فواید وجود امام مهدی(علیه السلام) در دوران غیبتیکی از شایعترین پرسشها پیرامون امام زمان(علیه السلام) این است که: فایده وجود امام در عصر غیبت چیست؟ به تعبیر دیگر: زندگی امام در دوران غیبت یک زندگی خصوصی است نه یک زندگی اجتماعی در نقش یک پیشوا. بنابرانی وجود مقدس او چه اثر عمومی برای مردم میتواند داشته باشد و مردم چه نوع بهرهای میتوانند از او ببرند؟البته باید توجه داشته باشیم که غایب بودن امام هرگز به این معنا نیست که وجود آن حضرت به یک روح نامرئی یا امواج ناپیدا و رؤیایی و امثال اینها تبدیل شده است! بلکه وی یک زندگی طبیعی عینی و خارجی دادر، منتها با عمری طولانی. آن حضرت در میان مردم و در دل جامعهها رفت و آمد دارد و در نقاط مختلف زندگی میکند ولی به صورت ناشناس. و فرق بسیار است بین «نامرئی» و «ناشناس». (157) امام صادق – علیه السلام – میفرمود: مردم امام خود را گم میکنند. او در موسم حج حاضر میشود و مردم را میبیند ولی آنان او را نمیبینند. (۱۵۸)خورشید پنهاندر پاسخ سؤال یاد شده یاد آوری کنیم که این سؤال تازگی نداشته و تنها در عصر ما مطرح نشده است، بلکه از روایات اسلامی بر میآید که حتی پیش از تولد حضرت مهدی – علیه السلام – نیز این سؤال مطرح بوده و هنگامی که پیامبر اسلامی و ائمه پیشین – علیهم السلام – از مهدی و غیبت طولانی آن حضرت سخن به میان میآوردند، با چنین سؤالی روبرو میشدند و به آن پاسخ میگفتند. به عنوان نمونه:۱ – پیامبر اسلام در پاسخ این پرسش که آیا شیعه در زمان غیبت، از وجود قائم فایدهای میبرد؟ فرمود: بلی، سوگند به پروردگاری که مرا به پیامبری بر انگیخت، در دوران غیبتش از او نفع میبرند و از نو ولایتش بهره میگیرند، همان گونه که از خورشید به هنگام قرار گرفتن در پشت ابرها استفاده میکنند. (۱۵۹)۲ – امام صادق – علیه السلام – فرمود: از روزی که خداوند حضرت آدم را آفریده تا روز رستاخیز، زمین هیچگاه خالی از حجت نبوده و نخواهد بود، یا حجت ظاهر و آشکار و یا غایب و پنهان، و اگر حجت خدا نباشد، خدا ستایش نمیشود.راوی پرسید: مردم چگونه از امام غایب و پنهان استفاده میکنند؟ حضرت فرمود: آنچنانکه از خورشید پشت ابر استفاده میکنند. (۱۶۰)۳ – خود حضرت مهدی – عجل الله تعالی فرجه – نیز روی این معنا تکیه کرده است. در توقیعی که آن حضرت در پاسخ به سؤالات «اسحاق بن یعقوب» صادر فرمود و توسط محمد بن عثمان تحویل اسحاق گردید، چنین نوشت: اما چگونگی استفاده مردم از من همچون استفاده آنهاست از خورشید، هنگامی که در پشت ابرها پنهان میشود. (۱۶۱)در توضیح این تشبیه باید یاد آوری کنیم که: خورشید دارای دو نوع نور افشانی است:۱ – نور افشانی آشکار و مستقیم،۲ – نور افشانی غیر مستقیم.در نور افشانی آشکار، اشغه خورشید به خوبی دیده میشود ولی در تابش غیر مستقیم، ابرها همانند یک شیشه مات، نور مستقیم خورشید را گرفته و پخش میکند. اما آثار حیات بخش خورشید در رشد و نمو موجودات و…، مخصوص زمانی نیست که نور آن مستقیماً بر پهنه حیات و طبیعت میتابد، بلکه بسیاری از این آثار – مانند: تولید گرما، رویش و رشد گیاهان، تولید انرژی لازم برای حرکت و حیات، به بار نشستن درختان، خندیدن شکوفهها و شکفتن گلها – در زمان تابش نور مات خورشید از پشت ابرها نیز وجود دارد. اشعه معنوی وجود امام، هنگامی هم که در پشت ابرهای غیبت پنهان است، دارای آثار گوناگونی است که با وجود متوقف شدن کلاس تعلیم و تربیت و رهبری مستقیم، فلسفه وجودی او را آشکار میسازد. اینک برخی از این آثار را به اختصار مورد بررسی قرار میدهیم.