حافظ: این ادعای شما در باره نزول آیه تطهیر در شأن آن پنج بزرگوار غیر مسلم است؛ چون در این جلسات بر ما واضح آمده که شما با کتابهای ما کاملا مأنوس هستید.تصدیق بفرمایید در این موضوع اشتباه فرمودید؛ چون که عقیده مفسرین از قبیل قاضی بیضاوی و زمخشری این است که این آیه شریفه در شأن زوجات رسول الله نازل گردیده و اگر قولی در نزول آیه در باره آن چند تن شریف باشد قطعا ضعیف است!
برای آن که خود آیه دلالت بر خلاف این معنی دارد چه آن که صدر و ذیل آیه تطهیر مربوط به ازواج است لذا نتوان وسط آیه را ساقط و به دیگران ملحق نمود!
جواب اشکال و اثبات این که آیه در حق ازدواج نیست
داعی: این ادعای جنابعالی به جهاتی مردود است. اولاً: این که فرمودید صدر و ذیل آیه چون مربوط به ازواج است پس علی و فاطمه خارجاند از شمول آیه شریفه، جوابش آن است که در عرف عام، بسیار اتفاق می‌افتد که در اثنای کلام روی سخن را به طرف دیگری نموده و خطاب به غیر می‌کنند و بعد از آن به کلام اول بر می‌گردند؛ علاوه بر این که در اشعار فصحاء و بلغاء و ادبای عرب جاری است، حتی در خود قرآن کریم نظیر آن بسیار است. مخصوصا در خود همین سوره احزاب دقت فرمایید که در خطاب به زوجات، عدول به خطاب مؤمنان شده است و بعد روی خطاب به آنها برگشته که وقت مجلس مقتضی نیست شواهد را مفصلا در معرض فکر شما قرار دهم.
ثانیاً: اگر این آیه درباره زوجات رسول الله بود بایستی ضمیر تأنیث مربوط به آنها آورده بفرماید: «لیذهب عنکن و یطهرکن» چون به صیغه تذکیر آمده معلوم می‌شود که جهت عترت و اهل بیت پیغبمر نازل گردیده نه زوجات آن حضرت.
نواب: مگر به گفته شما فاطمه رضی الله عنها داخل آن جمع نیست پس چرا ملاحظه او نشده و ذکر تأنیث در او نیامده؟
داعی: آقایان (اشاره به علما) می‌دانند که صیغه تذکیر در این آیه شریفه با بود فاطمه در جمعیت، به اعتبار تغلیب است؛ چه آنکه تغلیب در جایی است که افراد جمع بعضی مذکر و بعضی مؤنث باشند آنگاه مذکر را بر مؤنث غالب گردانند و صیغه تذکیر در این آیه خود دلیل قاطع است که این قول ضعیف نیست؛ بلکه کاملا قوی است.
و اگر آیه درباره زوجات رسول الله نازل شده بود در جمع مؤنث صیغه مذکر به کلی غلط بود.
علاوه بر اینها روایات صحیحه در کتب معتبره خودتان حکم می‌کند که این آیه در شأن عترت و اهل بیت آن حضرت است نه زوجات.
چنانچه ابن حجر مکی با کمال تعصبی که دارد در ذیل همین آیه در صواعق المحرقه([۱]) گوید:
«اکثر المفسرین را عقیده آن است که این آیه در شأن علی و فاطمه و حسن و حسین نازل گردید (لتذکیر ضمیر عنکم و یطهرکم) به اعتبار آن که ضمیر عنکم و یطهرکم ضمیر جمع مذکر است.»
زوجات پیغمبر داخل اهل بیت نیستند
گذشته از این دلایل واضحه، زوجات رسول الله داخل اهل بیت نیستند.
