نقش مکتب علمی امام صادق علیه السلام
گزارش سخنرانی دکتر آیت پیمان ریاست مجمع جهانی شیعه شناسی در مورد نقش مکتب علمی امام صادق در فرهنگ و تمدن در هزاره اخیر که مهر ماه امسال در دانشگاه بین المللی اهل بیت علیهم السلام قم ایراد شده است.
فرهنگ و تمدن ، به قول امروزی ها مجموعه ای از دانش ها ، سنت ها ، آراء و گرایش هاست. توسعه ماندگار فرهنگ و تمدن باید همه جانبه ودر همه رشته های علوم ، جامعیت داشته باشد . امام صادق علیه السلام به این نکته مهم توجه داشت ، لذا به همه شاخه های علوم اهتمام ورزید .
کتاب بسیار ارزشمند” تاسیس الشیعه العلوم الاسلام” اثر سید حسن صدر انتشارات اعلمی ۱۳۷۵ هجری شمسی ؛ می گوید : علومی که امام در بنیان گذاری و گسترش آن کوشید ابتدا شامل علوم : ادبیات ، تاریخ ، سیره ، حدیث ، تفسیر ، فقه ، اصول ، کلام ، اخلاق و عرفان است . ولی مهم ترین تحقیقاتی که توسط اسلام شناسان غرب انجام گرفته است و حضرت را موسس یا گسترش دهنده علوم جامع دانسته اند و آن علوم عبارتند از : علوم طب ، کالبد شناسی ، شیمی ، حرکت شناسی ، هئیت و نجوم ، لغت شناسی ، عرفان ، زمین شناسی ، تاریخ ، فلسفه تاریخ ، زیست شناسی ، بیماری شناسی ، نور شناسی ، محیط زیست ، تفسیر خواب وفلسفه و حکمت است . اینها در کتاب الامام جعفر الصادق فی نظر علماء الغرب در بسیاری از صفحاتش مندرج است .
در طول هزاره اخیر شاگردان مکتب علمی امام صادق ع با تعلیمات و هدایت امامان مذهب شیعه ، مدرسه علمی جعفری را حفظ و گسترش دادند و عالمان و دانشوران و پژوهشگران این مکتب ، آثار علمی تمدن ساز و فرهنگ ساز فراوانی را به جهانیان تقدیم و عرضه کردند و برای تبیین دست آوردهای این مکتب علمی و بیان نقش علمی مدرسه شیعه ، کتاب های مهمی همچون الذریعه ، تاسیس الشیعه و اعیان الشیعه به وجود آمد .
حقیقت این است که امروز بشریت در بسیاری از علوم ، بر سفره مکتب علمی امام صادق و شاگردان مکتب جعفری نشسته است و نقش ائمه اطهار ع ، علما ودانشمندان شیعه و تعاملات علمی آنان با دانشمندان و عالمان دیگر مذاهب اسلامی و گفتمان سازی با پیروان دیگر ادیان و مستشرقان مثبت نگر ، موجب پیدایش و گسترس و رشد علومی شده است که در شکوفایی تمدن اسلامی و تآثیر گذاری مثبت آن بر علوم رشد یافته در جهان غیر قابل انکار است و سزاوار بررسی و پژوهش و تبیین عالمانه در کنفرانس ها و همایش ها و گارگاه های علمی بین المللی در دانشگاهها و محیط های آکادمیک جهان می باشد .
امروز در جهان ما ، دانشمندان غرب ویاشرق که در یک رشته از علوم در حد یک فرضیه و یا یک اختراع نقش داشته اند، شناخته شده هستند اما ما امام صادق و شاگردانش را که در علوم نقش موثر داشته اند ، شناخته شده نیستند .
ما نتوانسته ایم میراث علمی مکتب امام صادق را به خوبی در جهان معرفی نماییم و این ضعف و نقصان بزرگ را بایستی دانشگاهها و حوزه های ما با مدد رسانه های نوین و با حضور در مجامع علمی جهان ، تبیین و جبران نمایند .
مهرماه دکتر آیت پیمان .قم
دانشگاه بین المللی اهل بیت .
ثبت دیدگاه