مقدمه ۱٫ ضرورتاصول و مبانی قیام امام حسین(ع) را با رویکردهای مختلف می توان بررسی کرد؛ اما در این نوشته به علل ذیل، رویکرد قرآنی آن انتخاب شده است :۱-۱٫ تاکنون به جنبه قرآنی نهضت عاشورا و به خصوص در بررسی مبانیآن، کمتر به قرآن مراجعه شده، لذا با توجه

ه. عوامل سیاسى ۱٫ بصیرت شناخت روشن و یقینى از دین، تکلیف، پیشوا، حجّت خدا، راه دوست و دشمن، حق وباطل «بصیرت» نام دارد. بصیرت و روشن‏بینى از صفات شایسته‏اى است که یک مسلمان درزندگى فردى و اجتماعى خود باید از آن برخوردار باشد. در مبارزات و فعالیتهاى سیاسى واجتماعى

ر. عوامل تاریخى ۱٫ فرا زمانى و فرا مکانى بودن کربلا و عاشورا حماسه حسینى، کربلا و عاشورا دو چهره دارد. یکى چهره‏اى که در ظرف زمان و مکانىخاص قرار مى‏گیرد، چهره‏اى تاریخى و جغرافیایى، چهره‏اى مُلکى. دوم چهره‏اى که درظرف زمان و مکانى خاص قرار نمى‏گیرد، چهره‏اى فراتاریخى و

ج. عوامل عر فانى ۱٫ یاد خدا ذکر و یاد خدا، در همه مراتب و مراحلش، امرى پسندیده و مورد تأکید اسلام است. درآیات قرآن توصیه به یاد فراوان خدا شده است. «اُذْکُرُوا اللَّه ذِکْراً کثیراً.»[33] یاد، که یک مرتبهبلند عرفانى است، آن است که انسان پیوسته خدا را در

ب. عوامل اخلاقى اخلاق یکى از ابعاد اصلى دین اسلام است که تکمیلارزشهاى اخلاقى و جهت خدایى بخشیدن به صفات و رفتارانسانها از اهداف عمده بعثت انبیا است. تصحیح منش و رفتارانسان و کاشتن بذر کمالات اخلاقى و خصال متعالى انسانى درنهاد جان انسانها، بخشى مهم از رسالت پیامبر و

بقاء و جاودانگى واقعه عاشورا در تاریخ، به جز لطف الهى، محصول مجموعه ‏اى از عوامل اختیارى است که این مقاله درصدد برشمارى آن‏ است.در یک دید کلى پدیده ‏اى که مطابق حق و براساس طبیعت و فطرت بشرى باشد اصیل وبادوام بوده، همواره قرین تایید معنوى است .نویسنده با

آداب زیارت زیارت، تشرف به دیدار مزور عنه (امام و یا امام زاده) است. هر دیدارى، بر حسباهمیت، شرایط و آدابى دارد همان‏گونه که در عرف زمان ما ملاقات و دیدار با بزرگان، با آدابىهمراه است، زیارت ائمه(ع) به‏ویژه سیدالشهدا نیز آدابى دارد. از آن‏جا که بحث تفصیلى هریک از

مصادیق عزادارى همان‏گونه که پیش از این گفته شد، عزادارى سرور و سالار شهیدان، در عصر ما شکل‏هاو مصادیق گوناگونى دارد. برخى از این نمونه‏ها درعصر ائمه اطهار(ع) نبوده است تا روایتىدر باره آن وارد شود ولى از آنجا که اصل اقامه عزا و ذکر مصیبت، عملى ممدوح و بر

[۵۳]ج. احکام عزادارى سیدالشهدا(ع)بزرگ‏داشتن یاد و خاطره امامان، به‏ویژه حضرت سیدالشهدا(ع) مورد سفارش اکیدائمه(ع) بوده است. آنان خود نیز در برپایى مجالس عزا نهایت اهتمام را داشته‏اند امامرضا(ع)مى‏فرماید:«کان ابى اذا دخل شهر المحرم لا یرى ضاحکاً و کانت الکأبه تغلب علیه حتى یمضى منه عشرهایام فاذا کان یوم العاشر کان