چنانچه مسند([۲]) در جامع الاصول([۳]) روایت شده است که حصین بن سمره از زید بن ارقم پرسید که آیا زنان رسول الله از اهل بیت‌اند؟ زید گفت: نه به خدا قسم زیرا که زن مدتی با شوهر خود می‌باشد چون طلاقش داد به خانه پدرش می‌رود و به قوم پدری ملحق می‌شود و از شوهر به کلی جدا می‌گردد. بلکه اهل بیت او خویشان او می‌باشند که صدقه بر ایشان حرام است و به هر خانه و به کجا بروند از اهل بیت او جدا نمی‌باشند.
ثالثا گذشته از اجماع شیعه امامیه نقلا از عترت و اهل بیت طهارت اخبار متکاثره از طرق خودتان بر خلاف این معنی حکم می‌کنند.
اخبار عامه درنزول آیه تطهیر در شان اهل بیت
چنانچه امام ثعلبی در تفسیر کشف البیان([۴]) و امام فخر رازی در صفحه ۷۸۳ جلد ششم تفسیر کبیر([۵]) جلال الدین سیوطی در صفحه۱۹۹ جلد پنجم در المنثور([۶]) و صفحه ۱۵۴، جلد دوم خصائص الکبرى([۷]) و نیشابوری در جلد سیم تفسیر([۸]) و امام عبد الرزاق الرسعنی در تفسیر رموز الکنوز و ابن حجر عسقلانی در صفحه ۲۰۷ جلد چهارم اصابه([۹]) و ابن عساکر در صفحه ۲۰۴ و ۲۰۶ جلد چهارم تاریخش([۱۰])و امام احمد حنبل در صفحه ۳۳۱ جلد اول مسند جلد اول مسند([۱۱]) و محب الدین طبری در صفحه ۱۸۸ جلد دوم ریاض النضره([۱۲])و مسلم بن حجاج در صفحه ۳۳۱ جلد دوم و در صفحه ۱۳۰ جلد هفتم صحیح([۱۳]) و نبهانی در صفحه ۱۰ شرف المؤید (چاپ بیروت) و محمد بن یوسف گنجی شافی در باب ۱۰۰ کفایه الطالب([۱۴]) با نقل شش خبر مسندا و شیخ سلیمان بلخی حنفی در باب ۳۳ ینابیع الموده([۱۵]) از صحیح مسلم و شواهد([۱۶])حاکم از عایشه (ام المؤمنین) و ده خبر از ترمذی و حاکم و علاء الدوله سمنانی و بیهقی و طبرانی و محمد بن جریر و احمد بن حنبل و ابن ابی شیبه و ابن منذر و ابن سعد و حافظ زرندی و حافظ ابن مردویه([۱۷]) از ام المؤمنین ام سلمه و عمر بن ابی سلمه (ربیب النبی) و انس بن مالک و سعد بن ابی وقاص و وائله بن اسقع و ابو سعید خدری نقل می‌نمایند که این آیه تطیهر در شأن پنج تن آل عباء نازل گردیده.
و حتی ابن حجر مکی با کمال تعصبی که دارد در صفحه ۸۵ و ۸۶ صواعق([۱۸]) از هفت طریق با اعتراف به صحت، این واقعه مهمه را نقل نموده که این آیه در شأن محمد و علی و فاطمه و حسن و حسین نازل گردیده و فقط این پنج تن مقدس بودند که مشمول طهارت این آیه شریفه واقع گردیدند.
و سید ابی‌بکر بن شهاب الدین علوی در صفحه ۱۴ تا صفحه ۱۹ کتاب رشفه الصادی من بحر فضائل بنی النبی الهادی([۱۹]) (چاپ مطبعه اعلامیه مصر در سال ۱۳۰۳) ضمن باب ۱ از ترمذی و ابن جریر و ابن منذر و حاکم و ابن مردویه و بیهقی و بن ابی حاتم و طبراین و احمد بن حنبل و ابن کثیر و مسلم بن حجاج و ابن ابی شیبه و سمهودی، با تحقیقات عمیقه از اکابر علمای خودتان روایت نموده که این آیه شریفه در شأن پنج‌تن مقدس آل عبا نازل گردیده.
