آیا جمله «اللّهم وال من والاه» قرینه ای برای معنی مولی در حدیث غدیر بر محبت نیست؟
با عرض سلام؛ اگر منظور رسول خدا(ص) از حدیث غدیر، ولایت و رهبری و امامت بود، پس چرا ایشان بلا فاصله فرمودند: «اللّهم وال من والاه، و عاد من عاداه»؟! چرا ایشان مسئله محبت و نصرت و دشمنی را مطرح کردند؟ مگر اینها چه ربطی به مسئله رهبری و امامت دارند؟ آیا این دلیل نیست که حدیث غدیر درباره نصرت و محبت است، نه دربارهی ولایت و رهبری؟
معنا و مقصود از قسمت اول حدیث غدیر(من کنت مولاه فهذا علی مولاه – هر کس من مولای او هستم علی مولای اوست) ولایت سیاسی و حق حاکمیت است؛ زیرا اگر مراد دوست داشتن بود، چیز تازهای نبود تا پیامبر(ص) این همه مردم را معطل کند؛[۱] زیرا اصل دوستی مؤمنان نسبت به هم بارها در آیات قرآن بیان شده بود؛ مانند این آیه شریفه:
«وَ الْمُؤْمِنُونَ وَ الْمُؤْمِناتُ بَعْضُهُمْ أَوْلِیاءُ بَعْضٍ»؛[۲] و مردان و زنان مؤمن دوستان و یاوران یکدیگرند.
چنانکه لزوم دوستی اهلبیت(ع) نیز قبلاً در آیات قرآن بیان شده بود؛ مانند آیه:
«قُل لَّا أَسْئَلُکمُْ عَلَیْهِ أَجْرًا إِلَّا الْمَوَدَّهَ فىِ الْقُرْبىَ»؛[۳] بگو: من هیچ پاداشى از شما بر رسالتم درخواست نمیکنم جز دوستداشتن نزدیکانم [اهل بیتم].
اما قسمت دوم حدیث(اللهم وال من والاه و عاد من عاداه – خدایا دوست بدار کسیرا که او(علی) را دوست میدارد و دشمن بدار کسیرا که با دشمنی میکند)؛ هر چند میتواند به معنای دعا برای دوستان علی(ع) باشد، اما در عین حال میتواند به معنای ولایت و سرپرستی نیز تفسیر شود؛ یعنی خدایا تو عهدهدارباش، ولایت و سرپرستی کسی را ولایت علی را پذیرفته است؛ و با توجه قرائن محکمی که در فراز اول وجود دارد، مشخص میشود که فرازهای دیگر را نمیتوان به دوستی صرف تفسیر کرد.
خلاصه اینکه، اگر مقصود رسول الله(ص) فقط بیان دوست داشتن حضرت علی(ع) بود، و حضرتشان هیچ قصد دیگری برای متوقف کردن مردم نداشتند، جمع کردن و معطل نمودن مردم برای اعلام دستوری که قبلاً در قرآن به صراحت اعلام شده بود کاری لغو و بیهوده بود. علاوه بر این برای اعلام دوستی نیاز به بیعت نبود، در حالی که در تاریخ میخوانیم که بعد از این اعلان عمومی، مردم با علی(ع) بیعت کردند.
[۱]. ر. ک: ۲۵۷۰٫
[۲]. توبه، ۷۱٫
[۳]. شوری، ۲۳٫