مــحبّه الحســـین (علیه السلام)

لقد احتل الإمام الحسین (علیه السلام) الصداره عند جده رسول الله (صلى الله علیه وآله وسلم) وأصبح مـحطّ مـحبّته، والکثیر من أحادیث الرسول (صلى الله علیه وآله وسلم) تدلّ على منزله ومکانه وعظمه الإمام الحسین (علیه السلام)، منها:
عن أبی أیّوب الأنصاری قال: دخلت على رسول الله (صلى الله علیه وآله وسلم) والحَسَن والحُسَیْن یلعبان بین یدیه فی حجره، فقلت: یا رسول الله أتحبهما؟ قال: (علیه السلام)وکیف لا أُحبّهما وهما ریحانتای من الدنیا أشمّهما(علیه السلام)(۱).
عن علی بن أبی طالب قال: قال رسول الله (صلى الله علیه وآله وسلم) للحسین بن علی: (علیه السلام)من أحبّ هذا فقد أحبّنی(علیه السلام)(۲).
عن علی (علیه السلام): أنَّ النبی (صلى الله علیه وآله وسلم): أخذ بید الحسن والحسین فقال: (علیه السلام)من أحبنی وأحبّ هذین وأباهما وأُمّهما کان معی فی درجتی یوم القیامه(علیه السلام)(۳).
عن النبی (صلى الله علیه وآله وسلم) أنه کان یأخذه والحسن ویقول: (علیه السلام)اللّهمّ إنّی أُحبهما فأحبّهما(علیه السلام)(۴).
عن سلمان (رضی الله عنه) قال سمعت رسول الله (صلى الله علیه وآله وسلم) یقول: (علیه السلام)الحسن والحسین ابنای، من أحبّهما أحبّنی، ومن أحبّنی أحبّه الله، ومن أحبه أدخله الجنه، ومن أبغضهما أبغضنی، ومن أبغضنی أبغضه الله، ومن أبغضه الله أدخله النار(علیه السلام)(۵).
عن أبی هریره قال: قال رسول الله (صلى الله علیه وآله وسلم): (علیه السلام)من أحبهما فقد أحبنی، ومن أبغضهما فقد أبغضنی – یعنی حسناً وحسیناً – (علیه السلام)(۶).
عن أبی هریره قال: خرج علینا رسول الله (صلى الله علیه وآله وسلم) ومعه الحسن والحسین هذا على عاتقه وهذا على عاتقه، وهو یلثم – أی یقبل – هذا مرهً وهذا مره حتى انتهى إلینا، فقال له رجل: یا رسول الله، إنک تحبهما؟ فقال: (علیه السلام)نعم، من أحبهما فقد أحبنی، ومن أبغضهما فقد أبغضنی(علیه السلام)(۷).
عن أبی هریره قال: دخل الاقرع بن حابس على النبی (صلى الله علیه وآله وسلم) فرآه یُقَبِّل إمّا حسناً أو حسیناً. فقال تُقبّله، ولی عشره من الولد ما قبلت واحداً منهم. فقال رسول الله (صلى الله علیه وآله وسلم): (علیه السلام)إنّه من لا یَرحم لا یُرحم(علیه السلام)(۸).
عن البراء قال: إنّ النبی (صلى الله علیه وآله وسلم) أبصر حسناً وحسیناً فقال: (علیه السلام)اللهمّ إنی أحبهما فأحبهما(علیه السلام)(۹).
عن البراء بن عازب قال: رأیت رسول الله (صلى الله علیه وآله وسلم) حامل الحسین بن علی على عاتقه وهو یقول: (علیه السلام)اللهم إنی أُحبه فأحبه(علیه السلام)(۱۰).
