پانزدهم ربیع الثانی
۱- زندانی شدن محمد بن قاسم علوی در نزد معتصم (۲۱۹ هجری قمری)
۲- کشته شدن اوتامش سردار معروف عباسی (۲۴۹ هجری قمری)
۳- درگذشت آیت الله محمدعلی سیبویه (۱۳۲۲ هجری قمری)
—
۱- زندانی شدن محمد بن قاسم علوی در نزد معتصم (۲۱۹ هجری قمری)
“محمد بن قاسم بن عمر بن علی بن الحسین علیه‌السلام”، که نَسَبش با چهار واسطه به “امام علی بن ابی طالب علیه‌السلام” می‌رسد و بدین منظور به محمد بن قاسم علوی شهرت پیدا کرد، در عصر “معتصم عباسی” با خراسانیان همراه شد و بر علیه حاکمان معتصم در منطقه خراسان، اقدام به قیام نمود وی در آغاز در”جوزجان” {۱} مقیم شد و مردم آن ناحیه را به “الرضا من آل محمد” دعوت کرد و گروهی بسیار، دعوتش را اجابت کردند.
در آن زمان از جانب معتصم بالّله (هشتمین خلیفه عباسی) در خراسان و شرق عالم اسلام عبدالله بن طاهر حکومت می راند و سیطره کاملی بر منطقه داشت. بدین جهت وجود این سید علوی را در آن ناحیه برنمی‌تافت و به حاکمان محلی و سرداران نظامی خویش دستور داد که با وی مبارزه کرده و نهضتش را خاموش گردانند.
فشارهای روزافزون و تندروی‌های حاکمان محلی و سرداران نظامی عبدالله بن طاهر، مردم را به جوش و خروش آورد و آنان را در “طالقان” به رهبری “محمد بن قاسم علوی” وادار به قیام و شورش سراسری و علنی نمود.
از آن پس میان یاران سید علوی و سپاهیان عبدالله بن طاهر درگیری‌های متعددی به وقوع پیوست ولی به خاطر برتری نیروهای عبدالله بن طاهر و ضعف انقلابیون، محمد ناچار شد از جوزجان و طالقان (که هم‌اکنون در خاک کشور افغانستان قرار دارند) به “نسا” مهاجرت کند.
عامل نسا که از مهاجرت محمد باخبر شده بود، طی عملیاتی وی را دستگیر و به نزد عبدالله بن طاهر فرستاد. عبدالله بن طاهر نیز وی را در غل و زنجیر کرد و به نزد معتصم عباسی در بغداد ارسال نمود.
محمد بن قاسم در نیمه ربیع الثانی و به قولی در نیمه ربیع الاول سال ۲۱۹ ه.ق بر معتصم وارد شد و معتصم وی را در نزد “مسرور کبیر” در جایگاهی تنگ و تاریک زندانی نمود و بر وی بسیار سخت گرفت. پس از سه روز وی را از سلول انفرادی و جایگاه تنگ و طاقت‌فرسا بیرون آورد و در اتاقی دیگر زندانی نمود.
محمد بن قاسم در زندان معتصم، شب و روز را سپری می‌کرد و از درد و ناراحتی می‌نالید و به نقل مورخان اهل سنت در شب عید فطر که همگی مشغول جشن و شادمانی بوده و از وی غافل بودند، از زندان گریخت و خود را از بند دژخیمان عباسی رهانید. اما کسی ندانست که وی چگونه گریخت، به کجا رفت، زندگی او چگونه بود و یا به دست چه کسی کشته شد.{۲}
ولی بی تردید فرار وی از زندان نقشه خود دستگاه خلافت بود تا از این راه وی را سر به نیست کرده و بدون این که حساسیتی در میان مخالفان خود به وجود آورند، وی را از سر راه خویش بردارند. برخی معتقدند که وی را در همان جا مسموم کرده و با زهر جفا شهیدش نمودند.{۳}
۱) هم‌اکنون در کشور افغانستان قرار دارد.
۲) البدایه والنهایه، ج ۱، ص ۳۰۹؛ تاریخ ابن خلدون، ج ۲، ص ۳۹۸٫
۳) مروج الذهب، ج ۴، ص ۶۱٫
—
۲- کشته شدن اوتامش سردار معروف عباسی (۲۴۹ هجری قمری)
مستعین بالله عباسی (دوازدهمین خلیفه عباسی سلسله عباسی) در سال ۲۴۸ ه.ق، پس از وفات منتصر عباسی به خلافت رسید.
وی، از آغاز خلافت و حکومت خویش، دست سه تن از نزدیکان خود، یعنی مادرش مخارق، اوتامش ترک و شاهک خادم را در بیت المال و هزینه آن بازگذاشت و هیچ گونه منعی برای آنان به وجود نمی‌آورد و تمامی درآمدهای حکومت و بیت المال، در نزد این سه تن، گردآوری و به نظر آنان هزینه می‌گردید.
اوتامش که از فرماندهان ترک‌نژاد دستگاه خلافت عباسی بود، در دربار آنان از اقتدار و موقعیت مهمی برخوردار بود به ویژه در نزد مستعین باللّه به قدرت و جایگاه بالایی دست یافت. در همین راستا مستعین عباسی أمر آموزش و تربیت فرزندش “عباس” را به وی سپرد و وی را همه کاره و وزیر خویش نمود. اوتامش، از این راه ثروت بی شماری برای خویش گرآوردی کرد.
سایر فرماندهان نظامی و سپاهیان و سربازان خلیفه که شاهد بیچارگی و تهیدستی خویش بوده و از آن سو، اوتامش را یکباره در اوج قدرت و ثروت می‌دیدند، ناراحت شده و سر به شورش برداشتند و تمام عقب افتادگی مواجب و تهیدستی خویش را از جانب او می‌دانستند. بدین جهت هم‌داستان شده و وی را مورد هجوم خویش قرار دادند.
اوتامش و محافظان وی به دفاع پرداختند، ولیکن توان مقابله با انبوه سربازان شورشی را در خود ندیدند به ناچار به مستعین پناهنده شدند و اوتامش در قصر وی پنهان گردید و چند روزی در آن جا بماند ولی فرماندهان و سربازان شورش گر به هر نحو ممکن، وی را از آن جا بیرون آورده و بر اثر ضربات متعدد به قتلش آوردند و پس از او کاتبش “شجاع بن قاسم” را نیز کشتند و دارایی‌ها و ثروت‌هایشان را به غارت بردند.
این واقعه در چهاردهم و به قولی در پانزدهم ربیع الثانی سال ۲۴۹ ه.ق واقع گردید.{۱}
۱) تاریخ الطبری، ج ۷، ص ۴۲۳؛ البدایه والنهایه، ج ۱۱، ص ۷٫
—
۳- درگذشت آیت الله محمدعلی سیبویه (۱۳۲۲ هجری قمری)
۱۵ربیع الثانی، روز وفات آیت الله محمد علی سیبویه در سال ۱۳۲۲ ه.ق می‌باشد.
ایشان از مراجع تقلید حوزه علمیه کربلا و از شخصیت های برجسته شهر بودند و در صحّن مقدس حضرت ابوالفضل”علیه السلام” نماز و منبر داشتند.
مرحوم سیبویه عمو و استاد آیت الله میرزا احمد سیبویه می‌باشند.
اطلاعات چندانی از ایشان در دست نمی‌باشد، اما می‌توان از شاگردان ایشان به شخصیت علمی این عالم فرهیخته پی برد.