( ح ) ۴۳ الحجر الدامغ المشتهر بالعذاب الواقع (اردو, چاپى ) سید سبط الحسن بن وارث حسین جایسى (شمس العلماء, نقوى , هندى , لکنهوئى ) چاپ هند. نکات قابل توجه : ۱ مؤلف کتاب دیگرى در غدیر به نام <حدیث غدیر کى سرگذشت >دارد. ۲ همچنین کتابى دیگر به نام <هات الغدیر>از سید سبط حسین بن رمضان على جایسى معرفى شده است . ۴۴ حجه الغدیر(اردو, چاپى ) ؟ چاپ دهلى (هند). الذریعه ج ۵ص ۲۶۲ش ۱۴۲۹ این کتاب در شرح حدیث غدیر است . نکات قابل توجه : ۱ کتابى به نام <حجه اللّه القدیر على المنکر لحدیث الغدیر, الناکث عن مولاناالامیر>از محمد على باروى معرفى شده که آن نیز چاپ دهلى و به زبان اردو است . به احتمال ضعیف رابطه اى بین این دو کتاب هست . ۲ در مجلهء تراثنا شمارهء ۲۱(عبدالجبار رفاعى ) ص ۳۲۷ش ۵۱ این کتاب را از الذریعه با نام <حجه الغدیر فى تعیین الفرقه الناجیه>و مؤلف <محمد رضا بن قاسم غراوى (نجفى )>نقل مى نماید در حالیکه در الذریعه فقط نام <حجهالغدیر>موجود است و جمله فى شرح حدیث الغدیر بیرون از پرانتز و به عنوان توضیح کتاب است , و نیز هیچ مؤلفى براى این کتاب معرفى نشده است ! البته در الذریعه بعد از این کتاب کتابى به نام <الحجه الکافیه فى تعیین الفرقه الناجیه>از <محمد رضا بن قاسم غراوى (نجفى )>معرفى نموده و احتمال مى رود در نقل از الذریعه اشتباهى رخ داده است . لازم به ذکر است که در تراثنا شماره ۲۸(عبدالجبار رفاعى ) ص ۱۲۷ش ۱۶۵۰و ۱۶۵۱نیز این دو کتاب معرفى شده , ولى در آنجا هیچ اشتباهى دیده نمى شود, و مطابق الذریعه است . ];ک ک ۳ همچنین در کتاب معجم ما کتب عن الرسول و اهل البیت (ع ): ج ۵ص ۳۸۹ش ۱۳۳۴۴و ۱۳۳۴۵این کتاب رااز الذریعه نقل نموده و مؤلفى ذکر نکرده است , و کتاب <حجه الله الغدیر…>را با همان مؤلف از الذریعه نقل نموده است ولى در آنجا نیز بعد از معرفى کتاب <حجه الغدیر>بدون مؤلف از الذریعه کتابى به نام <حجه الغدیر فى تعیین الفرقه الناجیه>از <محمد رضا بن قاسم غراوى (نجفى )>از الذریعه آورده و در هر دو یک آدرس از الذریعه داده است ! ۴۵ حجه الله القدیر على المنکر لحدیث الغدیر, الناکث على مولانا الامیر(اردو, چاپى ) محمد على باروى (پاکستانى ). چاپ اول : چاپخانهء اثنى عشرى , لاهور (پاکستان ), سال ۱۳۳۰ق . چاپ دوم : دهلى , سال ۱۹۰۷م . فهرست کتابهاى چاپى شیعه در شبه قاره ج ۱ص ۱۱۹ براى توضیحات بیشتر به کتاب <حجه الغدیر>مراجعه شود. ۴۶ حدیث الغدیر(عربى , خطى ) منصور بن حسین آبى (ابوسعد, لائى , رازى , صاحب نثر الدرر) م قرن ۵ق . مناقب آل ابى طالب (ابن شهر آشوب ) ج ۳ص ۲۵ نهج الایمان (حسین بن جبور, نسخهء خطى ). اثبات الهداه ج ۱ص ۳۶ بحارالانوار ج ۳۷ص ۱۵۷ الغدیر ج ۱ص ۱۵۵ چنانچه در مناقب ابن شهر آشوب آمده در این کتاب راویان حدیث غدیر بر حسب حروف الفبا شمارش شده است . نکات قابل توجه : ۱ مؤلف کتاب چنانچه از کتب رجالى شیعه و نیز عامه دانسته مى شود شیعه بوده و حتى بعضى گفته اند بسیار اهل ولا و از بزرگان شیعه و نیز از شاگردان شیخ طوسى بوده است . ];ّّبراى مراجعه به شرح حال او به کتاب الغدیر فى التراث الاسلامى ص ۸۱مراجعه شود که حدود سیزده مورد راآدرس داده است . ۲ لقب مؤلف مورد اختلاف است . در مناقب آل ابى طالب و بحار از او لقب <لاتى >و علامه سید عبدالعزیز طباطبائى در <الغدیر فى التراث الاسلامى >در آخر لقب <آبى >را انتخاب نموده اند و گفته : مورد مناقب شاید اشتباه چاپى است , و نیز در بقیهء مواردى که علامه ءیادشده آورده لقب <آلى >را گفته اند. ولى علامهء امینین در <الغدیر>و همچنین استاد طباطبائى در <الغدیر فى التراث الاسلامى >در بیان نام مؤلف لقب <لائى >را آورده اند. ۳ این کتاب در <اثبات الهداه>حر عاملى با نام <کتاب الرازى فى نص الغدیر>و جزو مصادر عامى آن کتاب که شیخ حر با واسطه از آنها نقل نموده آمده است . ۴ کتاب دیگرى به نام <رواه خبر غدیر خم على حروف المعجم >از مولفى به نام <دارى >در کتاب <نهج الایمان >ازحسین بن جبور که خطى است آمده وچون راویان غدیر در آن کتاب به ترتیب حروف معجم است و مؤلف نیز <دارى >و شبیه کلمهء <رازى >است به احتمال قوى هر دو یک کتاب هستند. ۴۷ حدیث غدیر(اردو, خطى ) سید محمد قلى (پدر میر حامد حسین ) هم قرن ۱۲ق . الاسلام على ضوء التشیع (خراسانى ) ص ۷۸ ۴۸ حدیث الغدیر(عربى , چاپى ) سید کاظم بن قاسم رشتى (حسینى ) م ۱۲۵۹ق . تبریز, سال ۱۲۷۷ق . ؟, ۳۴۶ص . فهرست کتب چاپى عربى (خابابا مشار) ص ۳۰۷ نکات قابل توجّه : ];ّّ۱ این کتاب در مجموعه اى است که مشتمل بر چند رساله و به صورت چاپ سنگى است . ۲ در مجلهء تراثنا شماره ۲۱(عبدالجبار رفاعى ) ص ۳۲۹ش ۵۱۰تعداد صفحات کتاب را ۳۶۴ص بیان نموده است . ۴۹ حدیث غدیر(اردو, چاپى ) على حسنین شیفته بن محمد قیوم هندى (جونفورى , پاکستانى ) م ۱۳۴۶ق , ۱۹۹۱م . پاکستان , سال ۱۹۷۶م . ؟,۲۵۶ص . تذکرهء علماى امامیهء پاکستان ص ۱۸۰ تکتهء قابل توجه ء: این کتاب اقتباسى از جلد اول کتاب <الغدیر>علامهء امینى است , که خود مؤلف نیز در آخر کتابش به آن تصریح نموده است . دیث الغدیر = کتاب الغدیر (عربى , چاپى ) دیث الغدیر = حدیث غدیر کى سرگذشت (اردو, چاپى ) ۵۰ حدیث غدیر (جانشین محمد (ص )) (فارسى , چاپى ) هیئت تحریریهء مؤسسهء در راه حق .همان مؤسسه , تهران , سال ۱۳۹۰ق , ۱۳۴۸ش . چاپ دیگر: همان مؤسسه , قم , سال ۱۴۰۳ق , ۱۳۶۱ش . چاپ دیگر: سال ۱۳۷۰ش . جیبى , ۱۲ص . ۵۱ حدیث غدیر خم (عربى , خطى ) ];ّّ؟ سیر أعلام النبلاء ج ۱۴ص ۲۰۷در شمارهء ۱۱۶ این کتاب نقل حدیث غدیر خم از مؤلف است . نکات قابل توجه : ۱ در کتاب <الغدیر فى التراث الاسلامى >ص ۳۰ش ۳از این کتاب با نام <کتاب فى حدیث الغدیر>یاد نموده است . ۲ لازم به تذکر است که نام دقیقى براى این کتاب و مؤلفش نیامده , و تنها مدرک کتاب <سیر أعلام النبلاء>دهبى است , که مضمون کلامش از قول کسى چنین است :…نزد عبیدالله (مهدى ) رفتم و ابو جعفر بغدادى نزد او ایستادبود.ن با او در آنچه براى آن احضار شده بودم صحبت نمودم . سپس گفت : بنشین , هنگامیکه نشستم کتابى نظرم راجلب نموده , و او به ابوجعفر گفت : کتاب را به شیخ نشان بده , که وقتى ملاحظه کرده , دیدم حدیث غدیر خم است . پس تنها استفاده اى که مى توان نمود نام <حدیث غدیر خم >است و بس . و حتى مؤلف نیز نامعلوم است . ۵۲ حدیث غدیر در فضیلت حضرت امیر (ع )(اردو, چاپى ) سید محمد عالم بن نور الهدى عریضى (باسط, هندى ) م ۱۳۲۱ . لاهور (پاکستان ), سال ۱۳۲۰ق . ۵۳ حدیث غدیر کى سرگذشت (اردو, چاپى ) سید سبط الحسن بن وارث حسین جایسى (شمس العلماء, نقوى , هندى , لکنهوئى ) م ۱۳۵۴ق . چاپ : هند. الذریعه ج ۶ص ۳۷۸ش ۲۳۷۳ الغدیر ج ۱ص ۱۵۶ش ۲۰ این کتاب دربارهء قضیه و حدیث غدیر است . نکات قابل توجه : ۱ از این کتاب در الذریعه با نام <کتاب حدیث الغدیر>ـ در حرف (ح ) ـ و در الغدیر با نام <حدیث الغدیر>یاد شده ];ّّاست . ۲ علامه حاج آقا بزرگ تهرانى در طبقات اعلام الشیعه (قرن چهاردهم نقباء البشر) ج ۲ص ۸۰۷ش ۱۳۱۴با اینکه تمام تألیفات مولف را بیان نموده و این کتاب را در الذریعه آورده , نامى از این کتاب نبرده است ! ۳ مؤلف کتاب دیگرى به نام <الحجر الدامغ المشتهر بالعذاب الواقع >نیز در غدیر دارد. براى توضیحات بیشتر و نکات دیگر به آن کتاب مراجعه شود. دیث من کنت مولاه = طرق حدیث من کنت مولاه (عربى , خطى ) دیث من کنت مولاه فعلى مولاه = طرق حدیث من کنت مولاه (عربى , خطى ) ۵۴ حدیث الولایه(عربى , خطى ) احمد بن محمد (ابن عقده ) م ۳۳۳ق . الفهرست (شیخ طوسى ) ص ۲۸ش ۷۶ رجال النجاشى ص ۹۴ش ۲۳۳ مناقب آل أبى طالب (ابن شهر آشوب ) ج ۳ص ۲۵ معالم العلماء ص ۱۷ش ۷۷ کفایه الطالب ص ۶۰ الیقین ص ۱۸۳ب ۳۷ اقبال الاعمال ص ۴۵۳ وسائل الشیعه ج ۳۰ص ۱۶۵ بحارالانوار ج ۳۷ص ۱۵۷و ج ۱۰۷ص ۱۱۶ ایضاح المکنون ج ۲ص ۳۵۰ الذریعه ج ۶ص ۳۷۸ش ۲۳۷۶و ج ۲۵ص ۱۴۲ش ۸۳۰ الغدیر, ج ۱ص ۱۷ ۱۸ ۲۰ ۲۱ ۵۶ ۱۰۲ ۱۵۳ ];ّّفهرست ظاهریه (الحدیث ) ش ۴۵۸۱ این کتاب ـ به طوریکه از موارد بالا به دست مى آید ـ کتابى جامع دربارهء حدیث و اسناد غدیر و نص بر ولایت امیرالمؤمنین (ع ) بوده و تا اواسط قرن نهم هجرى در موضوع خود مورد استفادهء شیعه و عامه بوده است . چنانچه ابن شهر آشوب در مناقب و سید بن طاووس در اقبال گفته اند: در این کتاب صد و پنج طریق , و به نقل علامهء امینى از ابن حجر در تهذیب التهذیب ج ۷ص ۳۳۷بیش از هفتاد صحابى براى سند حدیث غدیر آمده است . علامهء امینى از <فتح البارى >نقل نموده که اکثر اسانید این کتاب حسن و صحیح هستند. همچنین سید بن طاووس به صحت نسبت کتاب به مؤلف آن تصریح نموده است . نکات قابل توجه : ۱ از این کتاب با بیش ده اسم در کتب مختلف شیعه و عامه یاد شده است که شرح آنها چنین است : ۱ <کتاب الولایه>در سیر أعلام النبلاء و وسائل الشیعه و بحار و ایضاح المکنون و معالم العلماء ۲ <کتاب الولایه و من روى یوم غدیر خم >در الفهرست شیخ طوسى ۳ <کتاب الولایه و من روى غدیر خم >در رجال النجاشى و الغدیر فى التراث الاسلامى ص ۴۱ش ۶و تراثنا شمارهء ۲۱(عبدالجبار رفاعى ) ص ۳۲۹ش ۵۱۲ ۴<کتاب من روى غدیر خم > درمناقب آل أبى طالب و معالم العلماء ۵و ۶ <الولایه کتاب من روى غدیر خم >و <الولایه>در معالم العلماء ۷ <کتاب الولایه فى طرق حدیث الغدیر>در الغدیر ۸ <کتاب الولایه و من روى حدیث غدیر خم >در الذریعه ۹ <کتاب حدیث الولایه>در تراثنا شمارهء ۲۱(عبدالجبار رفاعى ) ص ۳۲۹ش ۵۱۲ ۱۰ <رسالهء ولایت >11 همین نام (حدیث الولایه)در اقبال و الیقین و الغدیر و الذریعه . به نظر مى رسد صحیح ترین نام همین نام (حدیث الولایه) است , چرا که سید بن طاووس در اقبال و الیقین تصریح به نامگذارى مؤلف به این نام کرده و در موارد دیگر چنین تصریحى نیست , و نیز دقت و امانت سید در نقل مطالب واسامى و همچنین وجود نسخه اى از این کتاب در نزد او, براى انتخاب این نام از میان تمامى اسامى کافى است . ۲ نسخه اى نگاشته شده در سال ۳۳۰قمرى همراه با خط شیخ طوسى و دیگر شیوخ اسلام که بر آن نوشته بودندنزد سید بن طاووس و در کتابخانهء او بوده که در فهرست کتابخانه اش آمده است . ۳ علامه حاج آقا بزرگ در دو مورد ازالذریعه از این کتاب به طور مستقل یاد نموده و با شماره مسلسل آورده , و درمورد دوم به ذکر آن در مورد اول اشاره کرده است . ۴ چنانچه گفته شده این کتاب تا اواسط قرن نهم موجود و بسیار مورد استفاده بوده , ولى از آن تاریخ تاکنون هیچ ];ّّنسخه و یا نقلى از آن در هیچ کتابى کتاب دیده نشده است . ۵ در بحار از قول علامهء حلى در اجازه کبیرش سند خود (علامهء حلى ) تا ابن عقده (مؤلف کتاب ) را براى این کتاب آورده است . ۶ در الغدیر گفته که ابن اثیر در <اسدالغابه>و ابن حجر در <الاصابه>بسیار از او و کتابش نقل نموده اند. دیث الولایه فى حدیث الغدیر (غریفى ) = الولایه الکبرى (عربى , خطى ) ۵۵ حساسترین فراز تاریخ , خطبهء رسول خدا (ص ) در روز غدیر خم (فارسى , چاپى ) گردآورنده : مؤسسه حضرت صاحب الزمان (ع ) (مشهد). ناشر: همان مؤسسه . رقعى , ۱۶ص . در این کتاب خطبهء غدیر به نقل از چند منبع عامى و شیعى , و نیز داستان غدیر آمده است . نکات قابل توجه : ۱ کتاب به زبانهاى عربى با نام <خطبه النبى (ص ) فى یوم غدیر خم >و اردو با نام <واقعهء غدیر کاخلاصه غدیر کى دن رسول خدا (ص ) کاخطبه >ترجمه شده و در غدیر با هم منتشر شده اند. ۲ نام داخل کتاب <خطبهء رسول خدا (ص ) در روز غدیر>است .
