى همزمان بود و بیشتر مدت زندانى شدن آن حضرت در دوره هارون الرشید عباسى صورت گرفته است . آن حضرت حدود ۹ سال با منصور عباسى همزمان بود . منصور به ظاهر متعرض آن حضرت نشد . ( مجلسى ، پیشین ، ۸۹۶ ) در دوره مهدى عباسى آن حضرت مدت کوتاهى در زندان به سر برد . مهدى عباسى در آغاز خلافت متعرض امام هفتم نمى شد ، ولى فعالیت هاى آن حضرت را کنترل مى کرد . . . او که در اثر محبوبیت عمیق پیشواى هفتم در جامعه اسلامى ، حکومت خود را در خطر مى دید ، دستور بازداشت امام را صادر کرد . . . پیشواى هفتم مدّت کوتاهى در زندان بغداد بود ، ولى طولى نکشید که مهدى روى پاره اى از ملاحظات سیاسى امام را آزاد ساخت ( مجلسى ، بحارالانوار ، ج ۴۸ ) در دوره هادى عباسى هم آن حضرت آزاد بود ، هر چند حکومت او بیش از یک سال طول نکشید .
بیشترین مدت زندانى شدن امام هفتم علیه السّلام در دروه هارون بوده است . در سال ۱۷۹ ه هارون براى استحکام خلافت خود به منظور دستگیر کردن امام موسى علیه السّلام اراده حج کرد . . . هارون ، فضل بن ربیع را فرستاد و آن حضرت را در اثناى نماز گرفته و دستگیر کردند و سپس حضرت را به بصره برده و زندانى کردند ( مجلسى ، جلاء العیون ، پیشین ۸۹۹ ) با توجّه به اینکه شهادت آن حضرت در سال ۱۸۳ ه ق اتّفاق افتاده است ، بنابراین مدّت حبس آن حضرت در دروه هارون بیش از چهار سال نبوده است .
زاهدى گلپایگانى مى نویسد : « امام موسى بن جعفر علیه السّلام مدّت چهار سال در زندان گرفتار بود ، از این مدّت یک سال آن را در بصره و در زندان عیسى بن جعفر به سر برد و بقیه مدت را گاه در حبس فضل بن یحیى برمکى و گاه در حبس فضل بن ربیع گذرانید و در سال آخر در حبس سندى بن شاهک قرار گرفت . » ( زاهدى گلپایگانى ، زندگانى چهارده معصوم ، مشهد ، کتابفروشى جعفرى ، چاپ دوم ، ۱۳۶۰ ، ص ۲۰۱ )
در کتاب منتخب التواریخ از کتاب رجال کبیر چند روایت نقل مى کند که آنها صراحت دارند در اینکه حضرت موسى بن جعفر علیه السّلام مدّت چهار سال در زندان بوده است . ( نجفى ، محمد جواد ، ستارگان درخشان ، تهران ، کتابفروشى اسلامیه ، ج ۹ ، ص ۵۸ )
این نکته نیز نباید از نظر غافل بماند که همه فرزندان آن حضرت از یک همسر نبوده ، بلکه همان طور که در الارشاد شیخ مفید آمده است : « فرزندان آن حضرت هر کدام یا هر چند تن از یک زن ام ولد ( کنیز ) بوده اند . » ( مفید ، پیشین ، ۲۳۶ )
نتیجه گیرى : حضرت موسى بن جعفر علیه السّلام در دوران خلفاى عباسى مدّت چهار یا پنج سال در زندان به سر برده اند و بقیه این مدت را در شهر مدینه در کنار خانواده خویش بوده اند . و با توجّه به اینکه فرزندان آن حضرت هر چند نفر آنها از یک مادر متولد شده اند و همچنین با توجه به عمر شریف آن حضرت که ۵۵ سال بوده است ، لذا استبعادى وجود ندارد که فرزندان آن حضرت زیاد باشد و این امر کاملاً عادى است .
معرفى منابع جهت مطالعه بیشتر :
. ۱ منتهى الآمال ، شیخ عباس قمى ، جلد . ۲
. ۲ تاریخ چهارده معصوم ، ( جلاء العیون ) علامه مجلسى .
. ۳ ارشاد ، شیخ مفید .
. ۴ نگرشى مختصر بر زندگانى چهارده معصوم ، سید محمد علوى
http://yon.ir/grpAR
چگونه امام موسی کاظم (ع) که همیشه در زندان بودند، این همه فرزند داشتند؟ . چگونه امام موسی کاظم (ع) که همیشه در زندان بودند، این همه فرزند داشتند؟ . چگونه امام موسی کاظم (ع) که همیشه در زندان بودند، این همه فرزند داشتند؟ . چگونه امام موسی کاظم (ع) که همیشه در زندان بودند، این همه فرزند داشتند؟ . چگونه امام موسی کاظم (ع) که همیشه در زندان بودند، این همه فرزند داشتند؟ . چگونه امام موسی کاظم (ع) که همیشه در زندان بودند، این همه فرزند داشتند؟