به علاوه استدلال ثابت می‌کند که تمام ذراری و اهل بیت رسول اکرم که صدقه بر آنها حرام است تا قیام قیامت مشمول این آیه می‌باشند.
و در جمع بین الصحاح السته عن موطأ مالک بن انس الاصبحی و صحاح([۲۰]) بخاری و مسلم([۲۱]) و سنن ابی داود([۲۲]) و سجستانی و ترمذی([۲۳]) و جامع الاصول بالاخره عموم علما و محدثین و مورخین فقهای شما اقرار دارند که این آیه شریفه در شأن این پنج تن آل عبا نازل گردیده و در نزد شما قریب به تواتر آمده، اگر چند نفری عناد ورزیده حق کشی کرده و خبر را ضعیف دانسته‌اند، لطمه به این همه اخبار متاثره معتبره مندرجه در کتب اکابر علمای خودتان نمی‌زند.
نیست خفاشک عدوی آفتاب او عدوی خویش آمد در حجاب
حدیث ام سلمه راجع به حریره فاطمه و نزول آیه تطهیر
منتها بعضی مبسوطا با نقل حریره نوشته‌اند و بعضی به اختصار نقل نموده‌اند. از جمله امام ثعلبی در تفسیر([۲۴]) و امام احمد بن در مسند([۲۵]) و ابن اثیر در جامع الاصول از صحیح ترمذی و مسلم به مختصر اختلافی در الفاظ نقل نموده‌اند از ام المؤمنین ام‌سلمه زوجه رسول اکرم که گفت:
«رسول الله در منزل من بود که فاطمه ظرف حریره‌ای برای آن حضرت آورد در حالی که حضرت در صفّه نشسته بود که خوابگاه آن حضرت بود، در زیر پای مبارکش عبای خیبری گسترده بود و من در حجره نماز می‌کردم، پیغمبر به فاطمه فرمود: برو شوهرت و پسرهایت را با خود بیاور، طولی نکشید علی و حسنین آمدند مشغول خوردن حریره شدند در آن حال جبرئیل نازل و این آیه شریفه را بر آن حضرت قرائت نمود:
{إِنَّما یُریدُ اللّهُ لِیُذْهِبَ عَنْکُمُ الرِّجْسَ أَهْلَ الْبَیْتِ وَ یُطَهِّرَکُمْ تَطْهیرًا}
(اراده پروردگار است که هر الایش را از شما خانواده نبوت ببرد و شما را از هر عیب پاک و منزه گرداند.)
آن گاه حضرت زیادتی عبا را بر آنها کشید و دست مبارکش سوی آسمان بلند نموده عرض کرد:
«اللهم هؤلاء اهل بیتی و عترتی فأذهب عنهم الرجس أهل البیت و طهرهم تطهیرا»
(پروردگارا اینها اهل بیت و عترت منند هر رجس و پلیدی را از ایشان دور گردان و پاک نما آنها را پاک‌کردنی).
ام سلمه گوید: من سرم را پیش بردم در داخل عبا عرض کردم: من هم با شمایم؟ «انا معکم یا رسول الله قال: انک علی خیر» حضرت فرمود: “تو نیکو زنی هستی و بر خیر و خوبی هستی” به این معنی که رتبه اهل بیت مرا نداری و در زمره همه آنها نیستی ولی عاقبت به خیری پس این آیه شریفه دلالت تام دارد بر اینکه این پنج تن بزرگوار از کفر و شقاق و شرک و شک و تردید و کذب و ریا و هر گناه کبیره یا صغیره معصوم و پاکند.
چنانچه امام فخر رازی در تفسیر([۲۶]) خود گوید:
لِیُذْهِبَ عَنْکُمُ الرِّجْسَ؛ یعنی جمیع گناهان را از شما زایل گردانید: و لِیُذْهِبَ عَنْکُمُ الرِّجْسَ أَهْلَ الْبَیْتِ وَ یُطَهِّرَکُمْ یعنی خلعت‌های کرامت خود را به شما پوشانید.