۵۶ حساسترین فراز تاریخ یا داستان غدیر (فارسى , چاپى ) ترجمه و نگارش جمعى از دبیران مشهد. شرکت سهامى انتشار, تهران , سال ۱۳۴۸ش . چاپ هشتم : فجر, تهران , سال ۱۳۵۴ش . جیبى , ۳۱۴ص . چاپ چهاردهم : دفتر تبلیغات اسلامى , قم , سال ۱۳۶۲ش . رقعى , ۳۱۴ص . این کتاب یک دورهء نسبتاً کامل دربارهء غدیر بحث کرده و در ضمن به تجزیه و تحلیل واقعه و اثرات و بازتاب آن در];ّّآیندهء اسلام پرداخته است . بخشهاى کتاب از این قرار است : پیشگفتار, داستان غدیر, اهمیت غدیر در تاریخ , غدیر در کتاب خدا, عید غدیر, صحنهء تاریخى غدیر, مؤلفان اسلامى و حدیث غدیر,نظر پیغمبر اکرم (ص ) در تأمین بقاى دین , امواج غدیر, فلسفهء اجتماعى این بحث (غدیر),(نمونه اى ) از سخنان حضرت على (ع ), کلمات بزرگان و نویسندگان (درباره امیرالمؤمنین (ع )). نکات قابل توجه : ۱ این کتاب با استفاده از کتاب <الغدیر>علامهء امینى تهیه و با ترجمه و تنظیم بخشهایى از آن کتاب با قلمى خاص تألیف شده است . ۲ کتاب <داستان غدیر>(جیبى ) بخشى از همین کتاب است که نیز توسط همین مؤلفین تنظیم گردیده است . کایت یوم الغدیر (استر آبادى ) = رساله فى الغدیر (فارسى , خطى ) لحلقات الذهبیه, ج ۶(قبیسى ) = یوم الغدیر اکبر عید للمسلمین (عربى , چاپى ) لحلقه السادسه من الحلقات الذهبیه (قبیسى ) = یوم الغدیر اکبر عید للمسلمین (عربى , چاپى )
۵۷ حماسهء غدیر(فارسى , چاپى ) جمع و تدوین : سید محمد حسین ملکوتى (متخلص به خدنگ ). چاپ اول : انتشارات کتابخانهء حسینیهء آیه الله جلیلى , کرمانشاه , سال ۱۳۹۴ق , ۱۳۵۲ش . وزیرى , ۴۹ص . چاپ دوم : همان ناشر, سال ۱۳۹۶ق , ۱۳۵۴ش . این کتاب در هشت بخش مقالاتى را از کتب چند نفر از مؤلفین جمع آورى نموده است . ۱ حماسهء غدیر (هیئت تحریریه ), که در تجزیه و تحلیل جریان غدیر و وصایت است . ۲ آشنایى با نهج البلاغه (مرتضى مطهرى ), که از کتاب <سیرى در نهج البلاغه>گرفته شده است . ۳ فراز درخشانى از برنامهء حکومت امیرالمؤمنین (ع ) (سید مرتضى عسگرى ) که از کتاب <احادیث عایشه >گرفته ];ّّشده است . ۴ شعرى با عنوان : باد جان جهان فداى على (ع ) (محمد حسین بهجتى , متخلص به : شفق ). ۵ تشیع مولود اسلامى (سید محمد باقر صدر) که از کتاب <التشیع والاسلام >گرفته شده است . ۶ سرود لحظه ها! (سید محمد حسین ملکوتى , متخلص به : خدنگ ). ۷ حج , با شکوه ترین مراسم مذهبى (محمد آخوندزاده ), مقالهء مختصرى در این موضوع همراه با شعرى در اسرارحج از محمد حسین بهجتى (متخلص به : شفق ) است . لاله هاى سرخ , شعر (سید محمد حسین ملکوتى , متخلص به : خدنگ ) نکتهء قابل توجه : این کتاب بعنوان نشریّه از کتابخانهء نامبرده است که به مناسبت غدیر در سال ۱۳۵۴شمسى چاپ شده است .
۵۸ حماسهء غدیر (فارسى , چاپى ) محمد رضا بن عبدالوهاب حکیمى (یزدى , خراسانى ). کتاب به دو صورت به چاپ رسیده است : ۱ رقعى : ۳۵۴ چاپ اول : سال ۱۳۹۷ق , ۱۳۵۵ش . چاپ دوازدهم : دفتر نشر فرهنگ اسلامى , تهران , سال ۱۳۶۶ش . چاپ سیزدهم , همان ناشر, سال ۱۳۶۶ش . ۲ وزیرى : ۶۰۲ص . چاپ دوم : چاپ درخشان , تهران . چاپ سوم : دفتر نشر فرهنگ اسلامى , تهران , حدود سال ۱۳۹۶ق , ۱۳۶۹ش . چاپ دیگر: سال ۱۳۷۲ش . این کتاب چنانچه واضح گردید به دو اندازهء رقعى و وزیرى که تعداد صفحات و مطالب نیز فرق دارد چاپ شده , به این صورت که فقط در چاپ وزیرى بخشى شامل مقالات و اشعار از افراد مختلف اضافه گردیده است . اما چاپ رقعى که از ابتداى چاپ وزیرى تا صفحه ۳۵۵آن است چنین است : ];ّّکتاب تقریباً دربارهء علامه امینى و کتاب او (الغدیر) و استفاده شده از آن همراه با مقدمات و توضیحات مفصل است . ابتدا سرآغاز و سپس مدخل شامل : لحظه هاى عمر و ارتباط آن به غدیر, شمارش متأخرین عامه که غدیر را درکتبشان آورده اند. تحلیل سخن علایلى , پرسش شیخ سلیم بشرى مصرى از سید شرف الدین و جواب او, فلسفه ءسیاسى اسلام , اهمیت اعتقادى غدیر, لزوم رعایت چهار موضوع : ۱ چگونگى کنونى جهان اسلام و مشکلات مسلمین ۲ تحلیل حربهء استعمار بر علیه مسلمین که تفرقه افکنى است ۳ رعایت مؤلفین نسبت به احساسات خلقهاى مسلمان جهان ۴ شناساندن جوهر اسلام . دنبالهء ابحاث : صحبت نمودن در غدیر به طور فکر آزادانه مثل تاریخ نگاران , موضوع اسلامى کتاب <الغدیر>احیاگر سنت که منظور <الغدیر>است , فقه تاریخ در کتاب <الغدیر>. اضافهء چاپ وزیرى که از صفحهء ۳۵۵آن چاپ تا آخر است . سى و چهار مقاله که دوازده مقاله ترجمه شده از عربى و با عنوان <گردانیده ها>و بیست و سه مقاله فارسى با عنوان <نوشته ها>و نیز یازده شعر با عنوان <سروده ها>, که همه در مدح و تقدیر از کتاب <الغدیر>است . توضیح این بخشهاچنین است : الف ـ گردانیده ها از: ۱ محمد عبدالغنى حسن ۲ محمد سعید دحدوح ۳ عبدالفتاح عبدالمقصود۴ سید حسن امین ۵ حاج آقا بزرگ تهران ۶ توفیق فکیکى ۷ سیدعبدالحسین شرف الدین ۸ محمد تیسیر مخزومى ۹عبدالرحمان کیالى ۱۰ علاءالدین خروفه ۱۱ بولس سلامه ۱۲ محمد غلاب . ب ـ نوشته ها از: ۱ غلامرضا امامى ۲ محمد تقى جعفرى ۳ سید حسن خدیوجم ۴ زین