حدیث سفینه و مساله توسل

حدیث سفینه و مساله توسل

و دیگر از دلایل ما در توسّل به اهل بیت رسالت، حدیث معتبره سفینه است که بسیاری از علمای بزرگ شما تقریباً به حدّ تواتر نقل نموده‌اند.

و آنچه در نظر دارم، زیاده از صد نفر از اکابر علمای خودتان در کتب معتبره خود ثبت نموده‌اند از قبیل: مسلم^([۱]) بن حجّاج در «صحیح» خود و امام احمد بن حنبل در «مسند»^([۲]) و حافظ ابو نعیم اصفهانی در «حلیه»^([۳]) و ابن عبدالبر در «استیعاب» و ابوبکر خطیب بغدادی در «تاریخ بغداد»^([۴]) و محمّد بن طلحه شافعی در «مطالب السؤول» و ابن اثیر در «نهایه»^([۵]) و سبط ابن جوزی در «تذکره»^([۶]) و ابن صبّاغ مالکی در «فصول المهمّه»^([۷]) و علامه نورالدین سمهودی در «تاریخ المدینه»^([۸]) و سید مؤمن شبلنجی در «نور الأبصار»^([۹]) و امام فخر رازی در تفسیر «مفاتیح الغیب»^([۱۰]) و جلال الدین سیوطی در «درّ المنثور»^([۱۱]) و امام ثعلبی در «تفسیر کشف البیان» و طبرانی در «اوسط»^([۱۲]) و حاکم در صفحه۱۵۱ جلد سیم «مستدرک»^([۱۳]) و سلیمان بلخی حنفی در باب۴ «ینابیع المودهًْ»^([۱۴]) و میر سید علی همدانی در مودّت دوم از «مودّهًْ القربی»^([۱۵]) و ابن حجر مکّی در ذیل آیه هشتم از «صواعق»^([۱۶]) و طبری در تفسیر و تاریخ خود و محمّد بن یوسف گنجی در باب ۱۰۰ صفحه‌ی ۲۳۳ «کفایهًْ الطالب»^([۱۷]) و دیگران از اعاظم علمای شما نقل نموده‌اند که رسول اکرم، خاتم الانبیاء فرمود:

«إنّما مثل أهل بیتی فیکم کمثل سفینه نوح، من رکبها نجی ومن تخلّف عنها هلک».

«جز این نیست که مَثَل اهل بیت من در میان شما مَثَل کشتی نوح است. کسی که سوار بر او شد نجات یافت و کسی که دوری از او نمود هلاک گردید.»

و نیز امام محمّد بن ادریس شافعی در ابیات خود، به صحّت این حدیث اشاره نموده، چنانچه علامه فاضل عجیلی در ذخیرهًْ المآل، آن ابیات را به این طریق نقل نموده:

ولمّا رأیت الناس قد ذهبت بهم		مذاهبهم فی البحر الغیّ والجهل
رکبت علی اسم الله فی سفن النجا		وهم أهل بیت المصطفی خاتم الرسل
وأمسکت حبل الله وهو ولاؤهم		کما قد أمرنا بالتمسّک بالحبل
إذا افترقت فی الدین سبعون فرقه		ونیفاً علی ما جاء فی واضح النقل
ولم یک ناج منهم غیر فرقه		فقل لی بها یا ذا الرجاحه والعقل
أفی الفرقه الهلاک آل محمّد		أم الفرقه اللاتی نجت منهم قل لی
فإن قلت فی الناجین فالقول واحد		وإن قلت فی الهلاک حفت عن العدل
إذا کان مولی القوم منهم فإنّنی		رضیت بهم لا زال فی ظلّهم ظلّ
رضیت علیّاً لی إماماً ونسله		وأنت من الباقین فی أوسع الحل([۱۸])

«چون مردم را غرق دریای جهل و گمراهی دیدم، به نام خداوند متعال در کشتی‌های نجات که آنها خاندان رسالت و اهل بیت خاتم الانبیاء بودند تمسّک جستم و به حبل الله که دوستی آن خاندان جلیل است چسبیدم، همچنان که به ما امر شده که به آن حبل الله تمسّک جوییم، زمانی که دین را به هفتاد و سه فرقه متلاشی نمودند، چنان‌که در اخبار واضحاً نقل گردیده؛ فقط یکی از آنها حق [است] و باقی بر باطل‌اند. بگو به من ای کسی که اهل خرد و دانشی، آیا خاندان رسالت آل محمد سلام الله علیهم اجمعین در فرقه‌های باطل می‌باشند، یا با فرقه حق‌اند؟ اگر بگویی با فرقه حق هستند، پس کلام ما و شما یکی است و اگر بگویی با فرق باطله و هلاک شده‌اند، قطعاً از راه مستقیم منحرف شده‌ای و در نتیجه بدان که آن خاندان جلیل قطعاً بر حق و با حق و در طریق مستقیم‌اند. من هم راضی شدم به آنها و اختیاراً طریقه ایشان را قبول کردم که خداوند سایه ایشان را بر سر من پاینده و جاوید بدارد. من راضی شدم به امامت علی و اولاد او که بر حق‌اند و تو باش در آن فرق باطله، تا روزی که کشف حقیقت کنی.»