واقعا جای تعجب است از علمای بی انصاف که در کتب معتبره خود نقل می‌نمایند که علی و فاطمه مشمول آیه تطهیر بودند و مُعرّی و مُبرّی از هر رجس بودند که اهم از همه ارجاس دروغ می‌باشد مع ذلک تکذیب می‌نمایند دعوای امامت آن حضرت را و تکذیب نمودند شهادت آن حضرت را درباره فاطمه و تکذیب نمودند ادعای بی‌بی طاهره را در باب فدک! نمی‌دانم مردمان با انصاف در اینجا چگونه قضاوت می‌نمایند.
فاطمه‌ای را که خداوند درباره آنها می‌فرماید که از ارجاس ظاهریه و باطنیه پاک و منزه هستند یعنی معصوم از کبائر و صغائر می‌باشند رد بنمایند ولی ادعای جابر را که یک فرد مسلمان مؤمن عادی است قبول نمایند و حق ثابت آن خاندان جلیل را از میان ببرند!
[۱]. صواعق المحرقه، ابن حجر مکی، ص۱۴۳، باب ۱۱، فصل ۱، آیه ۱، چنین نقل می‌کند:
الآیه الاولى قال الله تعالی: { إِنَّما یُریدُ الله لِیُذْهِبَ عَنْکُمُ الرِّجْسَ أَهْلَ الْبَیْتِ وَ یُطَهِّرَکُمْ تَطْهیرًا} اکثر المفسرین على انها نزلت فى على و فاطمه و الحسن والحسین، لتذکیر ضمیر عنکم و ما بعده.
[۲]. صحیح مسلم، ۴/۱۸۷۴، ح۳۷، کتاب فضائل الصحابه، باب من فضائل علىّ بن ابى طالب.
مسلم حدیث را این گونه نقل می‌کند:
عن زید بن ارقم قال: دخلنا علیه فلنا له: … و فیه: فقلنا من اهل بیته؟ نسائه؟ قال: لا و ایم الله ان المرأه تکون مع الرجل العصر من الدهر ثم یطلقها، فترجع الى ابیها و قومه. اهل بیته اصله و عصیبته الذین حرموا الصدقه بعده.
[۳]. جامع الاصول، ابن اثر، ۱۰/۱۰۳، ح ۶۶۹۵، باب ۴، فصل ۳ فى فضائل اهل بیت.
ابن اثیر حدیث را همانند مسلم نقل می‌کنند.
و نیز ابن ابى شیبه در المصنف، ۳/۱۰۴، ح۱۰، کتاب الزکاه باب من قال لا تحل الصدقه على بنى هاشم چنین نقل می‌کند:
عن یزید بن حیان قال: انطلقت انا و حصین بن عقبه الى زید بن ارقم، فقال له یزید و حصین، من اهل بیته، ألیس نسائه من اهل بیته؟ قال: لا و لکن اهل بیته من حرم الصدقه علیه…
[۴]. الکشف و البیان، ثعلبی، ۸/۴۲و ۴۳، ذیل آیه ۳۳ سوره احزاب.
ثعلبى حدیث را این گونه نقل می‌کند:
عن ابى سعید الخدرى قال: قال رسول الله’ نزلت هذا الآیه فى و فى على و حسن و حسین و فاطمه {إِنَّما یُریدُ الله لِیُذْهِبَ عَنْکُمُ الرِّجْسَ أَهْلَ الْبَیْتِ وَ یُطَهِّرَکُمْ تَطْهیرًا}.
[۵]. تفسیر الکبیر، فخر رازی، ۲۵/۲۰۹، ذیل آیه ۳۳ سوره احزاب.
[۶]. در المنثور، سیوطی، ۵/۳۷۷، ذیل آیه ۳۳ سوره احزاب.
سیوطى حدیث را همانند ثعلبى نقل می‌کند.