العابدین ذوالمجدین ۵حسین رزمجو ۶ عبدالحسین زرین کوب ۷ سید بشیر حسین زیدى ۸ سید غلامرضا سعیدى ۹ شبگیر ۱۰ محمدرضا شفیعى (کدکنى ۱۱ سید جعفر شهیدى ۱۲ حسن صدر ۱۳ سید مرتضى عسگرى ۱۴ حمید عنایت ۱۵ على اکبر فیاض ۱۶ شیخ مجتبى قزوینى ۱۷ میرزا خلیل کمره اى ۱۸ مهدى محقق ۱۹ مرتضى مدرسى (چهاردهى ) ۲۰مرتضى مطهرى ۲۱ سید حسن نصر ۲۲ سید محمد هاشمى (کرمانى ) ۲۳ جلال الدین همائى . ج ـ سروده ها از: ۱ نعمت آرزم ۲ مهدى اخوان ثالث ۳ سید کریم فیروز کوهى ۴ حبیب چایچیان ۵ طه حجازى ۶ قاسم رسا ۷ سید محمد حسین شهریار ۸ محمد عبادى خیابانى ۹ عبدالباقى گولپینارلى ۱۰ سید على گرمارودى (موسوى ) ۱۱ محمد رضا حکیمى . نکته قابل توجه : ];ّّمؤلف کتاب دیگرى با نام <بعثت , غدیر, عاشورا, مهدى >چاپ دفتر نشر فرهنگ اسلامى , تهران , سال ۱۳۶۲مسى در ۱۷۵صفحهء رقعى نیز دارد, ولى چون مستقل در غدیر نبود در این کتابنامه آورده نشد. ۵۹ حماسهء غدیر از دیدگاه حضرت زهرا (س )(فارسى , خطى ) محمد دشتى . کتاب حاضر بیان غدیر از دیدگاه حضرت فاطمه (س ) است , و در ضمن مطالبى در جوانب مختلف غدیر دارد. ابحاث کتاب در سه فصل چنین است : ۱ حماسهء غدیر در سه بخش : ۱ ضرورت یادآورى حماسهء غدیر ۲ روش اتمام حجت با حادثهء غدیر ۳ سیاست سران سقیفه , و روش مبارزاتى حضرت فاطمه (س ) . ۲ ویرگیهاى غدیر خم : ۱ اجتماعى بى همانند, که در جوانب اجتماعى و معنوى انگیزه از غدیر است ۲ فراوانى و انبوه حاضران ۳ تحقق بیعت عمومى و همگانى ۴ کیفیت والاى حماسهء غدیر ۵ صراحت در گفتار پیامبر (ص ):شامل مضمون فرازهایى از خطبه و بیان بعضى وقایع دیگر در غدیر ۶ گواهى حاضران در صحنهء غدیر ۷ فراوانى راویان حدیث غدیر (قرن اول تاکنون ): ابتدا ۱۴۶صحابى که قرن اول است , و سپس قرنهاى دیگر چنین است : قرن دوم ۵۷نفر, قرن هشتم ۲۰نفر, قرن سوم ۹۳نفر, قرن چهارم ۴۵نفر, قرن پنجم ۲۴نفر, قرن هفتم ۲۲نفر, قرن هشتم ۲۰نفر, قرن نهم ۱۸نفر, قرن دهم ۱۴نفر, قرن یازدهم ۱۲نفر, قرن دوازدهم ۱۳نفر, قرن سیزدهم ۱۳نفر, قرن چهاردهم ۱۹نفر. این بخش قسمت عمده اى از کتاب است کلاً اسامى ۴۹۶نفر از قرن اول تاکنون نام برده شده است . ۳ بهره گیرى از حدیث غدیر, فاطمه (س ) و طرح همه جانبهء حدیث غدیر, افشاى دشمنان با یاد حماسهء غدیر. نکتهء قابل توجه : ۱ این کتاب به صورت مقاله اى در ۸۵صفحه وزیرى براى کنگره اى که به مناسبت غدیر در تهران برگزار مى شودتدوین شده و در آنجا قرائت خواهد شد و تصمیم بر این است که توسط مؤسسهء تحقیقاتى امیرالمؤمنین (ع ) به صورت کتاب مستقلى چاپ گردد. ۲ کتاب دیگرى به نام <کوثر و غدیر>از حسن انصارى زاده نیز هست , که غدیر در کلمات حضرت فاطمه (س ) رابیان نموده است . ( خ ) ۶۰ خبر الغدیر(عربى , خطى ) ؟. فهرس المخطوطات فى المکتبه الغریبه فى الجامع الکبیر بصنعاء (یمن ) ص ۸۱۵مجموعهء شمارهء ۲۴۷ش ۲۶ ۶۱ خصائص الغدیر(عربى , خطى ) محمد بن یعقوب کلینى (ابو جعفر, رازى ) م ۳۲۸ق . الذریعه ج ۷ص ۱۷۳ش ۹۰۰ این کتاب در فضایل و وقایع و نیز خصایص روز غدیر است . نکات قابل توجه : ۱ چنانچه علامه ملا محمد باقر کجورى در اوایل کتابش <الخصائص الفاطمیه>فرموده : این کتاب مورد اعتماد واستشهاد علما بوده و در کتب امامت از آن نقل نموده اند و به گفتهء علامه حاج آقا بزرگ در <الذریعه >تا سال هزار هجرى باقى بوده است , چرا که شیخ کفعمى متوفاى ۹۰۵ق این کتاب را از مصادر کتاب خود <البلد الامین >قرار داده است . ۲ این کتاب در الصراط المستقیم (بیاضى ) با نام <خصائص یوم الغدیر>آمده است . صائص یوم الغدیر (کلینى ) = خصائس الغدیر (عربى , خطى )
۶۲ خطابهء غدیر (فارسى , چاپى ) محمد باقر بن محمد اسماعیل انصارى , خوئینى ). چاپ اول نشر مولود کعبه , قم , سال ۱۴۱۵ق . ۱۳۷۴ش . رقعى , ۸۰ص . در این کتاب متن کامل خطبهء غدیر با ترجمه فارسى آن آمده است . به عنوان مقدمه و آمادگى ذهنى , چند بخش قبل از متن خطبه قرار داده شده که حقایقى از غدیر را در ذهن ترسیم مى کند. عناوین بخشها چنین است . غدیر عقیدهء ما, تصویرى از واقعه غدیر, شیاطین و منافقین در غدیر, نگرشى به اهداف خطابهء غدیر, سند و متن و];ک ک کتابشناسى غدیر, تهیه و تنظیم متن کامل خطبهء غدیر, متن عربى خطبهء پیامبر (ص ) در غدیر, ترجمهء فارسى خطبه ءغدیر. نکته قابل توجه : این کتاب خلاصه کتاب <اسرار غدیر>از همین مؤلف است . بارى توضیح بیشتر به آن کتاب در همین کتابنامه مراجعه شود. ۶۳ الخطاب المنیر فى ذکرى عید الغدیر (عربى , چاپى ) حبیب بن محمد عاملى (آل ابراهیم , مهاجر, حنوى ) م ۱۳۸۴ق . عماره (عراق ), سال ۱۳۵۰ق . الذریعه ج ۷ ۱۸۳ش ۹۳۲ نکات قابل توجه : ۱ مؤلف کتابى به نام <المولد و الغدیر>دارد که شامل میلاد پیامبر (ص ) و سپس بیعت با امیرالمؤمنین (ع ) است ,که چاپ صیدا به سال ۱۳۶۶ق است . ولى چون مستقلاً دربارهء غدیر نیست در این کتاب آورده نشده است . ۲ نام مؤلف در طبقات أعلام الشیعه (قرن چهاردهم , نقباء البشر) ج ۱ص ۳۵۱ش ۷۰۷<حبیب > است ولى درالذریعه و الغدیر فى التراث الاسلامى ص ۶۷ش ۶۲<حبیب الله > است .
