در یکی دیگر از فرازهای زیارت جامعه کبیره از اهل‌بیت عصمت و طهارت به عنوان رحمت واسعه پروردگار عالم یاد شده است. واژه «الرحمه» از (ر ح م) گرفته شده و در کتب لغت به معانی: رقت، مهربانی و عطوفت ورزیدن و توجه مهرآمیز و همچنین به معنای مغفرت آمده است. (لسان العرب/ج۱۲/ص۲۳۰)، واژه «الموصوله» اسم مفعول از (و ص ل) گرفته شده و به معنای (اتصال، پیوستن)، بیان شده است. (العین/ج۷/ص۱۵۲)
امام صادق(ع) در ذیل آیه شریفه ﴿اللّهُ یَخْتَصّ بِرَحْمَتِهِ مَنْ یَشَاءُ﴾(بقره/۱۰۵)فرمودند: مراد از افرادی که رحمت الهی مخصوص آنهاست، پیامبر و وصی او می‌باشد سپس فرمودند: خداوند ۱۰۰ رحمت آفرید که ۹۹ رحمت را به پیامبر اکرم و اهل‌بیت او اختصاص داده و یک رحمت را بین سایر موجودات تقسیم نموده است (بحارالانوار/ج۲۴/ص۶۱).
در معنای این فراز از زیارت جامعه ۳ احتمال وجود دارد: الف) اهل‌بیت رحمتی هستند که متصل و پی‌درپی می‌باشند، یعنی در هر زمان امامی وجود دارد و زمین هیچ‌گاه خالی از حجت نمی‌شود (کافی/ج۱/ص۱۷۸).
ب) اهل‌بیت رحمتی از ناحیه پروردگار عالم هستند که به خلق متصل شده است (ملاذ الاخیار/ج۹/ص۲۶۳).
ج) مراد از این فراز همان آیه شریفه ﴿وَالّذِینَ یَصِلُونَ مَا أَمَرَ اللّهُ بِهِ أَن یُوصَلَ﴾(رعد/۲۱) می‌باشد؛ بدین معنا که اهل‌بیت(عهم) چون رحم خداوند متعال هستند بایستی صله رحم انجام داد؛ که نیکی و خوبی و تکریم آنها نیکی و تکریم پروردگار و اهانت و بی‌حرمتی به ایشان هتک حرمت خداوند عالم محسوب می‌شود (بحارالانوار/ج۲۳/ص۲۶۶).
نکته ظریفی که در این عبارت از زیارت و همچنین در عبارت دیگری از همین زیارت (معدن الرحمه) وجود دارد این است که این‌طور نیست که صرفاً اهل‌بیت(عهم) طریق و کانالی باشند که خدا به برکت آنها خلق خود را مستوجب رحمت خویش کند، بلکه رحمت واسعه پروردگار عالم وجود محمد و آل محمد(عهم) هستند که ایشان به اذن الله موجب رحمت برای تمام خلق می‌باشند. ائمه اطهار(عهم) تنها برای انسان‌ها رحمت نیستند بلکه برای اجنه، حیوانات و حتی انبیا و ملائکه نیز رحمت می‌باشند چه در امور مادی و چه در امور معنوی (روضه المتقین/ج۵/ص۴۸۲) بلکه می‌توان بیان کرد که ائمه اطهار(عهم) حتی برای کفار و گنه‌کاران نیز رحمت هستند. در دنیا از این حیث که به وسیله اهل‌بیت(عهم)  است که بر آنان رزق و روزی، نعمات الهی، باران و برکات نازل می‌شود و به وجود اهل‌بیت(عهم) است که آسمان بر روی زمین ایستاده و زمین به هم نمی‌ریزد (زاد المعاد/ص۴۲۳).
چنانچه در روایات ذیل آیه شریفه ﴿وَمَا کَانَ اللّهُ لِیُعَذّبَهُمْ وَأَنْتَ فِیهِمْ﴾(انفال/۳۳) و آیه ﴿وَمَا أَرْسَلْنَاکَ إِلّا رَحْمَهً لِلْعَالَمِینَ﴾(انبیا/۱۰۷) این مطلب بیان شده است (البرهان/ج۲/ص۶۷۹؛ منهج الصادقین/ج۶/۱۱۷).
بنابراین یکی از وجوه رحمت بودن ائمه اطهار(عهم) این است که آنها موجب امنیت انسانند چنانچه پیامبر اکرم(ص) فرمودند: «النجوم أمان لأهل السماء وأهل بیتی أمان لأمتی»(امالی طوسی/ص۲۵۹). یکی دیگر از وجوه رحمت بودن اهل‌بیت، ولایت و طاعت آنهاست؛ چنانچه در روایت ذیل آیه ﴿فَلَوْلاَ فَضْلُ اللّهِ عَلَیْکُمْ وَرَحْمَتُهُ لَکُنْتُمْ مِنَ الْخَاسِرِینَ﴾ (بقره/۶۴) وارد شده که مراد از فضل پیامبر اکرم(ص) و مراد از رحمت امیرالمؤمنین(ع) و ولایت ایشان است (تفسیر قمی/ج۱/ص۱۴۵؛ البرهان/ج۳/ص۱۴۵).
بنابراین یکی از مقامات اهل‌بیت عصمت و طهارت(عهم)  این است که آنها رحمت واسعه پروردگار هستند؛ امام باقر(ع) می‌فرماید: «نحن عین الله فی خلقه ویده المبسوطه بالرحمه على عباده» ما اهل بیت دست خدا هستیم که رحمت را به بندگان می‌رسانیم (کافی/ج۱/ص۱۴۳).
همه‌ی اهل‌بیت رحمت پروردگار می‌باشند ولی در این میان، حضرت سید الکونین ابا عبدالله الحسین(ع)  از حیث رحمت جایگاه ویژه‌ای دارد، پیامبر اکرم(ص) فرمودند: امام حسین باب نجات امت می‌باشد (امالی صدوق/ص۱۱۵).
و در روایت دیگری فرموده‌اند: من جود و بخشش خود و رحمت خود را به حسین(ع) بخشیدم (قرب الاسناد/ص۱۱۳).
لذا در زیارت امام حسین(ع) وارد شده که «غذتک ید الرحمه»: تو از دستان رحمت پیامبر تغذیه شدی (کامل الزیارات/ص۳۳۵)؛ بنابراین همیشه (مخصوصاً در ایام عزای امام حسین(ع)) انسان می‌بایست خود را با عزاداری و گریه بر مصائب آن حضرت، وارد کشتی رحمت ایشان کند. مرحوم شیخ جعفر شوشتری می‌نویسد: همه‌ی اهل‌بیت(عهم) کشتی نجات هستند امّا کشتی امام حسین(ع) وسیع‌تر است و از همه زودتر به مقصد می‌رسد (خصائص الحسینیه).
منبع : نشریه امام شناسی ، شماره ۴۳

بازدیدها: ۴