۱ – جان جهانطبق احادیث فراوانی که در موضوع امامت وارد شده، و بر اساس دلائلی است که دانشمندان ارائه کردهاند، در بینش اسلامی، امام، جان جهان است و جهان به وجود او بستگی دارد. امام قلب عالم وجود، هسته مرکزی جهان هستی و «واسطه فیض» بین عالم و آفریدگار عالم است و از این جهت حضور و غیبت او تفاوتی ندارد. و اگر او – ولو به صورت ناشناس – در جهان نباشد، جهان هستی در هم فرو میریزد. چنانکه امام صادق – علیه السلام – فرمود: اگر زمین بدون وجود امام بماند، ساکنان خود را در کام خود فرو میبرد. (۱۶۲).امام چهارم فرمود: در پرتو وجودئ ماست که خداوند آسمان را از فرو پاشی – جز به اذان او – نگه میدارد. در پرتو وجو ماست که خداوند زمین را از لرزش و سلب آرامش ساکنانش، نگه میدارد. به واسطه ماست که خداوند باران نازل میکند و رحمت خود را میگستراند و برکات و نعمتهای زمین را بیرون میآورد. و اگر آن کس از ما که در زمین است نبود، زمین اهل خود را فرو میبرد. (۱۶۳)۲ – پاسداری از آیین خداامیر مومنان – علیه السلام – در یکی از سخنان خود در مورد لزوم وجود رهبران الهی در هر عصر و زمان میگوید:«خدایا چنین است، هرگز روی زمین از قیام کنندهای با حجت و دلیل، خالی نمیماند، خواه ظاهر و آشکار باشد و خواه بیمناک و پنهان، تا دلالئ و اسناد روشن الهی از بین نرود و به فراموشی نگراید…» (164).با گذشت زمان و آمیزش سلیقهها و افکار شخصی به مسائل مذهبی و دراز شدن دست مفسده جویان به سوی تعالیم آمسانی، اصالت پارهای از قوانین الهی از دست میرود و دین دستخوش تغییرات زیانبخش میگردد.برای آنکه اصالت آیین الهی حفظ گردد و جلوی تحریفات و تغییرها و خرافات گرفته شود، باید این رشته به وسیله یک پیشوای معصوم ادامه یابد. در هر مؤسسه مهم، «صندوق آسیب ناپذیری» وجود دارد که اسناد مهم آن مؤسسه را در آن نگهداری میکنند تا از دستبرد دزدان یا خطر آتش سوزی و امثال اینها محفوظ بماند. سینه امام و روح بلندش نیز صندوق آسیبناپذیر حفظ اسناد آیین الهی است تا همه اصالتهای نخستین و ویژگیهای آسمانی این تعالیم را در خود نگاهدار کند. (۱۶۵)حافظ «ابن حجر عسقلانی» در شرح «صحیح بخاری» پس از نقل احادیث حاکی از نزول حضرت عیسی – علیه السام – به زمین هنگام ظهور حضرت مهدی – عجل الله تعالی فرجه – و اقتدای او به آن حضرت مینویسد:اینکه عیسی – علیه السلام – در آخر الزمان و نزدیک قیامت، به مرد از این امّت اقتدا میکند و پشت سر او نماز میخواند، دلیل بر نظریه صحیح در میان دانشمندان اسلامی است که: زمین هرگز از وجود حجت که با دلائل وبراهین آشکار، برای خدا قیام میکند، خالی نمیماند. (۱۶۶)۳ – امید بخشیدر میدانهای نبرد، تمام کوشش سربازان زبده وفداکار معطوف این امر است که پرچم سپاه، در برابر حملات دشمن همچنان در اهتزاز باشد، و متقابلاً سربازان دشمن دائماً میکوشند پرچم آنها را سرنگون سازند، چرا که برقرار بودن پرچم، مایه دلگرمی سربازان و تلاش و کوشش مستمر آنها است.همچنین وجود فرمانده لشگر در مقرّ فرماندهی – هر چند ظاهراً خاموش و ساکت باشد – خون گرم و پر حرارتی در عروق سربازان به گردش در میآورد و آنها را به تلاش بیشتر وا میدارد که فرمانده ما زنده است و پرچممان در اهتزاز!