۶۴ خطبهء پیامبر اکرم (ص ) در غدیر (فارسى , چاپى ) حسین بن احمد عماد زاده (عمادالدین , اصفهانى , کرونى ) م ۱۴۱۰ق . جیبى , ۷۹ص . کانون انتشارات شریعت , تهران . جیبى , ۹۵ص . در این کتاب ابتدا مقدمه اى در تاریخچهء مؤلفین غدیر و روایت کنندگان خطبهء آن شامل صد و ده نفر از صحابه درشانزده صفحه و سپس متن عربى خطبه همراه با ترجمهء زیرنویس و مختصر, و نیز ترجمهء فنى و مفصل در صفحه ءمقابل آمده است . ];ّّنکات قابل توجه : ۱ این کتاب چاپهاى گوناگون دارد که تاکنون چهار چوب و نیز چندین افست از آنها دیسده شده و اکثراً به صورت هدیه توزیع مى گردد. ۲ کتاب به عربى با اندکى تفاوت به نام <خطبه النبى الاکرم (ص ) یوم الغدیر>نیز چاپ شده و هر دو گزیده اى ازکتاب اصلى مؤلف در غدیر به نام <پیامى بزرگ از بزرگ پیامبران >است . براى توضیح بیشتر به آن کتاب مراجعه شود. ۶۵ خطبهء رسول اکرم (ص ) در سفر حجهالوداع (فارسى , چاپى )
مهدى ملتجى . سازمان انتشارات اشرفى , تهران , چاپ اول , سال ۱۳۵۶ش . جیبى , ۷۶ص . در این کتاب ابتدا احادیثى از پیامبر (ص ) و نیز مقدمه اى در غدیر و سفارش به مطالعهء کتب مفید بیان شده است . سپس خطبهء غدیر همراه با ترجمهء آن به صورت قطعه قطعه و گاهى قضایاى مربوط به غدیر آورده شده و در ضمن ترجمهء مطالبى به عنوان تأیید و یا در انتقاد بر عامه و یا مطالب دیگر گفته شده است . در آخر حدیث ثقلین و چند نصیحت اخلاقى آمده است . نکتهء قابل توجه : در این کتاب به مختصر مناسبتى در پاورقى انتقادات و انحرافات اجتماعى و دینى را یادآور شده , نصایحى را بیان نموده است . طبهء رسول خدا (ص ) در روز غدیر = حساسترین فراز تاریخ , خطبهء رسول خدا در روز غدیر (فارسى , چاپى ) ۶۶ خطبهء غدیر (اردو, چاپى ) ملک محمد حیدر. پس سى ـ ایس ریتائوت , کوهستان پریس , لاهور (پاکستان ) سال ۱۳۸۹ق . نام این کتاب در کتاب <شیعه کتب حدیث کى تاریخ تدوین >(سید حسین مرتضى ) آمده است .
ّّ۶۷ خطبه الغدیر(فارسى , چاپى ) محمد حسین بن اسدالله اصفهانى (متخلص به صغیر). مترجم : محمد باقر کرمانى . تدوین : جلال الدین همائى . تهران , سال ۱۳۷۰ق , ۱۳۲۹ش . چاپ دیگر: شرکت طبع کتاب , تهران , کتابفروشى حاج غلامعلى کمالى , اصفهان , سال ۱۳۷۱ق , ۱۳۳۰ش . چاپ دیگر: اصفهان سال ۱۳۳۰ق , ۱۳۷۱ش . جیبى , ۸۵ص . چاپ پانزدهم : تهران سال ۱۴۰۹ق , ۱۳۶۷ش . وزیرى , ۳۸۴ص . این کتاب شامل خطبهء پیامبر (ص ) در روز غدیر به صورت اعراب گذارى شده و به نقل از کتاب احتجاج (طبرسى )همراه با ترجمهء فارسى آن به صورت نثر است که همه از محمد باقر کرمانى و نیز به صورت شعر از شاعر شهیر است .خطبه همراه با ترجمه در سمت چپ و اشعار در سمت راست آمده است . نکتهء قابل توجه : جناب شیخ محمد باقر کرمانى به احتمال قوى همان شیخ محمد باقر زند کرمانى است که در کتاب <پیامى بزرگ ازبزرگ پیامبران >(حسین عمادزاده ) خطبه و ترجمهء او آورده شده است . براى توضیح بیشتر به آن کتاب ـ در همین کتابنامه ـ مراجعه شود. ۶۸ خطبه الغدیر(عربى , چاپى ) ؟ چاپ اول : منشورات الصادق , کربلا, سال ۱۳۸۳ق , ۱۹۶۳م . چاپ دوم : سال ۱۳۸۷ق . رقعى , ۵۶ص . نکتهء قابل توجه : ];ّّچاپ دوم این کتاب در مجموعه اى شامل چند رساله چاپ شده است .
۶۹ خطبه الغدیر(عربى , چاپى ) هیئت الغدیر الخیریه (قم ). ناشر: همان هیئت . رقعى , ۱۶ص . کتابى است مختصر که پس از مقدمه اى کوتاه دربارهء غدیر و خلافت , متن عربى کامل خطبه را آورده و در اول و آخرآن دو پاورقى مفصل دارد که در واقع تاریخچهء مربوط به قبل از شروع خطبه و بعد از اتمام خطبه است . طبه الغدیر (رضوى ) = خطبه الغدیر, منبع الغدیر(اردو, چاپى ) طبهء غدیر (عماد زاده ) = پیامى بزرگ از بزرگ پیامبران (فارسى , چاپى ) طبهء غدیر, پیام بزرگ از بزرگ پیامبران (عمادزاده ) = پیامى بزرگ از بزرگ پیامبران (فارسى , چاپى )
۷۰ خطبهء غدیر خم (فارسى , چاپى ) عباس جبروتى (قمى ) . چاپ : چاپخانهء علمیه , قم , سال ۱۳۸۷ق . جیبى : ۱۶ص . این کتاب ابتدا غزلى در توحید و سپس دربارهء غدیر و ترجمهء قطعاتى از خطبه و واقعهء غدیر آن است . بعد از آن درظلم منافقین پس از پیامبر (ص ) نسبت به اهل بیت (ع ) صحبت نموده و در آخر زبان حالى از امام زمان (عج ) است . ۷۱ خطبه الغدیر, منبع الغدیر(اردو, چاپى ) سید صفدر حسین رضوى (پاکستانى ). ];ّّکراچى (پاکستان ), سال ۱۳۷۶ق .