[۷]. خصائص الکبری، سیوطی، ۲/۲۶۴، باب ما شرف به اولاده و ازواجه و آل بیته و اصحابه و قبیله من اجله’.
سیوطى حدیث را این گونه نقل می‌کند:
عن ام سلمه قالت فى بیتى نزلت { إِنَّما یُریدُ الله لِیُذْهِبَ عَنْکُمُ الرِّجْسَ أَهْلَ الْبَیْتِ وَ یُطَهِّرَکُمْ تَطْهیرًا} فأرسل الى على و فاطمه و ابنیهما فقال هؤلاء اهل بیتی.
[۸]. غرائب القرآن نظام الدین نیشابوری، ۲۲/۱۰، ذیل آیه ۳۳ سوره احزاب.
نظام الدین می‌نویسد:
«اهل البیت» نصب على النداء او على المدح و قد مرّ فى آیه المباهله انهم اهل العباء للنبى’ لانه اصل فاطمه و الحسن و الحسین بالاتفاق و الصحیح ان علیا رضى الله منهم لمعاشرته بنت النبى’ و ملازمته ایاه …
[۹]. سبل الهدی و الرشاد، ابن حجر عسقلانی، ۱۸/۲۶۵، رقم ۱۱۵۸۷ کتاب النساء، شرح حال فاطمه الزهرا.
این حجر این حدیث را این گونه نقل می‌کند:
وقالت ام سلمه: فى بیتى نزلت { إِنَّما یُریدُ الله لِیُذْهِبَ عَنْکُمُ الرِّجْسَ أَهْلَ الْبَیْتِ وَ یُطَهِّرَکُمْ تَطْهیرًا} قالت: فأرسل رسول الله’ الى فاطمه و على و الحسن و الحسین فقال: «هؤلاءاهل بیتی».
[۱۰]. تاریخ مدینه دمشق، ابن عساکر، ۴۲/۹۸، رقم ۴۹۳۳، شرح حال علىّ بن ابى طالب.
ابن عساکر چنین نقل می‌کند:
قال: دعا رسول الله’ الحسن و الحسین و علیا و فاطمه و مدّ علیهم ثوبا ثم قال: «اللهم هؤلاءاهل بیتی و حامتى فأهب عنهم الرجس و طهرهم تطیهرا»
[۱۱]. مسند احمد بن حنبل، ۶/۳۰۴، مسند ام سلمه.
احمد بن حنبل حدیث را چنین نقل می‌کند:
عن ام سلمه ان النبى’ جلل علی علی و حسن و حسین و فاطمه کساء ثم قال: اللهم هؤلاء اهل بیتى و خاصتی، اللهم اذهب عنهم الرجس و طهرهم تطهیرا، فقال: ام سلمه یارسول الله انا منهم قال: انک علىٰ خیر.
[۱۲]. ریاض النضره، محب الدین طبری، ۳/۱۵۲، و ۱۵۳، باب ۴، فصل ۶ فى خصائصه، ذکر اختصاصه بانه زوجته و ابنیه اهل البیت.
طبرى این چنین نقل می‌کند: و لما نزل قوله تعالی: { إِنَّما یُریدُ الله لِیُذْهِبَ عَنْکُمُ الرِّجْسَ أَهْلَ الْبَیْتِ } دعا رسول الله’ فاطمه و علیا و حسنا و حسینا فى بیت ام سلمه و قال: اللهم ان هؤلاء اهل بیتى فأذهب عنهم الرجس و طهرهم تطهیرا.
