معاونت پژوهش مجمع جهانی شیعهشناسی در راستای اهداف خود اقدام به برگزاری کارگاه تخصصی « آشنایی با منابع پژوهشی علوم انسانی به زبان انگلیسی در بستر اینترنت» نمود. این کارگاه توسط حجت الاسلام محمد تاجیک در تاریخ ۲۳ اسفند ۱۳۹۹ در محل مجمع جهانی شیعه شناسی برگزار وهمزمان در بستر فضای مجازی (تالار سی روم، آپارات و اینستاگرام) ارائه گردید.
حجت الاسلام تاجیک در این کارگاه علمی ضمن معرفی منابع پژوهش علوم انسانی به زبان انگلیسی در بستر اینترنت، شیوههای عملی جستجو و دریافت مقالات علمی از منابع مذکور را نیز به تفصیل بیان نمودند. وی در این کارگاه پنج پایگاه پژوهشی در فضای وب را معرفی کردند که در ادامه بدان اشاره میشود:
۱) دانشنامهی استنفورد (Stanford Encyclopedia of Philosophy):
این دانشنامه در سال ۱۹۹۵ توسط ادوارد زالتا در دانشگاه استنفورد تاسیس شد. فلسفه و منطق و فلسفههای مضاف نظیر فلسفه معرفت شناسی، فلسفه اخلاق و برخی مسائل دیگر میان رشتهای، موضوع پژوهش این دانشنامه را شکل میدهد. در این مجموعه از بهترین نویسندگان هر موضوع علمی استفاده شده است و تا سال ۲۰۱۸ در حدود ۱۶۰۰ مقاله در موضوعات مختلف را فراهم کرده است.
استفاده از این دانشنامه برای پژوهشگران در حوزه موضوعات فلسفی بسیار کارآمد و مفید است. از مهمترین مزیتهای این مجموعه این است که در بازههای مختلف زمانی مقالات مربوط به روزرسانی میشوند؛ بنابر این با مراجعه به این منبع علمی تقریبا میتوان به روزترین دادههای علمی را بدست آورد.
۲) دانشنامهی اینترنتی فلسفه (Internet Encyclopedia of Philosophy):
این دانشنامه که به اختصار IEP خوانده میشود، توسط اقای جیمز فیزر استاد فلسفه دانشگاه تنسی در سال ۱۹۹۵ تاسیس شد. در این دانشنامه نیز سعی بر آن است که برای نوشتن مقالات آن بهترین افراد هر موضوع انتخاب شوند. همین دقت در انتخاب نویسندگان سبب شده که دانشنامه مذکور علاوه بر اینکه در بسیاری از دانشگاهها به عنوان یک منبع قابل اعتماد در خصوص فلسفه است، توسط انجمن کتابخانههای آمریکا به عنوان یکی از بهترین منابع ارجاع معرفی شود و هر ماه بین دو تا سه میلیون ارجاع داشته باشد.
۳) دانشنامهی بریتانیکا (The Encyclopædia Britannica):
قدیمیترین دانشنامه با پوشش بسیاری از موضوعات فلسفی- که اصالتا به صورت مکتوب منتشر میشود- دانشنامه بریتانیکا نام دارد. این دانشنامه با عمری ۲۴۴ ساله در سال ۲۰۱۰ در سی جلد به چاپ رسیده است. بیش از چهارهزار نویسنده و صد ویراستار و کارشناس تمام وقت در نوشت این اثر مشارکت داشتهاند.
۴) رفرنس آکسفورد (Oxford Bibliographies Online):
این منبع پژوهشی در سال ۲۰۱۰ بعد از یک سال و نیم تحقیق توسط انتشارات آکسفورد راه اندازی شد. یکی از مهمترین اهداف این پروژه آشنایی محققین با نقاط شروع تحقیق است. انتشارات آکسفورد در ابتدا در چهار موضوع پژوهشی (آثار باستانی روم و یونان باستان، مطالعات اجتماعی، جرم شناسی و مطالعات اسلامی) کار را شروع کرد و در سال ۲۰۱۷ به سی موضوع افزایش یافت. افزایش گستره موضوعی همچنان ادامه دارد. این منبع اینترنتی به صورت رایگان و بدون نیاز به ثبت نام در هر موضوع پژوهشی خلاصه ای از موضوع به همراه منابع اصلی را در اختیار پژوهشگر قرار میدهد.
۵) جی استور(JSTOR):
جی استور یک کتابخانهی دیجیتال است که توسط آقای ویلیام جی بوئن رئیس دانشگاه پرینستون در سال ۱۹۹۵ ایجاد شد. هدف از ایجاد این کتابخانه رفع مشکل در اختیار داشتن تمام ژورنالهای معتبر برای کتابخانهها به جهت گرانی آنان بود. آثار ۹۰۰ انتشارات شامل ۱۹۰۰ مجله در ۵۰ رشته مختلف در این سایت موجود است.
از سال ۲۰۱۲ علاوه مجلات مذکور ۱۵۰۰۰ کتاب نیز به سایت اضافه شد که ارجاعات مختلف به کتاب و خلاصه نقادانه هر کتاب نیز در دسترس پژوهشگران قرار دارد.
بخش دوم این کارگاه علمی به معرفی شیوههای جستجو در فضای وب اختصاص داشت. برای یافتن مطالب علمی در فضای وب دو راهکار کلی وجود دارد:
الف) جستجوی عنوان موضوع به همراه نام یکی از سایتهایی که معرفی شد
ب) جستجوی عنوان موضوع در بخش جستجوی سایتهای جستجوی زیر:
- گوگل اسکالر
- گوگل بوک
- سایت آرکایو یا همان ارشیو دات ارگ
- سایت لایبجن
- سایت آکادمیا
- ResearchGate
- فیلپیپر
- آمازون