سیزدهم جمادی الاولی
۱- شهادت حضرت فاطمه ی زهرا(س) “به روایت۷۵روز” (۱۱ هجری قمری)
۲- کشته شدن “ابراهیم بن مالک اشتر” در نبرد با خاندان اُمَوی(۷۱ هجری قمری)
۳- وفات محقق حلی (۶۷۶ هجری قمری)
—
۱- شهادت حضرت فاطمه ی زهرا(س) “به روایت۷۵روز” (۱۱ هجری قمری)
شهادت دختر خاتم الانبیاء و شفیعه روز جزاء و سیّده نساء العالمین فاطمه زهراء(علیها السلام)پس از گذشت ۷۵ روز از رحلت پیغمبر(صلى الله علیه وآله) در سن هیجده سالگى در سال یازدهم هجرى قمرى در مدینه نزدیک غروب آفتاب به وقوع پیوست.
پس از رحلت پیامبر(صلى الله علیه وآله) ظلمهایى بر حضرت زهراء(علیها السلام) وارد گردید که باعث سقط شدن فرزندش و سخت مریض شدن و در بستر افتادن آن مخدره گردید.
حضرت زهراء(علیها السلام) امّ ایمن و اسماء بنت عمیس را طلبید و نزد آنها خبر وفات خود را به حضرت على(علیه السلام) داد و عرض کرد: اى پسرعم چند وصیت دارم، حضرت فرمود: آنچه مى خواهى وصیّت کن، عرض کرد از روزى که با تو زندگى را شروع کردم به تو دروغ نگفتم و خیانت و مخالفت نکردم حضرت فرمود: معاذاللّه تو به خداوند اعلم و اتقى و ترسان ترى ، عرض کرد بعد از من با اَمامه دختر خواهرم ازدواج کن زیرا محبت او به اولاد من بیشتر است، و نیز آن جماعتى که به من ظلم کردند و حق مرا گرفتند بر جنازه من حاضر نشوند و نماز نخوانند، شبانه مرا دفن کن و قبر مرا مخفى دار.
روزى امیرالمؤمنین از اقامه نماز باز مى گشت، شخصى از بنى هاشم با حالتى پریشان به حضرت عرض کرد یا امیرالمؤمنین دختر عّمت را دریاب، حضرت فوراً خود را به منزل رساند. دید که لحظات آخر عمر آن مظلومه است عمامه از سر و عبا از دوش افکند و صدا زد یا زهراء یا بنت المصطفى، حضرت زهراء(علیها السلام) در حالى که ضعف او را فرا گرفته بود چشمهایش را باز نمود، به صورت على(علیه السلام) نگاه کرد و تبسمى نمود، و در مورد اولاد خود خاصه حسین(علیه السلام) سفارش کرد. عرض کرد یا على از کنار من دور مشو و سوره یس را قرأت نما، در این هنگام بود که روح خسته دختر مظلومه رسول اکرم(صلى الله علیه وآله) از قفس غم و اندوه دنیا به عالم بقاء عروج کرد و نور الهى در اثر صدمات وارده خاموش کشت.
حضرت امیرالمؤمنین(علیه السلام) طبق وصیت حضرت زهراء(علیها السلام) ایشان را شبانه غسل داده و کفن نمود و با عده قلیلى از جمله مغداد و عمّار و عقیل و سلمان و بُریده و عباس و ابن مسعود و خواص بنى هاشم ایشان را دفن نمودند. حضرت در اطراف قبر فاطمه(علیها السلام) هفت یا چهل قبر دیگر ساخت تا قبر آن مظلومه مشخص نشود.
در محل دفن حضرت زهراء اختلاف است بعضى گویند بین قبر و منبر رسول خدا(صلى الله علیه وآله)و برخى قائلند در خانه خود مدفون است و عده اى قبر آن حضرت را در بقیع مى دانند.
حوادث الایام، صفحه ۱۱۶٫
—
۲- کشته شدن “ابراهیم بن مالک اشتر” و به قتل رسیدن مصعب بن زبیر(۷۱ هجری قمری)
ابراهیم فرزند مالک اشتر نَخَعی، هنگام قیام مختار بن ابوعبیدهی ثقَفی برای خونخواهی امام حسین(علیه السلام) با او بود و در سال ۶۷ ه.ق به سرداری لشکر منصوب گردید.
ابراهیم از طرف مختار، مأمور تصرف موصل شد و سپاه شام را که از طرف خلیفهی اموی آمده بودند شکست داد.
او همچنین عبیداللَّه بن زیاد، حاکم کوفه در زمان واقعهی کربلا را به قتل رساند و تعدادی از کُشَندگان امام حسین(علیه السلام) و یاران او را از دَمِ تیغ گذراند.
مصعب از جانب برادرش عبدالله زبیر براى دفع مختار روانه کوفه شد، پس از کشتن مختار، کوفه را به تصرف خود درآورد و پیوسته در صدد جمع آورى نیرو و سرباز بود تا آنکه در سال ۷۲ هجرى قمرى سربازان خود را جمع نموده و به جهت دفع عبدالملک بن مروان به طرف شام حرکت کرد.
عبدالملک نیز با لشکرى عظیم به جنگ او برخاست. در اراضى مِسکن محلى در نهر دجیل دو لشکر به هم رسیدند. جنگ عظیمى مابین آنان واقع شد، ابراهیم بن اشتر که در لشکر مصعب بود کشته شد، ثابت بن یزید سر او را جدا نمود و جسدش را نزد عبدالملک بن مروان برد، سپس هیزم جمع کرد و بدن ابراهیم را سوزانید.