و نیز در ذخائر العقبی، ص۲۱، قسم ۱، باب فى بیان ان فاطمه و علیا والحسن والحسین هم اهل البیت چنین نقل می‌کند:
عن عمر بن ابى سلمه ربیب رسول الله’ قالرک نزلت هذه الآیه على رسول الله’ { إِنَّما یُریدُ الله لِیُذْهِبَ عَنْکُمُ الرِّجْسَ أَهْلَ الْبَیْتِ} – الایه، فى بیت ام سلمه رضى الله عنها فدعا النبى’ فاطمه و حسنا و حسینا فجللهم بکساء و على خلف ظهره ثم قال: اللهم هؤلاء اهل بیتی، فاذهب عنهم الرجس و طهرهم تطهیرا. قالت ام سلمه و انا معهم یا رسول الله؟ قال: انت على مکانک و انت على خیر.
[۱۳]. صحیح مسلم، ۴/۱۸۸۳، ح ۶۱، کتاب فضائل الصحابه، باب فضائل اهل بیت النبى’.
مسلم حدیث را این گونه نقل می‌کند:
قالت عایشه خرج النبى’ غداه و علیه مرط مرحّلٌ من شعر اسود جاء الحسن بن علیّ، فأدخله ثم جاء الحسین فدخل معه، ثم جائت فاطمه فأدخلها ثم جاء علیّ، فأدخله ثم قال: { إِنَّما یُریدُ الله لِیُذْهِبَ عَنْکُمُ الرِّجْسَ أَهْلَ الْبَیْتِ وَ یُطَهِّرَکُمْ تَطْهیرًا}.
[۱۴]. کفایه الطالب، گنجى شافعی، ص۵۴، باب ۱ فى بیان صحه خطبته’ بما یدعى خماً
گنجى حدیث را همانند مسلم نقل می‌کند.
[۱۵]. ینابیع الموده، قندوزی، ۱/۳۱۹- ۳۲۳، ح ۸-۱، باب ۳۳ فى تفسیر آیه التطهیر و حدیث کساء و نیز در ۲/۴۲۹- ۴۳۲، ح ۱۹۲- ۱۷۶، باب ۵۹، حدیث را با الفاظ مختلف نقل می‌کند.
[۱۶]. شواهد التنزیل، حاکم حسکانى، ۲/۱۸- ۱۴۰، ح۶۴۵- ۷۷۴، ذیل آیه ۳۳ سوره احزاب.
حسکانى این حدیث را به طرق و الفاظ گوناگون نقل کرده است که به یک حدیث اشاره می‌کنیم:
عن البراء بن عازب قال: جاء على و فاطمه والحسن و الحسین الى باب النبى’ فخرج النبى’ فقال بردائه فطرحه علیهم و قال اللهم هؤلاء عترتی.
[17]. مناقب ابن مردویه، ص۳۰۱- ۳۰۳، ح ۴۷۵- ۴۸۵، ذیل آیه ۳۳ سوره احزاب.
ابن مردویه علاوه بر اینکه این حدیث را به طرق و الفاظ گوناگون نقل کرده می‌نویسد:
من ازید من مأه طریق انها فى محمد و على و فاطمه والحسن و الحسین .
[۱۸]. صواعق المحرقه، ابن حجر مکی، ص۱۴۳، باب ۱۱، فصل۱، فى الآیات الوارده فیهم.
[۱۹]. رشفه الصادی، علوى حضرمی، ص۳۴- ۲۹، باب ۱٫
علوى می‌نویسد:
أخرج الامام ابو عیسى الترمذی، و صححه و ابن جریر وابن المنذر و الحاکم و صحه و ابن مردویه و البیهقى فى سننه من طرق عن ام سلمه زوج النبى’ و رضى عنها قالت: فى بیتى نزلت: { إِنَّما یُریدُ الله لِیُذْهِبَ عَنْکُمُ الرِّجْسَ أَهْلَ الْبَیْتِ وَ یُطَهِّرَکُمْ تَطْهیرًا} و فى البیت فاطمه و على و الحسن و الحسین فجللهم رسول الله’ بکساء کان علیه ثم قال: «هؤلاء اهل بیتى فأذهب عنهم الرجس و طهرهم تطهیرا»
[۲۰]. تاریخ الکبیر، بخاری، ۸/۲۵، ح۲۰۵، کتاب الکنى باب الحاء، ابوالحمراء.