عن أُسامه بن زید قال: طرقت النبی (صلى الله علیه وآله وسلم) ذات لیله فی بعض الحاجه فخرج النبی (صلى الله علیه وآله وسلم) وهو مشتمل على شیء لا أدری ما هو، فلمّا فرغت من حاجتی قلت: ما هذا الذی أنت مشتمل علیه؟ قال: فکشفه فإذا حسن وحسین(علیهما السلام) على ورکَیْه فقال: (علیه السلام)هذان ابنای وابنا ابنتی، اللهمّ إنی أُحِبُّهما فأَحِبَّهُما وأَحِبَّ من یُحبُّهما(علیه السلام)(۱۱).
عن أبی هریره قال: ما رأیت الحسین بن علی إلا فاضت عینای دموعاً… فجلس رسول الله فی المسجد.. فأتى حسین یشتد حتى وقع فی حجره ثم أدخل یده فی لحیه رسول الله (صلى الله علیه وآله وسلم)، فجعل رسول الله (صلى الله علیه وآله وسلم) یفتح فم الحسین فیدخل فاه فی فیه ویقول: (صلى الله علیه وآله وسلم)اللهم إنی أحبه فأحبه(علیهم السلام)(۱۲).
وقال یونس بن أبی إسحاق بسنده: بینما عبد الله بن عمرو بن العاص جالس فی ظِلّ الکعبه إذ رأى الحسین بن علی مقبلاً فقال: هذا أحبّ أهل الأرض إلى أهل السماء الیوم(علیهم السلام)(۱۳).
عن رجاء بن ربیعه قال: کنت فی مسجد رسول الله (صلى الله علیه وآله وسلم) إذ مرّ الحسین بن علی فسلم، فرد علیه القوم السلام وسکت عبد الله بن عمرو، ثم رفع ابن عمرو صوته بعد ما سکت القوم فقال: وعلیک السلام ورحمه الله وبرکاته، ثم أقبل على القوم فقال: ألا أُخبرکم بأحب أهل الأرض إلى أهل السماء؟ قالوا: بلى. قال: هو هذا المقفى – أی الذاهب المولى – والله ما کلمته کلمه ولا کلمنی کلمه منذ لیالی صفین، ووالله لأن یرضى عنی أحب إلیَّ من أن یکون لی مثل أُحد… – فلما اجتمع ابن عمرو بالحسین (علیه السلام) بعد ما أذن له – فقال الحسین (علیه السلام): (علیه السلام)أکذاک یا ابن عمرو، أتعلم أنّی أحبّ أهل الأرض إلى أهل السماء؟(علیه السلام) قال: إی وربّ الکعبه، إنّک لأحب أهل الأرض إلى أهل السماء. قال: (علیه السلام)فما حملک على أن قاتلتنی وأبی یوم صفین؟ والله لأبی خیر منّی(علیه السلام)(۱۴).
عن زید بن أبی زیاد قال: خرج رسول الله (صلى الله علیه وآله وسلم) من بیت عائشه فمر على بیت فاطمه فسمع النبی (صلى الله علیه وآله وسلم) حسیناً یبکی، فقال: (علیه السلام)أَلَمْ تَعْلَمِی أنَّ بُکاءَهُ یُؤْذینی؟(علیه السلام)(۱۵).
فعلاقه النبی (صلى الله علیه وآله وسلم) بولده الحسین (علیه السلام) علاقه متمیزه وفریده ملیئه بالحب والعطف والحنان، حتى أن بکاءه کان یؤذیه، ومن خلال الحدیث الشریف نرى أنّ النبی (صلى الله علیه وآله وسلم) لا یتحمل سماع بکاء ولده الحسین (علیه السلام)، أسفی علیک یا رسول الله لو کنت حاضراً فی کربلاء کی ترى ماذا صنعت أُمتک بولدک الحسین (علیه السلام)، حیث داست کل القیم والمبادئ، وأدارت ظهرها لک یا رسول الله ولأحادیثک، کأنّها وضعت أصابعها فی آذانها کما صنعت الجاهلیّه الأُولى حیث وضعـوا أصـابعهم فی آذانـهم حتى لا یـســمعوا کـلام الله، تعالى: >وإِنِّی کلما دَعَوْتُهُم لتغِفرَ لَهُم جَعَلوا أصابعَهُم فی ءَاذَانِهم واستغْشَوا ثیابَهُمْ وَأَصَرُّوا وَاسْتَکبْرَوُا استِکْبار<(16) إنّها تجربه جاهلیه ثانیه، حیث أعرضوا عن القرآن الناطق.
