بررسی مقایسهای آرای صفار و صدوق در ترازوی عقلگرایی
بررسی مقایسهای آرای صفار و صدوق در ترازوی عقلگرایی
چکیده
متفکران از لحاظ نوع نگاه به منابع تفکر دینی و بر مبنای رویکرد و روششناسی، با عنوان عقلگرا و نصگرا دستهبندی میشوند. محمد بن حسن صفار و شیخ صدوق در میان متکلمان و اندیشمندان متقدم امامیه در شهر قم، از جایگاه ممتازی برخوردارند. در عین حال که هر دو، در شمار متکلمان نصگرا قرار داشته و کار اصلی آنها نقل و نشر حدیث و تألیفات حدیثی بوده است ولی باید توجه داشت که عملکرد عقلگرایانه آنها در یک تراز نبوده و مقدار بهرهگیری شیخ صدوق از عقل در معارف دینی بیشتر از صفّار بوده است. شیخ صدوق برخلاف صفار، در قول و عمل کارکردهای بیشتری از عقل را در عرصه معرفت دینی به رسمیت شناخته و در مقامهای استنباط، تبیین، اثبات، رد شبهات و عقاید معارض، از عقل بهره برده است. سفرهای علمی متعدد، رویارویی شیخ صدوق با علمای مذاهب گوناگون و همچنین ارتباط با حاکمان و شرکت در جلسات مناظره از جمله مسائلی است که بستر لازم را برای رویآوری بیشتر شیخ صدوق به عقل در مقایسه با صفار فراهم کرده است.
کلیدواژهها
محمد بن حسن صفار؛ شیخ صدوق؛ عقلگرایی؛ نصگرایی؛ عقل؛ متکلمان نصگرا