محمد کوزل الحسن الآمدی
یکی دیگر از مستبصرین که در دهه هشتاد (۱۹۸۸م) به مکتب اهل بیت پیوست، محمد کوزل است. وی در سال ۱۹۶۸م در ترکیه به دنیا آمد و در شهر میافارقین از توابع دیاربکر در خانواده‌ای شافعی مذهب رشد کرد.
– شخصیت علمی
او بعد از اتمام دوره دبیرستان به مطالعه‌ی دینی روی آورد و فقه را زیر نظر شیوخ برجسته آموخت. سپس با توسل به فکر اسلامی خواست مسلمانان را از خواب غفلت بیدار کند.
– زمینه‌های تحول فکری
۱- تحقیق در تاریخ مسلمانان
محمد کوزل می‌گوید: در ذهنم جرقه‌ای ایجاد شد به این که تحقیقی پیرامون اسباب شکست مسلمانان و خضوعشان در مقابل سلطه‌ی استعمار حاکم بر سرزمینشان، انجام دهم. (موسوعه، ۱۴۲۴، ۳/۴۰۱).
وی تحقیق و تفحص را با تأمل بر تاریخ مسلمانان شروع کرد. در حلول بررسی‌هایش به تاریخ صدر اسلام پرداخت و به عواملی که باعث شد مسلمانان پس از وفات پیامبر عزت قبلی خود را به دست نیاورند توجه کرد.
وی اظهار می‌کند که بعد از بررسی و جستجو در صفحات تاریخ اسلامی از ابتدا، برایم روشن شد که این شکست به حوادثی مربوط می‌شود که بعد از وفات پیامبر اتفاق افتاد. حوادثی که بعد از آن امت دچار اختلافات ریشه‌ای شدند. بنابر این، متفرق شدند و به خاطر تفرقه‌های داخلی شان از درون متلاشی گشتند.
۲- پژوهش دربارهی علل ایجاد اختلاف دینی
او در پژوهشهای خویش به دنبال خواستگاه این اختلافات بود. در نهایت به این نتیجه رسید که امت اسلامی پس از وفات پیامبر دچار شدیدترین اختلافات شده‌اند و علت آن عدم التزام به روش صحیح است. به این خاطر از حقیقت به دور مانده‌اند و به ویژه عصمت مذهبی حقیقت را برای آنها پنهان کرده است.
محمد کوزل بعد از بررسی‌اش در عقاید اسلامی دریافت که برخی مسائل اعتقادی به مرور زمان به مسلماتی تبدیل می‌شود که نفوذ کردن در آن یا اثر گذاشتن بر آن یعنی تحقیق پیرامون آن را غیر ممکن می‌سازد.
۳- آزادی از تقلید کورکورانه
محمد کوزل می‌گوید: از خودم پرسیدم: انگیزه‌ی تعصب در پیوستن به عقیده‌ی اشعریه چیست که من بر آن عقیده هستم؟ اشعری کیست؟! آیا او بشری نبود مانند من که در عقاید اجتهاد کرد و به این اعتقاد رسید؟ بلکه اشعری خودش در آغاز کارش معتزلی بود. سپس عقیده‌اش را بر روش اهل حدیث بیان کرد و به مدح احمدبن حنبل پرداخت و عقاید و نظراتش را تایید کرد. زمانی نگذشته بود که عقیده‌اش تغییر کرد. کتاب المع فی الرد علی اهل الزیغ و البدع را نگاشت و در نزدش، عقیده‌ای مرکب از افکار معتزله و حنابله متبلور شد.
از این رهگذر، محمد شروع کرد به پژوهش در عرصه‌ی عقیده بدون این که از مخالفت احدی بترسد، و باور کرد که «دین خدا به رجال شناخته نمی‌شود، حق را بشناس، اهل حق را می‌شناسی.» (همان، ۴۰۲).
– علل گرایش به تشیع
۱- ضعف روش اهل سنت در بررسی تاریخ
محمد در ابتدا اقدام کرد به غربال کردن مسائلی که گمان می‌کرد از حقایق قطعی است و برخی قضایایی که آنها را از مسلمات تاریخ می‌شمرد. بنابراین بعد از تحقیق و جستجوبه این نتیجه رسید که حقیقت بر خلاف آن چیزی است که وی تصور می‌کرد.