لقد وصل الأمر بهم أنّهم لم یکتفوا بقتل الحسین (علیه السلام) و إخوته وأولاده وأصحابه وسبی نسائه وحرق خیامه، بل حرموهم الماء حتى وصل بهم العطش إلى الموت، ولم یرحموا حتى الطفل الرضیع، فهذا عبد الله الرضیع. عندما عرضه الحسین (علیه السلام) لیسقوه شربه ماء وکان یبکی من شده العطش فکان مصیره الذبح من الورید إلى الورید، حتى صیروه کالطیر المذبوح، بل راحوا یصبون حقدهم بحزّ الرؤوس، بدءاً برأس الحسین (علیه السلام) نکایه به وبغضاً لأبیه، ولجدّه رسول الله (صلى الله علیه وآله وسلم) وهذا یظهر جلیّاً من قولهم للحسین (علیه السلام) لما طلب منهم الماء: لا تذوق الماء حتى تموت عطشاناً بغضاً لأبیک، وکان جدّه رسول الله (صلى الله علیه وآله وسلم) یطیل النظر إلى ولده الحسین (علیه السلام)، وکانت دموعه تسیل على خدّه وهو یقول (صلى الله علیه وآله وسلم): (علیه السلام)حسین منّی وأنا من حسین(علیه السلام).
هل هذا جزاء الرسول (صلى الله علیه وآله وسلم) الذی أنقذهم من دیاجیر الظلمات إلى عالم النور؟! وکما قالت فاطمه (علیها السلام) فی خطبتها المعروفه فی مسجد النبی (صلى الله علیه وآله وسلم): وکنتم على شفا حفره من النار(۱۷)، مذقه الشارب، ونهزه الطامع(۱۸)، وقبسه العجلان(۱۹)، وموطئ الأقدام(۲۰)، تشربون الطرْق، وتقتاتون القد(۲۱)، أذلّه خاسئین، تخافون أن یتخطّفکم الناس من حولکم(۲۲) فأنقذکم الله تبارک وتعالى بمحمد (صلى الله علیه وآله وسلم) بعد اللتیا والتی(علیهم السلام)(۲۳) (۲۴).
إنّ فاطمه (علیها السلام) جاءت إلى رسول الله (صلى الله علیه وآله وسلم) وهی تبکی فقال: (علیه السلام)ما یبکیک؟ قالت: ضاع منی الحسین فلا أجده(علیه السلام) فقام النبی (صلى الله علیه وآله وسلم) وقد أغرورقت عیناه، وذهب لیطلبه، فلقیه یهودی فقال: یا مـحمد ما لک تبکی؟ فقال: (علیه السلام)ضاع ابنی(علیه السلام) فقال: لا تحزن فإنی رأیته على تلّ کذا نائماً…(۲۵).
عن یعلى بن مرّه العامری قال: قال رسول الله (صلى الله علیه وآله وسلم) : (علیه السلام)حسین منّی وأنا من حسین، أحبّ الله من أحبّ حسیناً، حسین سبط من الأسباط(علیه السلام)(۲۶).