اگر خوب توجّه بنمایید به این اشعار واضح و آن هم از امام شافعی، پیشوای بزرگ سنّت و جماعت، می‌بینید چگونه اقرار می‌نماید که رکوب به این سفینه و تمسّک و توسّل به این خانواده طاهره، اسباب نجات است؛ زیرا فرقه‌ی ناجیه از هفتاد فرقه‌ی امّت مرحومه، فقط متمسّکین و متوسّلین به ذیل عنای آل محمّدند و بس. پس شیعیان حسب الامر خود رسول اکرم، توسّل می‌جویند به این خاندان جلیل به سوی خدای متعال.

[۱]. گرچه این حدیث را در صحیح مسلم نیافتیم، لکن ابن حجر مکی در صواعق المحرقه، ۱۵۲، باب ۱۱، فصل ۱، آیه ۷ بعد از نقل کامل این حدیث می‌نویسد: «وفی روایه مسلم و من تخلف عنها غرق». و این حاکی از آن است که این حدیث را مسلم نقل کرده است؛ گرچه امروز در صحیح مسلم دیده نمی‌شود و این تحریفی آشکار است.

ـ البته حاکم نیشابوری در کتاب المستدرک، در کتاب التفسیر و در تفسیر سوره هود، ج ۲، ۳۴۳، این حدیث را این‌گونه از ابوذر نقل کرده است: «مثل اهل بیتی مثل سفینه نوح من رکبها نجا و من تخلف عنها غرق»، و البته درباره این حدیث با این عبارت و راویان گفته است: این حدیث صحیح به شرط مسلم است ولی آن را نیاورده است و در کتاب ینابیع المودهًْ، ج ۲، ۴۴۳، فی خلافهًْ الحسن وفضائله ذیل روایت ۲۲۰، روایت مسلم را ذکر کرده و بیان می‌کند که عبارت مسلم در انتهای حدیث این است … ومن تخلف عنها غرق. (محقق)

[۲]. تا آنجا که ما جست و جو کردیم این حدیث را در مسند نیافتم، لکن احمد بن حنبل در فضائل الصحابه، ۲/۹۸۷ ح ۱۴۰۲، باب فضائل الحسن والحسین حدیث سفینه را نقل کرده است.

[۳]. حلیهًْ الاولیاء، أبو نعیم اصفهانی، ۴/۳۰۶، ترجمه شماره ۲۷۵، شرح حال سعید بن جبیر، آثاره فی التفسیر.

[۴]. تاریخ بغداد، خطیب بغدادی، ۱۲/۹۱، ترجمه شماره ۶۵۰۷، شرح حال علی بن محمّد المطرز.

[۵]. النهایه، ابن اثیر ۲/۲۹۸، لغت زخخ.

[۶]. تذکرهًْ الخواص، سبط ابن جوزی، ص۲۹۱، باب ۱۲٫

[۷]. فصول المهمّه، ابن صبّاغ مالکی، ۱/۱۴۱، مقدمه مؤلّف، تنبیه علی ذکر شیء مما جاء فی فضلهم وفضل محبتهم.

[۸]. گرچه این حدیث را در تاریخ المدینهًْ نیافتیم، لکن سمهودی در جواهر العقدین، ۲/۱۲۰، قسم۲، فصل ۵، همین حدیث را به طور کامل نقل کرده است.

[۹]. نور الأبصار، شبلنجی، ص۲۲۹، باب ۲٫

[۱۰]. تفسیر الکبیر، فخر رازی، ۲۷/۱۶۷، ذیل آیه ۲۳ سوره شوری، المسألهًْ الثانیه.

[۱۱]. الدّر المنثور، سیوطی، ۳/۶۰۳، ذیل آیه ۴۳ سوره هود.

[۱۲]. معجم الأوسط، طبرانی، ۶/۴۰۶، ح ۵۸۶۶، احادیث محمد بن عبدالعزیز بن محمد بن ربیعهًْ الکلابی و ۴/۲۸۴، ح ۳۵۰۲، احادیث حسین بن احمد بن منصور بن سجاده.

[۱۳]. المستدرک علی الصحیحین، حاکم نیشابوری، ۳/۱۶۳، ح ۴۷۲۰، کتاب معرفهًْ الصحابه، باب مناقب اهل رسول الله.

[۱۴]. ینابیع المودّهًْ، قندوزی، ۱/۹۴، ح ۵، باب ۴٫

[۱۵]. مودّهًْ القربی، سید علی همدانی، مودّه۲ (با استفاده از ینابیع المودّهًْ، قندوزی، ۲/۲۶۹، ح ۷۶۸، باب ۵۶).

[۱۶]. صواعق المحرقه، ابن حجر مکّی، ص۱۵۲، باب ۱۱، فصل ۱، آیه ۷٫

[۱۷]. کفایهًْ الطالب، گنجی شافعی، ص۳۷۹، باب ۱۰۰٫

[۱۸]. رشفهًْ الصادی، علوی حضرمی، ص۵۷، باب ۱، آیه ۶٫ حضرمی سه بیت اوّل این اشعار را نقل کرده است.

منبع: برگرفته از کتاب شبهای پیشاور جلد۱؛ اختصاصی مجمع جهانی شیعه شناسی

http://shiastudies.com/fa

حدیث سفینه و مساله توسل. حدیث سفینه و مساله توسل. حدیث سفینه و مساله توسل. حدیث سفینه و مساله توسل. حدیث سفینه و مساله توسل. حدیث سفینه و مساله توسل. حدیث سفینه و مساله توسل. حدیث سفینه و مساله توسل. حدیث سفینه و مساله توسل. حدیث سفینه و مساله توسل. حدیث سفینه و مساله توسل. حدیث سفینه و مساله توسل