نظر علامه امینی پیرامون مختار

علامه امینی صاحب الغدیر در دفاع از شخصیت مختار میگوید: هر که با دیده بصیرت و تحقیق بر تاریخ و حدیث و علم رجال بنگرد؛ در می‌یابد که، مختار، از پیشگامان دینداری و هدایت و اخلاص بوده است. و همانا نهضت مقدس او تنها برای برپایی عدالت به وسیله ریشه‌کن کردن ملحدان و ظلم اموی‌ها بود.و به درستی که، ساحت مختار از مذهب کیسانی به دور بود. و نسبت‌ها و تهمت‌های ناجوانمردانه‌ای که نسبت به او داده‌اند، حقیقت ندارد و بی‌جهت نیست که ائمه هدی و سروران ما مانند امام سجاد(علیه‌السلام) و امام باقر(علیه‌السلام)، به گونه‌ای بسیار زیبا، او را مورد ستایش قرار داده‌اند و همیشه خدمات او در نزد اهل بیت(علیهم السلام) مورد تقدیر و تشکر بوده است.علامه بزرگ مرحوم امینی، در ضمن تجلیل فوق‌العاده از مقام مختار، هدف قیام او را چنین بیان می‌کند: «… و همانا نهضت او مقدس نبود مگر برای اقامه عدل یا ریشه‌کن کردن ملحدان و براندازی اساس ظلم و ستم امویان…»علامه امینی، اسامی علمای بزرگ شیعه که در مدح و تعظیم و تجلیل مختار سخن گفته‌اند، یادآور می‌شود و میگوید: اسامی آن دسته از علمای اعلام که در تنزیه و بزرگداشت او سخن گفته‌اند عبارتند از:۱/ جمال الدین ابن طاووس، در رجالش.۲/ آیت الله علامه حلی، در خلاصه.۳/ ابن داوود، در رجالش.۴/ فقیه بزرگوار، ابن نما که کتابی مستقل در شخصیت مختار نوشته است. ذوب النضار.۵/ محقق اردبیلی، در حدیقه‌ی الشیعه.۶/ صاحب معالم، در تحریر طاووسی.۷/ قاضی نوراله مرعشی، در مجالس.۸/ شیخ ابو علی، در منتهی المقال.آیت‌الله خویی نیز درباره مختار اعتقاد دارند که اخبار و روایات در مدح و ستایش مختار، قوی‌تر از روایاتی هستند که در ذم مختار بیان شدهاند و از بعضی روایات روشن می‌شود که قیام مختار با اذن خاص امام سجاد(علیه‌السلام) بوده است.۹/ علامه مامقانی، در تنقیح المقال.۱۰/ محدث قمی، در منتهی الآمال.۱۱/ آیت الله خویی، در معجم رجال الحدیث.۱۲/ استر آبادی، در حاشیه‌ای بر منهج المقال.۱۳/ مرحوم سید مصطفی، در نقد الرجال.۱۴/ سید یوسف بن محمد، در جامع الاقوال.۱۵/ حاج ابراهیم الخوئی، در ملخّص المقال.۱۶/ سید حسین بروجردی، در منظومه رجالیّه‌اش به نام زبده‌ی المقال.۱۷/ حاج ملا علی یاری تبریزی، در شرح منظومه فوق‌الذکر به نام بهجه‌ی الآمال.۱۸/ حاج میرزا حبیب الله خوئی، در منهاج البلاغه، شرح نهج‌البلاغه.این بزرگان، همه بر نزاهت و قداست و پاکی و علو مقام و جلالت قدر مختار بن ابی‌عبید ثقفی اتفاق نظر دادند و همه یک صدا می‌گویند: مختار از سابقین اخبار است.
زیارت نامه مختارعلامه امینی راجع به زیارت‌نامه مخصوص مختار می‌نویسند: او در بزرگی و عظمت به مقامی نائل شده که شیخ عالیقدر شیعه، شهید اول در کتاب مزار خود زیارتی خاص برای او نقل کرده است که با آن زیارتنامه او را زیارت می‌کنند و در آن به شهادت بر رستگاری و پاکی و خیراندیشی او در ولایت اهل بیت(علیهم السلام) و اخلاص و اطاعت از خدا و محبت امام سجاد(علیه‌السلام) و خشنودی رسول خدا(صلی الله علیه وآله) و امیرمومنان(علیه‌السلام) تصریح شده است: و انه بذل فی رضا الائمه‌ی و نصره‌ی العتره‌ی الطاهره‌ی و الاخذ بثاره مو همانا او (مختار) در راه خشنودی اهل بیت و یاری خاندان پاک پیامبر و گرفتن انتقام خون شهدای آنان جانفشانی کرد.آیت‌الله خویی نیز درباره مختار اعتقاد دارند که اخبار و روایات در مدح و ستایش مختار، قوی‌تر از روایاتی هستند که در ذم مختار بیان شدهاند و از بعضی روایات روشن می‌شود که قیام مختار با اذن خاص امام سجاد(علیه‌السلام) بوده است.