عن یعلى العامریِّ قال: إنّه خرج مع رسول الله (صلى الله علیه وآله وسلم) إلى طعام دعوا له. قال فاستقبل رسول الله (صلى الله علیه وآله وسلم) أمام القوم وحسین مع الغلمان یلعب، فأراد رسول الله (صلى الله علیه وآله وسلم) أن یأخذه فطفق الصبی یفرّ هاهنا مره وهاهنا مره، فجعل رسول الله (صلى الله علیه وآله وسلم) یضاحکه حتى أخذه. قال: فوضع إحدى یدیه تحت قفاه والأُخرى تحت ذقنه، فوضع فاه على فیه یقبّله، فقال: (علیه السلام)حُسینٌ منّی وأنا من حُسینٍ، أحَبَّ اللهُ من أحَبَّ حُسَیناً، حُسینٌ سبط من الأسباط(علیه السلام)(۲۷).
عن عائشه قالت: کان رسول الله (صلى الله علیه وآله وسلم) جائعاً لا یقدر على ما یأکل. فقال لی: (علیه السلام)هات ردائی(علیه السلام) فقلت: أین ترید؟ قال: (علیه السلام)إلى فاطمه ابنتی فأنظر إلى الحسن والحسین فیذهب ما بی من جوع(علیه السلام) فخرج، حتى دخل على فاطمه، فقال: (صلى الله علیه وآله وسلم)یا فاطمه أین ابنای؟(علیهم السلام) فقالت: (صلى الله علیه وآله وسلم)یا رسول الله، خرجا من الجوع وهما یبکیان(علیهم السلام) فخرج النبی (صلى الله علیه وآله وسلم) فی طلبهما، فرأى أبا الدرداء فقال: (علیه السلام)یا عویمر، هل رأیت ابنی(علیه السلام) قال: نعم یا رسول الله، هما نائمان تحت ظِلّ حائط بنی جدعان. فانطلق النبی فضمّهما وهما یبکیان وهو یمسح الدموع عنهما، فقال له أبو الدرداء: دعنی أحملهما. فقال: (علیه السلام)یا أبا الدرداء، دعنی امسح الدموع عنهما، فو الذی بعثنی نبیّاً لو قطرت قطره فی الأرض لبقیت المجاعه فی أُمّتی إلى یوم القیامه(علیه السلام).
ثم حملهما وهما یبکیان وهو یبکی، فجاء جبرئیل فقال: السلام علیک یا مـحمد، ربّ العزّه یقرئک السلام ویقول: ما هذا الجزع؟ فقال: (علیه السلام)یا جبرئیل ما أبکی من جزع، بل أبکی من ذلّ الدنیا(علیه السلام).
فقال جبرئیل: إن الله تعالى یقول: أیسرّک أن أُحوّل لک أُحداً ذهباً، ولا ینقص لک ممّا عندی شیء؟ قال: (علیه السلام)لا(علیه السلام) قال: لِمَ؟ قال: (علیه السلام)لأنّ الله لم یحبّ الدنیا، ولو أحبّها لما جعل للکافر أکله(علیه السلام) فقال جبرئیل: یا مـحمد ادعُ بالجفنه المنکوسه التی فی ناحیه البیت، فدعا بها، فلما حملت إذا فیها ثرید ولحم کثیر، فقال: کل یا مـحمد وأطعم ابنیک وأهل بیتک. قالت: فأکلوا وشبعوا…(۲۸).
________________________________________
۱- تاریخ مدینه دمشق: ج ۱۴ ص ۱۳۰ ح ۳۴۲۲؛ سیر أعلام النبلاء: ج ۴ ص ۴۰۳ رقم: ۲۷۰؛ کفایه الطالب: ص ۳۷۹٫
۲- مـجمع الزوائد: ج ۹ ص ۱۸۸٫
۳- الریاض النضره فی مناقب العشره: ج ۲ ص ۱۸۹؛ کنز العمال: ج ۱۲ ص ۹۶ رقم: ۳۴۱۶۱، ص ۱۰۳ ح ۳۴۱۹۶؛ ینابیع الموده: ص ۱۹۲؛ بغیه الطلب: ج ۶ ص ۲۵۷۸ وفیه: (صلى الله علیه وآله وسلم)کان معی فی الجنّه، المرء مع من أحبّ، المرء مع من أحبّ، المرء مع من أحبّ.