بخارى حدیث را این گونه نقل می‌کند:
عن اى الحمراء قال صحبت النبى’ تسعه اشهر فکان اذا اصبح کل یوم یأتى باب على و فاطمه فیقول السلام اهل البیت { إِنَّما یُریدُ الله لِیُذْهِبَ عَنْکُمُ الرِّجْسَ أَهْلَ الْبَیْتِ وَ یُطَهِّرَکُمْ تَطْهیرًا}
[۲۱]. صحیح مسلم، ۴/۱۸۸۳، ح ۶۱، کتاب الفضائل الصحابه، باب فضائل اهل البیت النبى’.
[۲۲]. الجامع الصحیح، ترمذی، ص۸۵۴، ح ۳۲۰۵ کتاب التفسیر، باب و من سوره الاحزاب.
ترمذى حدیث را این گونه نقل می‌کند:
عن عمر بن ابى سلمه قال: لما نزلت هذه الآیه على النبى’ { إِنَّما یُریدُ الله لِیُذْهِبَ عَنْکُمُ الرِّجْسَ أَهْلَ الْبَیْتِ وَ یُطَهِّرَکُمْ تَطْهیرًا} فى بیت ام سلمه فدعا فاطمه و حسنا و حسینا فجلهم بکساء و على خلف ظهره فجلله بکساء ثم قال: اللهم هؤلاء اهل بیتى فأذهب عنهم الرجس و طهرهم تطهیرا. قالت ام سلمه: و انا معهم یا نبى الله؟ قال: انت على مکانک وانت على خیر.
[۲۳]. جامع الاصول، ابن اثیر، ۱۰/۱۰۰- ۱۰۲، ح ۶۶۸۹- ۶۶۹۲، باب ۴ فصل ۳، فى فضائل اهل البیت.
ابن اثیر حدیث را همانند ترمذى نقل کرده:
قال ابن عباس: … و أخذ رسول الله’ ثوبه فوضعه على على و فاطمه و حسن و حسین و قال: { إِنَّما یُریدُ الله لِیُذْهِبَ عَنْکُمُ الرِّجْسَ أَهْلَ الْبَیْتِ وَ یُطَهِّرَکُمْ تَطْهیرًا}.
و در صفحه ۱۵۸ همین جلد، ح۴۷۰۵، کتاب معرفه الصحابه، مناقب اهل رسول الله’ حدیث را همانند ابن حجر نقل می‌کند.
طبرانى در معجم الصغیر، ۱/۶۵و ۱۳۵، باب من اسمه احمد و باب من اسمه الحسن حدیث را این گونه نقل می‌کند:
عن شهر بن حوشب قال: أتیت ام سلمه اعزیها عن الحسین بن على فقالت: »دخل على رسول الله’ فجلس على منامه لنا فجائته فاطمه رضوان الله و رحمته علیها بشیء وضعته، فقال: دعى لى حسنا و حسینا و ابن عمک علیاً فلما اجمتعوا عنده قال لهم: هؤلاء حامتى و اهل بیتى فأذهب عنهم الرجس و طهرهم تطهیرا.»
نسائى در خصائص امیرالمؤمنین، ص۴۹، منزله علىّ بن ابى طالب کرم الله وجهه من الله عزوجل، حدیث را همانند ابن حجر نقل می‌کند.
محمد بن جریر طبرى در جامع البیان، ۱۲/۹- ۱۲، ح ۲۱۷۲۷، ذیل آیه ۳۳ سوره احزاب حدیث را همانند ثعلبى نقل می‌کند.
شوکانى در فتح القدیر، ۴/۲۷۹، ذیل آیه ۳۳ سوره احزاب، حدیث را همانند علوى حضرمى نقل می‌کند.
آلوسى در روح المعانی، ۱۱/۱۹۵- ۱۹۹ ذیل آیه ۳۳ سوره احزاب حدیث را همانند علوى حضرمى نقل می‌کند.