۷۲ خطبهء غدیریه (اردو, چاپى ) ؟ چاپ : به اهتمام : عاصى محمد میرزا, محمود آباد, (هند), سال ۱۳۱۳ق , ۱۹۸۶م . وزیرى , ۴۴ . این کتاب متن عربى خطبهء غدیر را به صورت قطعه قطعه آورده و در زیر هر قطعه ترجمهء فارسى آن را در شعرفارسى و به شکل مثنوى به طور کامل آورده است . در آخر یازده رباعى و قصیده به عنوان تقریظ بر کتاب و نیز تاریخ چاپ آن به حساب حروف ابجد که در اصطلاح (مادهء تاریخ ) نامیده مى شود آورده شده است . نکتهء قابل توجه : احتمال مى رود مؤلف کتاب همان عاصى محمد میرزا باشد که کتاب به اهتمام او به چاپ رسیده است . لخطبه المبارکه (لواسانى ) = الخطبه المبارکه النبویه الغدیریه (عربى , چاپى ) لخطبه المبارکه الغدیریه (لواسانى ) = الخطبه المبارکه النبویه الغدیریه (عربى , چاپى ) ۷۳ الخطبه المبارکه النبویه الغدیریه(عربى , چاپى ) سید حسن لواسانى (حسینى , نجفى , تهرانى ), سال ۱۳۷۱ق . ناشر: مؤلف . رقعى , ۴۸ص . این کتاب خطبهء پیامبر (ص ) در روز غدیر را به نقل از طبرسى و خوارزمى و احمد بن حنبل و غیر آنها, از عده اى ازصحابه نقل نموده و قضایاى اول و آخر و نیز در حین خطبه را ممزوج با آن آورده است . بعد از آن خطبهء معروف امیرالمؤمنین (ع ) که حرف الف در آن به کار نرفته و سپس قصیده اى عربى در مدح آن حضرت آورده است . ];ّّنکته قابل توجه : ۱ این کتاب در مواردى با نامهاى <الخطبه المبارکه>و <الخطبه المبارکه الغدیریه>و <الخطبه المبارکه النبویه التى انشأها یوم الغدیر>آمده است . ۲ با اینکه ثابت نشد ولى به احتمال قوى ناشر همان مؤلف است . لخطبه المبارکه النبویه التى انشأها یوم الغدیر (لواسانى ) = الخطبه المبارکه النبویه الغدیریه(عربى , چاپى )
۷۴ خطبه النبى الاکرم (ص ) یوم الغدیر (عربى , چاپى ) حسین بن احمد عماد زاده (عماد الدین , اصفهانى , کرونى ) م ۱۴۱۰ق . چاپ : حدود سال ۱۳۹۲ق . جیبى : ۵۶ص . این کتاب ابتدا شامل کتبى است که در غدیر تألیف شده و سپس اسامى صد و ده نفر از روایت کنندگان غدیر و درآخر خطبهء پیامبر (ص ) در غدیر به طور مفصل آورده شده است . نکات قابل توجه : ۱ این کتاب ترجمهء عربى کتاب : <خطبهء پیامبر (ص ) در غدیر خم >از همین مؤلف با حذف ترجمهء فارسى است , وهر دو گزیده اى از کتاب <پیامى بزرگ از بزرگ پیامبران >از همین مؤلف هستند. ۲ ظاهراً ترجمهء به عربى توسط شخصى دیگر انجام گرفته چرا که در صفحهء چهارم کتاب که پایان شمارش کتب ومؤلفات غدیر است چنین دارد: <هذا ما استخرجه مؤلف الکتاب الاستاد حسین عماد زاده وفقه الله تعالى >, ولى بقیه ءکتاب ظاهراً توسط خود مؤلف به عربى ترجمه شده است . طبه النبى (ص ) فى یوم الغدیر (مؤسسه الامام صاحب الزمان (عج )) = خطبه (عربى , چاپى ) ۷۵ خطبه النبى (ص ) فى یوم غدیر خم (عربى , چاپى ) گردآورنده : مؤسسه الامام صاحب الزمان عجل الله تعالى فرجه الشریف (مشهد). ];ّّناشر: همان مؤسسه . رقعى , ۱۲ص . در این کتاب خطبهء غدیر از چند منبع شیعى و عامى , و نیز داستان غدیر آمده است . نکات قابل توجه : ۱ این کتاب ترجمهء کتاب <حساسترین فراز تاریخ خطبهء رسول خدا (ص ) در روز غدیر خم >است . ۲ نام داخل کتاب <خطبه النبى (ص ) فى یوم الغدیر>است ! ۷۶ خطبه النبى (ص ) یوم الغدیر (عربى , چاپى ) خلیل بن احمد فراهیدى (عبدالرحمن , بصرى , نحوى ) م ۱۷۵ق . رساله ابى غالب الزرارى ص ۱۸۰ش ۱۰۶ الذریعه ج ۵ص ۱۰۱ش ۴۱۸ الغدیر ج ۱ص ۱۵۴ش ۵ این کتاب در ابتدا فقط خطبهء پیامبر (ص ) در غدیر بوده , و سپس شرح بعضى لغات و مشکلات را به آن اضافه نموده , و به تدریج به صورت کتابى از مؤلف درآمده است . نکات قابل توجه : ۱ به گفتهء علامهء امینى ابوغالب مؤلف کتاب است , ولى علامه حاج آقا بزرگ اشاره نموده که خلیل بن احمد مؤلف کتاب و ابوغالب روایت کنندهء آن است , و لذا خود ابوغالب در کتابش از این کتاب به عنوان کتبى که به خطش نوشته یاد مى کند نه مؤلفات خود. ۲ این کتاب به نامهاى <جزء فى خطبه النبى (ص ) فى یوم الغدیر>در الذریعه و <جزء فیه خطبه النبى (ص ) یوم الغدیر>در رساله ابى غالب الزرارى نیز آمده است . ۷۷ خطبه یوم الغدیر (عربى , خطى ) سید محمد بن ابى طالب حائرى (شمس الدین , موسوى ) م قرن ۱۰ق . نکتهء قابل توجه : ];ّّنام این کتاب در نسخهء خطى کتاب مؤلف در کتابخانهء مدرسهء نمازى خوى شمارهء ۴۵۹آمده است . ۷۸ خطبه یوم الغدیر (عربى , چاپى ) ؟ جیبى , ۲۰ص . چاپ : المطبعه الحیدریه, نجف , سال ۱۳۴۴ق , ۱۹۲۵ک . لاصه عبقات الانوار, ج ۶۹(میلانى ) = نفحات الازهار فى خلاصه عبقات الانوار (عربى , چاپى ) ۷۹ خلاصه الغدیر (اردو, چاپى ) عبدالحسین بن احمد امینى (نجفى , تبریزى ) م ۱۳۹۰ق . تلخیص : رضى جعفر نقوى (لاهورى ). منشورات قرآن سنتر, لاهور (پاکستان ). ؟, ۲۸۰ص . این کتاب ترجمه و تلخیص کتاب <الغدیر>علامهء امینى به زبان اردو است . ۸۰ خلفاى راشدین (حدیث غدیر, على بن ابى طالب ج ۲ (فارسى , چاپى ) على روحانى (نجفى ). دیانت , مشهد, سال ۱۳۸۶ق , ۱۳۴۵ش . جیبى , ۱۹۰ص . ( د )
۸۱ داستان غدیر (فارسى , چاپى ) جمعى از دبیران مشهد. شرکت سهامى انتشار, تهران . جیبى , ۷۳ص . چاپ دیگر: انتشارات غدیر (وابسته به کتابخانهء بزرگ اسلامى ) تهران . جیبى , ۸۰ص . در این کتاب ابتدا در پنج صفحه اشعار آغاز شاهنمامهء فردوسى آمده ! و سپس قضیهء حجهالوداع از ابتداى مقدمات و حرکت و نیز مراسم حج و بازگشت , و در آخر واقعهء غدیر با کمى عبارت پردازى و قلمى خاص همراه با جوانب اجتماعى این قضایا بیان شده و تمام قضایاى قبل از غدیریه عنوان مقدمه چینى و ربط به داستان غدیر است . نکات قابل توجه : ۱ این کتاب بخشى از کتاب <حساسترین فراز تاریخ یا داستان غدیر>از همین مؤلفان است , و آن کتاب نیز بااستفاده از <الغدیر>علامهء امینى تألیف گردیده است . ۲ در یکى از چاپهاى کتاب مؤلف بیان نشده و در ظاهر به نام علامه امینى است . در <کتابنامهء غدیر خم >که زیر نظربنیاد نهج البلاغه تدوین شده ـ ص ۲۲ش ۲۹نیز مؤلف به همین نام آمده است در حالیکه همان کتاب فوق است .