مصعب نیز جراحات بسیارى بر بدنش وارد شد و توانایى خود را از دست داد، در این هنگام عبداللّه بن ظبیان ضربه اى بر او زد و او را کشت و سرش را براى عبدالملک برد. عبدالملک سجده شکر بجا آورد و دستور داد که بدن مصعب و پسرش عیسى را در دیار جاثلیق دفن کنند.
وقایع الایام، صفحه ۲۴۶٫
—
۳- وفات محقق حلی (۶۷۶ هجری قمری)
افرادی که در رشته‌های مختلف علوم به بررسی و پژوهش عمیق پرداخته و در این راه رنج بسیار کشیده و درنتیجه، نوآوری‌ها و ابتکاراتی داشته‌اند را محقق می‌نامند. نخستینبار که اصطلاح محقق در علوم اسلامی متداول شد و اولین شخصیتی که لقب محقق گرفت، استاد بزرگ و فقیه عظیمالشأن، ابوالقاسم جعفر بن حسن معروف به محقق حلی بود. او محقق علیالطلاق است یعنی هرگاه – بهطور مطلق – محقق گفته می‌شود مراد و مقصود، آن بزرگوار است.
وی در سال ۶۰۲ ه.ق در شهر حله آنهنگام که کشور اسلامی، رنج فاجعه‌ها و بلاهای دولت عباسی و همچنین خرابی‌ها و ویرانیهای مغول را با شدت و سختی تحمل می‌کرد، چشم به جهان گشود.
محقق حلی کسی است که شهرت علمی او از لقبش نمایان است. او به حق شایستگی این لقب را دارد. زیرا در دوران خود، گذشته از اینکه بزرگ‌ترین فقیه و دانشمند شمرده می‌شد، کتابی در فقه نوشت بهنام شرائع الاسلام فی معرفه الحلال و الحرام که معروف به کتاب شرایع است و این اولینبار بود که فقه به این صورت منظم و مرتب درمیآمد و شاید اگر نام ایشان بر کتاب نبود کسی تصور نمی‌کرد چنین کتابی در اوائل قرن ششم هجری نوشته شده باشد.
محقق حلی اولین فقیهی است که در تحقیقات فقهی نبوغ داشته و نوآوری نموده و تحقیق کرده است. و آنچه او را در تاریخ فقه اسلامی همچون ستاره‌ای درخشنده و فروزان نگهداشته دو چیز است: ۱- تحقیقات و تألیفات علمی او که همیشه زنده و جاوید است و نسلهای متوالی همواره از این منبع زلال استفاده کرده و می‌کنند. ۲- تربیت شاگردان برجسته و ممتازی که جامع علم و عمل بودند و رهبری دین و دنیای مردم را در دست داشتند .
در زمان محقق حلی حوزه علمیه به شهر حله منتقل شد و حرکت علمی رونق خاصی پیدا کرد. انبوهی از شاگردان بافضیلت در محضر درس استاد حاضر می‌شدند و در اعلام العرب نقل شده است که: «محقق حلی بیش از چهارصد مجتهد شایسته و مبرز به عالم اسلامی تحویل داد و این برای هیچکس قبل از ایشان سابقه نداشته است.»
گرچه محقق حلی استاد بزرگ فقه و اصول است ولی شخصیت علمی او منحصر در این دو علم نیست بلکه او مجموعه‌ای از علوم و فضائل بود. در عقائد و ادبیات و منطق و حکمت نیز بالا‌ترین بهره را داشت. فکری روشن و هوشی سرشار داشت که در برابر هیچ سؤالی خم به ابرو نمی‌آورد و چنان حاضرجواب بود که گوئی مدت‌ها در جواب اندیشیده و فکر کرده است.
هنگامی که خواجه نصیرالدین طوسی به عراق آمده بود، برای دیداری از حوزه علمیه به حله رفت و در محضر درس محقق حاضر شد. محقق برای تعظیم و تقدیر از مقام شامخ خواجه، درس را قطع کرد ولی خواجه از او خواست درس را دنبال کند. بحث استاد به اینجا کشیده شد که: برای اهل عراق مستحب است در قبله مقدرای به طرف چپ میل کنند. خواجه پرسید: وجهی برای این استحباب نیست زیرا اگر تیاسر (میل به طرف چپ) از قبله به غیر از قبله باشد حرام است و اگر از غیر قبله به طرف قبله باشد واجب است. محقق در پاسخ گفت: تیاسر از قبله به قبله است. خواجه ساکت شد. بعد از این محقق کتاب جالبی پیرامون همین مسأله نوشت و برای خواجه نصیرالدین طوسی به ایران فرستاد. که خواجه نیز تحسین و تقدیر کرد.
کتاب «شرایع» زنده‌ترین و ارزنده‌ترین اثری است که از محقق حلی به یادگار مانده و در تاریخ جاوید خواهد ماند. با الفاظی کم و عباراتی شیوا و سبکی روان و نظم و ترتیبی بی‌سابقه و خلاصه روشی جالب و جدید در فقه، محقق حلی این کتاب نفیس را نوشت و مجموعه ابواب فقه را زیر چهار عنوان قرار داد: ۱- عبادات ۲- عقود ۳- ایقاعات ۴- احکام.
شیخ جعفر بن شیخ حسن حلی معروف به «محقق حلی»، سرانجام پس از هفتاد و چهار سال تلاش بی‌وقفه در راه خدمت به اسلام و مسلمین و ترویج احکام آلمحمد (صلی الله علیهم اجمعین)، در سال ۶۷۶ هجری قمری چشم از جهان فانی فروبست و زندگی جاویدان را آغاز کرد.