واحدى نیشابورى در اسباب النزول، ’ ۲۳۹، ذیل آیه ۳۳ سوره احزاب، حدیث را چنین نقل می‌کند:
عن ابى سعید: { إِنَّما یُریدُ الله لِیُذْهِبَ عَنْکُمُ الرِّجْسَ أَهْلَ الْبَیْتِ وَ یُطَهِّرَکُمْ تَطْهیرًا} قال: نزلت فى خمسه، فى النبى’ و على و فاطمه و الحسن و الحسین
ابن اثیر در اسد الغابه، ۲/۱۲ و ۲، شرح حال حسن بن علىّ بن ابى طالب و شرح حال حسن بن علی، حدیث را چنین نقل می‌کند:
روى الاوزعى عن شداد بن عبد الله قال سمعت واثله بن الاستع و قد جیء برأس الحسین، فلعن رجل من اهل الشام و لعن اباه فقام واثله و قال: و الله لا ازال احب علیا و الحسن و الحسین و فاطمه بعد ان سمعت رسول الله’ یقول فیهم ماقال لقد رأیتین ذات یوم و قد جئت النبى’ فى بیت ام سلمه، فجاء الحسن فأجلسه علیٰ فخذه الیمنیٰ و قبّله، ثم جاء الحسین فأجلسه علیٰ فخذه الیسرى و قبله ثم جائت فاطمه فأجلسها بین یدیه ثم دعا بعلى ثم قال: { إِنَّما یُریدُ الله لِیُذْهِبَ عَنْکُمُ الرِّجْسَ أَهْلَ الْبَیْتِ وَ یُطَهِّرَکُمْ تَطْهیرًا}
بهقیى در سنن الکبری، ۲/۱۵۰، کتاب الصلاه، باب الدلیل عى ان ازواجه من اهل بیته فى الصلاه علیهنَّ، حدیث را همانند ابن حجر عسقلانى نقل می‌کند.
[۲۴]. الکشف والبیان، ثعلبی، ۸/۴۲، ذیل آیه ۳۳ سوره احزاب.
ثعلبى حدیث را این گونه نقل می‌کند:
عن عطاء‌ّ» ابى رباح حدثنى من سمع ام سلمه تذکر ان النبى’ کان فى بیتها فأتته فاطمه ببرمه فیها حریره فدخلت بها علیه. فقال لها: آدعى زوجلک و ابنیک قالت: فجاء على و حسن و حسین فدخلوا علیه فجلسوا یأکلون من تلک الحریره و هو على منامه له دکان تحته کساء خیبرى قالت: و انا فى الحجره اصلّی. فانزل الله تعالى هذه الآیه: {إِنَّما یُریدُ الله لِیُذْهِبَ عَنْکُمُ الرِّجْسَ أَهْلَ الْبَیْتِ وَ یُطَهِّرَکُمْ تَطْهیرًا}.
[۲۵]. مسند احمد بن حنبل، ۶/۲۹۲، مسند ام سلمه.
احمد بن حنبل حدیث را همانند ثعلبى نقل می‌کند.
[۲۶]. تفسیر الکبیر، فخر رازی، ۲۵/۲۰۹، ذیل آیه ۳۳ سوره احزاب.
فخر رازى می‌نویسد:
و قوله تعالی: { لِیُذْهِبَ عَنْکُمُ الرِّجْسَ أَهْلَ الْبَیْتِ وَ یُطَهِّرَکُمْ} فیه لطیفه و هى ان الرجس قد یزول عینا و لا یطهر المحل فقوله تعالى { لِیُذْهِبَ عَنْکُمُ الرِّجْسَ} اى یزیل عنکم الذنوب و یطهرکم اى یلبسکم خلع الکرامه.
منبع: برگرفته از کتاب شبهای پیشاور جلد ۲؛ اختصاصی مجمع جهانی شیعه شناسی
ثبت دیدگاه