۸۲ داستان غدیر (فارسى , چاپى ) بازنوشته : مصطفى زمانى (وجدانى ). انتشارات پیام آزادى , تهران , سال ۱۳۶۹ش . چاپ هفتم : همان ناشر, سال ۱۳۷۴ش . خشتى , ۱۶ص . این کتاب کلاً نقاشى و همراه با جملاتى کوتاه به شکل نثر کودکانه دربارهء غدیر است , که کودکان در ضمن نقاشى ورنگ آمیزى مطالب عقیدتى را مى آوزند. ];ک ک نکتهء قابل توجه : این کتاب از سرى کتابهاى <قصه هاى پیامبران >و یا <بخوان و رنگ کن >است که تماماً به یک سبک نوشته شده , وشمارهء ششم از آن دوره است . ۸۳ داستان غدیر (فارسى , چاپى ) غلامرضا دبیران . ۸۴ داستان غدیر در اسلام (فارسى , چاپى ) حسن بن عبدالله سعید, م ۱۴۱۶ق . کتابخانهء مدرسهء مسجد چهل ستون , تهران . جیبى : ۲۹ص . چاپ دیگر: ؟ جیبى : ۴۰ص . ابتدا مقدمه اى در دوازده صفحه با عنوان <داستان غدیر>است که در آن قطعاتى از غدیر را آورده و توضیحاتى درمورد امامت و پیامبر (ص ) و امیرالمؤمنین (ع ) داده است . سپس با عنوان <امیرالمؤمنین >از دیدگاه وحى > کتاب را شروع نموده که ابتدا فضایل امیرالمؤمنین (ع ) و جوانب زندگانى آن حضرت تا قضیهء غدیر است و در تمام موارد به کتب عامه استناد نموده است . نکات قابل توجه : ۱ نام این کتاب به طور دقیق به دست نیامد, چرا که روى جلد آن فقط این جمله است : <پیامبر اسلام (ص ) بدستورپروردگار جانشین خود امیرالمؤمنین (ع ) را براى زمامدارى مسلمین تعیین و معرفى مینماید>. و در داخل کتاب چنانچه گفته شد در اول شروع نوشته شده <داستان غدیر در اسلام >همچنین در ابتداى بخش دوم نام <امیرالمؤمنین (ع ) از دیدگاه وحى >آمده است . در اینجا این تذکر لازم است که : کتابى به نام <على (ع ) از دیدگاه وحى >از همین مولف و همین ناشر در ۲۸صفحه جیبى به مناسبت غدیر چاپ شده است که بخش دوم کتاب (داستان غدیر در اسلام ) ـ که توضیحش گذشت ـ بخشى ];ّّاز همین کتاب (على (ع ) از دیدگاه وحى ) است . ۲ مؤلف کتاب دیگرى به نام <غدیر پیوند ناگسستنى رسالت و امامت >دارد, که بخشى از این کتاب با بخش <داستان غدیر در اسلام >آن کتاب یکى است . ۸۵ الدرایه فى حدیث الولایه ۱۷جزء (عربى , خطى ) مسعود بن ناصر سجستانى (ابوسعید, رکاب ) م ۴۷۷ق . نهج الایمان (على بن یوسف , ابن جبیر, نسخهء خطى ). مناقب آل أبى طالب (ابن شهر آشوب ) ج ۳ص ۲۵ اقبال الاعمال ص ۴۵۳ ۴۵۵ ۴۵۷ الیقین (سید بن طاووس ) ص ۹۵و ۱۶۸ب ۲۸ بحار ج ۳۷ص ۱۲۶ ۱۳۰ ۱۳۳ ۱۵۷ اثبات الهداه ج ۱ص ۳۶ الذریعه ج ۸ص ۵۶ش ۱۶۸و ج ۲۵ص ۱۴۳در شمارهء ۸۳۰ الغدیر ج ۱ص ۱۵۵ش ۱۱و ص ۱۷ کتاب جمع آورى سندهاى مؤلف در حدیث غدیر تا صد و بیست نفر از صحابه است . چنانکه سید بن طاووس تصریح نموده این کتاب جمع آورى احادیث پیامبر (ص ) در غدیر و دیگر فضایل امیرالمؤمنین (ع ) در هفده جزء است , و در آن اسناد, مؤلف تا صد و بیست نفر از صحابه را بیان نموده است . ولى خودسید در صفحهء ۴۵۷گفته این کتاب در یک مجلد و بیست کراسه (جزوه ) است !؟ در <الغدیر فى التراث الاسلامى >از معجم شیوخ سمعانى , در حالات حسن بن یعقوب نیشابورى (ابوبکر) بیان نموده که این کتاب در جمع طرق حدیث <من کنت مولاه فعلى مولاه >است و نسخه اى از آن را به خط زیباى نامبرده (ابوبکر نیشابورى ) دیده است . نکات قابل توجه : ۱ نامهاى مختلفى براى این کتاب آمده است . سید بن طاووس در اقبال کلمهء کتاب را به ابتداى این نام اضافه نموده و شیخ حر عاملى از این کتاب با نام <کتاب الشجرى فى نص الغدیر>یاد نموده است . ];ّّاین کتاب در معجم شیوخ سمعانى و موردى از الغدیر و موردى از بحار به نام <کتاب الولایه>آمده و در نهج الایمان (ابن جبیر) که نسخه اى خطى است نام <أسماء ارواه خبر غدیر خم >و بالاخره در الذریعه با نام <الدرایه لحدیث الولایه>آمده است . و اما این نام انتخاب شده (الذرایه فى حدیث الولایه) که در کتاب <الغدیر فى التراث الاسلامى >نیزهمین آمده است , نامى است که سید بن طاووس در اقبال گفته و تصریح به نامگذارى مؤلف کتابش را به این نام نموده است , و در باقى موارد چنین تصریحى نیست , و یا اگر باشد کلام سید در این نوع موارد ـ بع علت دقت بیش از حد او ـبر دیگران مقدم است . و کلمهء کتاب را که سید در ابتداى این نام آورده ظاهراً جزو آن نیست . همچنین مؤلف کتاب , دراکثر موارد با شهرت سجستانى و گاهى سجزى و در بعضى شجرى و در یک مورد سجرى آمده , و نیز کنیهء او در اکثرموارد ابوسعید و در اقبال ابو سعد است . لازم به ذکر است که در مناقب ابن شهر آشوب و بحار و اثبات الهداه و نهج الایمان لقب شجرى آمده است , و درالغدیر (علامهء امینى ) و نیز الغدیر فى التراث الاسلامى (سید عبدالعزیز طباطبائى ) ص ۹۹ش ۲۶با اینکه نام سجستانى و سجزى بیان شده , ارجاع به مناقب داده اند, و این بیانگر این است که این دو محقق نام شجرى را تصحیف یا اشتباه مؤلف و یا ناسخ از کلمهء سجزى پنداشته اند!؟ نتیجه اینکه این دو نام ظاهراً یک مؤلف هستند و کتاب نیز یک کتاب بیشتر نیست و نام سجستانى که در اکثر سجزى گفته شده براى مؤلف صحیح تر به نظر مى رسد. در اینجا چند مورد را بیان مى نمائیم : لسان المیزان ج ۶ص ۳۲ ۳۳سیر أعلام النبلاء ج ۱۸ص ۵۳۳ البدایه و النهایه ج ۱۲ص ۱۳۵ طبقات الحفاظ ج ۱ ۴۴۶ مرآه الجنان ج ۳ص ۱۲۲ شذرات الذهب ج ۳ص ۳۵۷ ۳ مؤلف کتاب در اکثر موارد و تقریباً موارد و تقریباً تمام کتب رجالى عامه به مذهب قدریّه نسبت داده شده و دراقبال و اثبات الهداه او را از عامه و در الذریعه او را از شیعیانى که از باب تقیه خود را معتزلى مى نموده اند دانسته است .از جمله این موارد بحار ج ۴۰ص ۱۵ش ۳۱است . ۴ در اکثر بلکه تمام موارد شهادت به وثاقت مؤلف و دقت او در ضبط و نقل احادیث داده اند. ۵ در لسان المیزان ج ۲ص ۳۳ش ۱۵۵۲از قول زاهر شحامى نقل نموده که مؤلف کتابهایش را وقف نموده , و به احتمال زیاد این کتاب نیز جزو آنها بوده است . ۶ این کتاب از مصادر عامى کتاب <اثبات الهداه>است که شیخ حر عاملى با واسطه از آن کتاب ها نقل نموده است . ۷ کتابى به نام <کتاب فى طرق من کنت مولاه >از معاویه سجزى نیز آمده است . ];ّّلدرایه لحدیث الولایه (سجستانى ) = الدرایه فى حدیث الولایه (عربى , خطى )
۸۶ در صحنهء غدیر (فارسى , چاپى ) محمد مهدى بن محمد على رکنى (یزدى خراسانى ). اداره امور فرهنگى آستان قدس , مشهد, سال ۱۴۱۰ق , ۱۳۶۰ش . رقعى , ۱۹۵ص . در این کتاب بر نتیجه گیرى از واقعهء غدیر تأکید شده و در آن از مقالات و گفتار دیگران نیز استفاده شده است .عناوین ابواب کتاب چنین است : مقدمه ۱ آیهء تبلیغ , ۲ آیهء اکمال , ۳ غدیر چیست ؟ ۴ غدیر خم کجاست ؟ ۵ عیدغدیر, ۶ عید غدیر سنت اسلامى است , ۷ حدیث تهنیت , ۸ روز غدیر از ایام الله است , ۹ ولاء زعامت (از مرتضى مطهرى ), ۱۰ اعتراف محدثان اهل سنت به درستى حدیث غدیر و تواتر آن , ۱۱ تألیفات اختصاصى دربارهء حدیث غدیر, ۱۲ در حضور پیامبر (ص ), ۱۳ خطبه رسول اکرم (ص ) در غدیر خم همراه با ترجمه (که عربى در سمت راست و فارسى در چپ است , ۱۴ پژوهشى در معناى مولى , ۱۵ پاسخ یک سؤال , ۱۶ شیعهء پیامبر (ص ) نه شیعه ءعلى (ع ). در پایان چند مقاله از افراد مختلف ذکر اسمشان , از کتاب یا از گفتارشان آمده است . نیز در این کتاب ترجمهء خطبه ءغدیر و بازنگرى به موضوع امامت آمده است . ۸۷ الدره الغریه و التحفه العلویه (عربى , خطى ) محمد على بن ابى القاسم اردوبادى (نجفى ) م ۱۳۸۰ق . الذریعه ج ۸ص ۱۰۴ش ۳۸۴ در این کتاب ابتدا طرق حدیث غدیر آمده , و سپس در دلالت آنها بحث شده و در آخر اشعار غدیر آورده شده است . نکته قابل توجه : چنانچه علامه حاج آقا بزرگ به نقل از مؤلف فرموده , کتاب حدود دویست صفحه است .