امّا هرگاه خبر قتل فرمانده در میان سپاه پخش شود، یک لشگر عظیم با کارآیی فوق العاده ،یک مرتبه روحیه خود را میبازد و متلاشی میگردد.رئیس یک جمعیت یا یک لشگر، مادام که زنده است، هر چند مثلاً در سفر یا فرضاً در بستر بیماری باشد، مایه حیات و حرکت و نظم و آرامش آنهاست، ولی شنیدن خبر از دست رفتن او گرد و غبار یأس و نومیدی را بر سر همه میپاشد.جمعیت شیعه طبق عقیدهای که به وجود امام زنده دارد، هر چند او را در میان خود نمیبیند، اما خود را تنها نمیداند، و اثر روانی این عقیده در روشن نگهداشتن چراغ امید در دلها ووادار ساختن افراد به خود سازی و آمادگی برای آن قیام بزرگ جهانی، کاملاً قابل درک است.پروفسور «هانری کربن» استاد فلسفه در دانشگاه سوربن (فرانسه) و مستشرق نامدار فرانسوی میگوید:به عقیده من مذهب تشیّع تنها مذهبی است که رابطه هدایت الهی را میان خدا و خلق برای همیشه نگهداشته است و به طور مستمر و پیوسته، ولایت را زنده و پا برجا میدارد.مذهب یهود، نبوّت راک ه رابطهای است واقعی میان خدا و عالم انسانی، در حضرت کلیم ختم کرده و پس از آن به نبوت حضرت مسیح و حضرت محمد(ص)اذعان ننموده و رابطه مزبور را قطع میکند. همچنین مسیحیان در حضرت مسیح متوقف شدهاند. اهل سنت از مسمانان نیز در حضرت محمد(ص)توقف کرده و با ختم نبوّت در ایشان، دیگر رابطهای میان خالق و مخلوق، موجود نمیدانند. تنها مذهب تشیّع است که «نبوّت» را با حضرت محمّد(ص)ختم شده میداند، ولی «ولایت» را که همان رابطه هدایت و تکمیل میباشد، بعد از آن حضرت و برای همیشه زنده میداند (۱۶۷).پینوشتها:۱۵۷- (آیت الله) مکارم، ناصر، مهدی انقلابی بزرگ، چاپ دوم، قم، مطبوعاتی هدف، ص .۲۵۰۱۵۸- کلینی، اصول کافی، تهران، مکتبه الصدوق، ۱۳۸۱ ه’. ق، ج ۱، ص .۳۳۸۱۵۹- مجلسی، بحار الأنوار، تهران، المکتبه الاسلامیه، ۱۳۹۳ ه’. ق، ج ۵۲، ص ۹۳ و ج ۳۶، ص .۲۵۰۱۶۰- مجلسی، همان کتاب، ص .۹۲۱۶۱- طوسی، الغیبه، ص ۱۷۷ – مجلسی، همان کتاب، ص ۹۲ – اربلی، علی بن عیسی، کشف الغمه، تبریز، مکتبه بنی هاشمی،، ۱۳۸۱ ه’. ق، ج ۳، ص .۲۲۱۶۲- لو بقیت الأرض به غیر امام لساخت (کلینی، همان کتاب، ج ۱، ص ۱۷۹ ور. ک به: صدوق، کمال الدین، قم مؤسسه النشر الاسلامی(التابعه) لجماعه المدرسین به قم المشرفه، ۱۴۰۵ ه’. ق، ج ۱ ص ۲۰۱ – .۲۱۰۱۶۳- صدوق، أمالی، قم، مطبعه الحکمه، ص ۱۱۲، مجلس ۳۵ – صدوق، کمال الدین، ص ۲۰۷، باب ۲۱، ح ۲۲ – جوینی خراسانی،، فرائد السمطین، ط ۱، بیروت، مؤسسه المحمودی للطباعه والنشر، ۱۴۰۰ ه’. ق، ص ۴۵ – .۴۶۱۶۴- اللّهمّ بلی لاتخلو الأرض من قائم لله بحجد امّا ظاهراً مشهوراً و خائفاً مغموراً لئلاّ تبطل حجج الله و بیّناته (شرح نهج البلاغه، ابن ابی الحدید، قاهره، دار احیا الکتب العربیه، ۱۹۶۰ م، ج ۱۸، حکمت ۱۴۳، ص ۳۴۷ – المناقب، اخطب خوارزم، نجف، المطبعه الحیدریه، ۱۳۸۵ ه’. ق، ص ۲۶۴).۱۶۵ -(آیت الله) مکارم، ناصر، مهدی انقلابی بزگر، چاپ دوم، قم، مطبوعاتی هدف، ص ۲۵۸ -.۲۵۹۱۶۶- فتح الباری به شرح صحیح البخاری،، بیروت، دار المعرفه، ج ۶، ص .۴۹۴۱۶۷- سالنامه ۲ مکتب تشیّع (مصاحبات استاد علامه طباطبایی با پروفسور هانری کربن درباره شیعه) ۱۳۳۰ ه’. ش، ص .۲۰منبع: سیره پیشوایان
بازدیدها: ۰
هیچ نظری وجود ندارد