امیرالمؤمنین على علیه السلام فرمود:
«اَلا مَن سَأَلَ عَن شیِعَهِ اَهلِ البَیتِ … و مِن عَلامَهِ اَحَدِهِمِ … یَأمُرُ بِالمَعروفِ و یَفعَلُهُ و یَنهى عَنِ المُنکَرِ و یَجتَنِبُهُ»؛
«همانا اگر کسى از ویژگیهاى شیعیان اهل بیت سؤال نماید یکى از علامت‏هاى آنان این است که امر به معروف مى‏کنند در حالى که خود نیز به آن عمل مى‏ نمایند و نهى از منکر مى‏ کنند در حالى که خود نیز آن کار را ترک مى‏ کنند».[۱]
على‏ بن موسى الرضا علیه السلام نیز فرمود:
«شیِعَتُنا یُعرَفُونَ… والاَمرِ بِالمَعرُوفِ والنَّهىِ عَنِ المُنکَرِ»؛ «شیعیان ما با امر به معروف و نهى از منکر شناخته مى‏ شوند».[۲]
امر به معروف و نهى از منکر چیست؟«معروف»؛ یعنى هر کار و عقیده نیک از نظر عقل و شرع و «امر به معروف»؛ یعنى فرمان دادن به امورى که از نظر عقل و شرع، خیر و نیک است. «منکر»؛ یعنى هر عمل یا عقیده زشت از نظر عقل و شرع و «نهى از منکر»؛ یعنى نهى نمودن از امورى که از نظر عقل و شرع، قبیح و زشت است.[۳]
با توجه به وسعت معناى معروف و منکر، امر به معروف و نهى از منکر دایره وسیعى دارد و تمام کارهاى نیک و بد اخلاقى، عقیدتى، سیاسى و اقتصادى را شامل مى‏ شود؛ بنابراین امر به هر یک از این امور یا نهى از آنها مصداقى براى امر به معروف و نهى از منکر است.امر به معروف و نهى از منکر دو تکلیف مهم دینى است که در برخى موارد، واجب و در برخى موارد، مستحب است؛ امر به واجبات دین و نهى از محرمات بر همه مکلفان واجب است؛ اما امر به مستحبات و نهى از مکروهات، مستحب است.[۴]
البته امر به معروف و نهى از منکر و وجوب آن بر مکلفان شرایطى دارد که در صورت فراهم بودن آن شرایط، واجب خواهد شد.

منابع
[۱]. بحارالانوار، ج ۶۵، ص ۱۹۳ ـ ۱۹۵٫ [۲]. علل الشرایع، ج ۱، ص ۱۵۸٫ [۳]. مفردات، ص ۵۶۱ «عرف».[۴]. نهج السعاده، ج ۱، ص ۴۵۶ – ۴۶۲؛ جواهرالکلام، ج ۲۱، ص ۳۵۲ ـ ۳۶۲٫

برگرفته از کتاب”سیمای شیعه از نگاه اهل بیت” نوشته ی سید جعفر صادقی فدکی
اختصاصی مجمع جهانی شیعه شناسی