او دریافت که روش عامه (اهل سنت) در بررسی تاریخ گذشتگان تلاشی است برای توجیه اشتباهات به وقوع پیوسته و مشروعیت بخشیدن به آن به خاطر ترس از اذعان به این امور که قداست گذشتگان را دچار اخلال می‌کند. این آن چیزی است که منجر به انحراف از صراط مستقیم می‌گردد (همان، ۴۰۳).
۲- عبور کردن از حجاب‌ها و هدایت یافتن به هدایت عترت
محمد کوزل در خلال پژوهش پیرامون حق دریافت که تعصب، بصیرت انسان را از دیدن نور حق مانع و حجاب می‌شود. بنابر این با نفسش مبارزه کرد تا از این حجاب رها شود تا بتواند به دید روشن برسد.
در نهایت وی فهمید که مذهب اهل سنت و جماعت مبتنی بر اصول و ارکان‌های غیر محکم است و یقین پیدا کرد به اینکه اسلام حقیقی همان هدایت یافتن به هدایت ائمه‌ی اطهار از خاندان رسول است. این که صراط مستقیم همان سیر کردن در راه آنان است و این که آنها پناهگاهی هستند از این که امت فرقه فرقه نشوند و گمراه نشوند و کشتی نجات هستند از هلاکت و گمراهی. (همان، ۴۰۴)
۳- نص بر خلافت اهل بیت
محمد در میان پژوهش بر نصوص بسیاری که در قرآن آمده و در سنت متواتر است توجه کرد. این نصوص بر خلافت امیر المومنین و ائمه‌ی معصومین تأکید می‌کنند و فرمان می‌دهند که به آنها اقتدا و بر منهج و شیوه‌ی آنها سیر شود و از مخالفتشان و دشمنیشان نهی شده است. وی دریافت که علی‌رغم تلاش سلاطین مبنی بر مخفی کردن این نصوص خداوند عزوجل بر این امت نعمت ارزانی داشت، یعنی بسیاری از این نصوص حفظ شد تا سببی در هدایت کسانی باشد که در راه خداوند، برای رسیدن به حقیقت، مجاهدت می‌کنند. (همان، ۴۰۵).
آثار:
۱- المسح فی وضوء الرسول
مطالعه‌ای مقایسه‌ای است میان مذاهب اسلامی، پیرامون اختلاف فقها در مسئله‌ی مسح در وضو. مولف در این کتاب اقوال پیشوایان مذاهب و نظرات بزرگان علما و تابعان و غیر آنها از منابع اهل سنت و جماعت را ذکر کرده است.
نویسنده، مطالعه‌اش را به دو مبحث اساسی تقسیم نموده، و مجموعه‌ای از سوالات را در ذیل هریک از آنها آورده است.
این اثر در سال ۱۴۲۰ از سوی دارالمصطفی لاحیاء التراث در قم به چاپ رسید.
۲- الهجرهًْ الی الثقلین: این کتاب، مباحث متعددی دربارهی مسائل اعتقادی ر ا در بردارد که مؤلف آنها را از حقایق و قضایای تاریخی به حساب می‌آورد و از مسلمانان (مسائل قطعی و یقینی) می‌داند. (یعنی قبلا آنها را از حقایق تاریخی می‌شمرد و از مسلمات و یقینیات می‌شمرد). اما بعد از تحقیق و بررسی روشن شد که حق، خلاف آن است (همان).
اثر فوق در سال ۱۴۲۱ق در ۴۲۷ صفحه قطع رقعی از سوی مرکز پژوهشهای عقایدی (مرکز الابحاث العقائدیه) چاپ شده است.
منبع: بررسی علل گرایش مستبصرین به تشیع در پنجاه سال اخیر؛ اختصاصی مجمع جهانی شیعه شناسی
برای مشاهده این کتاب اینجا را کلیک کنید.
مستبصرین: محمد کوزل الحسن الآمدی. مستبصرین: محمد کوزل الحسن الآمدی . مستبصرین: محمد کوزل الحسن الآمدی مستبصرین: محمد کوزل الحسن الآمدی . مستبصرین: محمد کوزل الحسن الآمدی . مستبصرین: محمد کوزل الحسن الآمدی . مستبصرین: محمد کوزل الحسن الآمدی . مستبصرین: محمد کوزل الحسن الآمدی