{وَلاَ تُجَادِلْ عَنِ الَّذِینَ یخْتَانُونَ اَنفُسَهُمْ إِنَّ اللهَ لاَ یحِبُّ مَن کَانَ خَوَّاناً اَثِیماً}
«و از آنها که به خود خیانت کردند، دفاع مکن! زیرا خداوند، افراد خیانت‌پیشه گنهکار را دوست ندارد.»
برخی از ظاهر این آیه چنین برداشت نموده‌اند که پیامبر تمایل به حمایت از خائن داشته است، به همین دلیل مورد عتاب شدید خداوند قرار گرفته است.
فخررازی می‌نویسد:
زمانی‌که طبع پیامبر(صلی الله و علیه و آله) کمی تمایل به حمایت از طعمه([۱]) (ابو طعمه)، پیدا نمود و خداوند می‌دانست که او فاسق است، به دلیل همین مقدار حمایت از گنهکار او را مورد عتاب و تهدید شدید قرار داد.([۲])
از این سخن فخررازی درمی‌یابیم:
نخست: پیامبر از فاسق حمایت نکرد، بلکه طبع او تمایل به حمایت داشت؛
دوم: نمی‌دانست که طعمه مرد فاسق است. بنابراین معصیتی از او صادر نشده است.
کلام فخر رازی که از آیه مبارکه تمایل پیامبر را در حمایت از فاسق استظهار می‌کند به دلایل زیر مردود است؛
۱ـ ملکه عصمت، مانع از گرایش‌های نفسانی است و هرگز عدل ممثّل به سود ظالم و نفع ظلم اقدام نخواهد کرد.([۳])
۲ـ نهی اعم از این است که شخص به طور حتم در صدد انجام دادن آن کار باشد.
۳ـ نهی رسول با مقام عصمت او منافات ندارد؛ زیرا اوامر و نواهی همان گونه که متوجه سایر مسلمین می‌شود، متوجه پیامبر نیز می‌شود.([۴])
البته ممکن است این آیه نیز خطاب به پیامبر و تفهیم به دیگران باشد؛ زیرا قضاوت و داوری، مخصوص پیامبر نبوده و با شأن نزول آیه نیز منافاتی ندارد.
[۱]) اسم شخصی است که فخر رازی می‌گوید مراد از {الذین یختانون انفسهم}، او و همدستان اوست.
[۲]) ر.ک: مفاتیح الغیب، ج۴، ص ۲۱۳٫
[۳]) ر.ک: وحى و نبوّت در قرآن، ص ۲۸۶٫
[۴]) ر.ک. آیت الله سیّدمحمّدحسینى شیرازى، تقریب القرآن إلى الأذهان، ج۱، ص۵۳۹، بیروت، دارالعلوم للطباعهًْ و النشر، چ۱، ۱۴۲۴ ق.
منبع : اختصاصی مجمع جهانی شیعه شناسی