۴- صحیح البخاری: ج ۳ ص ۱۳۶۹ ح ۳۵۳۷ باب مناقب الحسن والحسین (رضی الله عنهما)؛ تاریخ مدینه دمشق: ج ۱۴ ص ۱۵۵ ح ۳۴۷۶؛ الاستیعاب فی معرفه الأصحاب – هامش الإصابه : ج ۱ ص ۳۷۶٫
۵- المستدرک على الصحیحین: ج ۳ ص ۱۶۶ – کتاب معرفه الصحابه؛ ینابیع الموده: ص ۱۹۸ و ص ۲۶۲؛ سیر أعلام النبلاء: ج ۴ ص ۴۰۴ رقم: ۲۷۰٫
۶- مسند الإمام أحمد بن حنبل: ج ۱۳ ص ۲۶۰ ح ۷۸۷۶؛ السنن الکبرى: ج ۵ ص ۴۹؛ تاریخ مدینه دمشق: ج ۱۴ ص ۱۵۲ ح ۳۴۶۹٫
۷- المستدرک على الصحیحین: ج ۳ ص ۱۶۶ – کتاب معرفه الصحابه -؛ الصواعق المحرقه: ص ۱۹۲، مسند الإمام أحمد بن حنبل: ج ۱۵ ص ۴۲۰ ح ۹۶۷۳ – ۲ / ۴۴۰؛ مقتل الحسین للخوارزمی: ج ۱ ص ۹۱٫
۸- مقتل الحسین للخوارزمی: ج ۱ ص ۱۰۲٫
۹- سنن الترمذی: ج ۵ ص ۶۶۱ ح ۳۷۸۲؛ ینابیع الموده: ص ۱۹۳٫
۱۰- الفصول المهمه: ص ۱۷۰؛ الاستیعاب فی معرفه الأصحاب: ج ۱ ص ۳۹۹؛ المستدرک على الصحیحین: ج ۳ ص ۱۷۷؛ کنز العمال: ج۱۲ ص ۱۲۵ ح ۳۴۳۱۱؛ نور الأبصار: ص ۲۲۱٫
۱۱- سنن الترمذی: ج ۵ ص ۶۵۶ ح ۳۷۶۹؛ کنز العمال: ج ۱۲ ص ۱۱۴ ح ۳۴۲۵۵؛ الصواعق المحرقه: ص ۱۹۱؛ ذخائر العقبى فی مناقب ذوی القربى: ص ۲۱۱؛ مقتل الحسین للخوارزمی: ج ۱ ص ۹۲؛ أسد الغایه: ج ۲ ص ۱۶۲٫
۱۲- المستدرک على الصحیحین: ج ۳ ص ۱۷۸؛ مقتل الحسین، للخوارزمی: ج ۱ ص ۱۴۹٫
۱۳- تهذیب التهذیب: ج ۲ ص ۳۴۶؛ تاریخ مدینه دمشق: ج ۱۴ ص ۱۷۹ ح ۳۵۱۷؛ الإصابه فی تمییز الصحابه: ج ۱ ص ۳۳۳؛ تهذیب الکمال: ج ۶ ص ۴۰۶٫
۱۴- مـجمع الزوائد: ج ۹ ص ۱۸۹٫
۱۵- أنساب الأشراف: ج ۳ ص ۱۴۴؛ مـجمع الزوائد: ج ۹ ص ۲۰۴؛ الفصول المهمه: ص ۱۶۹؛ المعجم الکبیر: ج ۳ ص ۱۱۶ – ۲۸۴۷ -؛ ینابیع الموده: ص ۲۶۶؛ تاریخ مدینه دمشق: ج ۱۴ ص۱۷۱ ح ۳۵۱۲؛ سیر أعلام النبلاء: ج ۴ ص ۴۰۵ رقم: ۲۷۰؛ ذخائر العقبى: ص ۲۴۶؛ کفایه الطالب: ص ۳۸۹؛ نور الأبصار: ص ۲۲۱٫
۱۶- سوره نوح: الآیه ۷٫
۱۷- شفا کل شیء: طرفه وشفیره، أی کنتم على شفیر جهنم مشرفین على دخولها لشرککم وکفرکم.
۱۸- أی کنتم قلیلین أذلاّء یتخطّفکم الناس بسهوله.
۱۹- والقبسه – بالضم – شعله من نار یقتبس من معظمها، والإضافه إلى العجلان لبیان القلّه والحقاره.
۲۰- ووطئ الأقدام: مثل مشهور فی المغلوبیّه والمذلّه.
۲۱- الطرق: ماء السماء الذی تبول فیه الإبل وتبعر، والقد: یقد من جلدٍ غیر مدبوغ، والمقصود وصفهم بخباثه المشرب وجشوبه المأکل لعدم اهتدائهم إلى ما یصلحهم فی دنیاهم ولفقرهم.
۲۲- الخاسئ: المبعد المطرود، والتخطف: استلاب الشیء وأخذه بسرعه اقتبس من قوله تعالى : >واذکروا إذ أنتم قلیل مستضعفون فی الأرض تخافون أن یتخطّفکم الناس فَأَواکم وأیدکم بنصره ورزقکم من الطیّبات لعلّکم تشکرون< سوره الأنفال: الآیه۲۶٫
وفی نهج البلاغه عن أمیر المؤمنین (علیه السلام) أنّ الخطاب فی تلک الآیه لقریش خاصّه، فالمراد بالناس سائر العرب أو الأعمّ.
۲۳- اللتیا والتی: وهما کنایتان عن الواهیه الصغیره والکبیره.
۲۴- الاحتجاج: ص ۹۷، احتجاج فاطمه الزهراء J على القوم.
۲۵- مقتل الحسین للخوارزمی: ج ۱ ص ۱۴۴٫
۲۶- أنساب الأشراف: ج ۳ ص ۱۴۲؛ الفصول المهمه: ص ۱۶۹؛ ینابیع الموده: ص ۲۶۴، ص۱۹۳ ؛ سنن الترمذی: ج ۵ ص ۶۵۸ ح ۳۷۷۵؛ سیر أعلام النبلاء: ج ۴ ص ۴۰۴ – ۲۷۰؛ ذخائر العقبى: ص ۲۳۱؛ أسد الغابه: ج ۲ ص ۲۶٫
۲۷- سنن الترمذی: ج ۵ ص ۶۵۸ ح ۳۷۷۵؛ مسند الإمام أحمد بن حنبل: ج ۲۹ ص ۱۰۲ ح۱۷۵۶۱؛ تهذیب التهذیب: ج ۲ ص ۳۴۶؛ المستدرک على الصحیحین: ج ۳ ص ۱۷۷ – کتاب معرفه الصحابه؛ کنزل العمال: ج ۱۲ ص ۱۲۹ رقم: ۳۴۳۲۸، ص ۱۱۵ ح۳۴۲۶۴؛ مقتل الحسین للخوارزمی: ج ۱ ص ۱۴۶؛ الصواعق المحرقه: ص ۱۹۲؛ ینابیع الموده: ص ۲۶۴؛ ذخائر العقبى: ص ۲۳۱؛ تهذیب الکمال: ج ۶ ص ۴۰۲؛ بغیه الطلب: ج ۶ ص ۲۵۸۳، نور الأبصار: ص ۲۲۰، کتاب التاریخ الکبیر: ج ۸ ص ۴۱۴ ح ۳۵۳۶، باب یعلى؛ فرائد السمطین: ج ۲ ص ۱۳۰ ح ۴۲۹٫
۲۸- مقتل الحسین للخوارزمی: ج ۱ ص ۱۲۹٫