۸۸ دریا در غدیر (فارسى , چاپى ) ثابت محمودى (متخلص به سهیل ) چاپ اول : سازمان تبلیغات اسلامى (حوزهء هنرى ), تهران , سال ۱۳۶۴ش . چاپ دوم : سال ۱۴۰۵ق , ۱۳۶۵ش . رقعى ۹۶ص . این کتاب مجموعه شعرى دربارهء غدیر است . ۸۹ دعاء الهداه الى أداء حق الموالاه, ۱۰ج (عربى , خطى ) عبیدالله بن عبدالله حسکانى (حاکم , حنفى ) م قرن ۵ شواهد التنزیل لقواعد التفضیل (از مؤلف ) ج ۱ص ۱۹۰ اقبال الاعمال ص ۴۵۳. ریاض العماء ج ۳ص ۲۹۸ الذریعه ج ۸ص ۱۹۶ش ۷۶۵ فهرست کتابخانهء سید بن طاووس ش ۱۹۰ نکات قابل توجه : ۱ مؤلف در کتاب خود شواهد التنزیل بعد از اینکه طرقى براى نزول آیهء <یا ایها الرسول …>در شأن امیرالمؤمنین (ع ) در روز غدیر بیان نموده بعد از شمارهء ۱۴۶گفته که طرق این حدیث را در کتاب <دعاه الهداه الى أداء حق الموالاه>در ده جلد مفصلاً آورده ام . ۲ این کتاب جزو کتابهاى کتابخانهء سید بن طاووس بوده و او نیز در اقبال و طرائف از آن نقل نموده است . ۳ مؤلف کتاب از افراد مشکوک العقیده است و دربارهء مذهب او اختلاف است . چنانچه علامه حاج آقا بزرگ گفته :اکثر علماى شیعه اعتراف به تشیع او دارند چرا که او بسیار تقیه مى نموده است ولى سید بن طاووس او را ازبرجستگان علماى عامه مى داند, و نیز ذهبى در سیر أعلام النبلاء ج ۱۸ص ۲۶۹ش ۱۳۶و الجواهر المضیئه فى طبقات الحنفیه ج ۲ص ۱۸۹۷او را از پیروان مذهب حنفى دانسته اند. ۹۰ دلیل النص بخبر الغدیر على امامه امیرالمؤمنین (ع ) (عربى , چاپى ) محمد بن على کراجکى (ابوالفتح , قاضى ) م ۴۴۹ق . تحقیق : اسامه آل جعفر. مؤسسه آل البیت لاحیاء التراث , قم , سال ۱۴۱۰ق . وزیرى , ۳۴ص . عوالم العلوم ۳۱۵ص ۳۵۷ش ۴۱۴ تراثنا شمارهء ۲۱ص ۴۲۱ـ ۴۵۴ در این کتاب ابتدا مقدمه اى از محقق در هشت صفحه دربارهء منافقین و دشمنان امیرالمؤمنین (ع ) و حسادت آنهانسبت به آن حضرت در باب فضایل , خلافت , امامت و مسئلهء غدیر و سپس عکس از اول و آخر نسخه خطى کتاب است . پس از آن کتاب شروع شده که ابتدا چهار سوال را از قول شخصى مطرح کرده و سپس یک به یک به طور کلامى وعلمى از آنها جواب داده شده است . سئوالات از این قرار هستند: ۱ نظر به اینکه بعضى حدیث غدیر را باطل مى داننددلیل آن چیست ؟ ۲ چرا کلمهء مولى به معنى اولى است و آن یکى از اقسام مولى است ؟ ۳ چرا مراد از اولى ـ بعد ازثبوتش ـ فقط معنایى است که شما مى گویید؟ ۴ به چه دلیل کسیکه اولى باش د امام است ؟ مؤلف در تمام جوابها به آیات قرآن استدلال کرده , به خصوص در جواب از سوال دوم که ده آیه آورده و به نظرلغویین استناد نموده است . در آخر بخشى با عنوان <فضل و زیاده>دارد که دربارهء خلافت امیرالمؤمنین (ع ) است , و سرانجام مصادر تحقیق که اکثراً از عامه است بیان شده است . نکان قابل توجه : ۱ چاپ معرفى شده , در مجلهء تراثنا شمارهء بیست ویکم آمده است .به آخراین شماره ص ۴۲۱لى ۴۵۴راجعه شود. ۲ نسخه اى خطى از این کتاب در کتابخانهء آستان قدس رضوى به شمارهء ۲۲۶همراه با کتاب <کنزالفوائد>مراجعه شود. ۳ این کتاب تماماً در کتاب <کنزالفوائد>آمده است . ۴ مؤلف کتاب دیگرى در غدیر به نام <عده البصیر فى حجج یوم الغدیر>دارد. ( ذ ) ۹۱ ذکرى عید الغدیر (عربى , چاپى ) تدوین : موسى بن محمد على یعقوبى (نجفى ) . چاپ : چاپخانهء علمیه ,نجف , سال ۱۳۷۱ق , ۱۹۵۱م . ؟,۱۰۴ص . این کتاب شامل مجموعه مقالات و قصاید دربارهء غدیر است .
۹۲ ذکرى عیدالغدیر(عربى , چاپى ) جمعى از روحانیون کربلا. مکتب ذکریات المعصومین (ع ), کربلا, سال ۱۳۸۵ق . رقعى , ۳۲ص . کتاب شامل ده بخش است : ۱ غدیر در گفتار: شامل هشت نکته دربارهء غدیر. ۲ گفتار ناشر: نکته اى در غدیر.۳ گزیده هایى از خطبهء پیامبر(ص ) در روز غدیر: فقط قطعاتى از خطبه آورده شده و سپس مقالات و اشعارى از افراد آورده شده است . ۴ عیدغدیر: شعرى از محسن بن محمد حسن (ابوالحب ). ۵ غدیر خم : مقاله اى از سید احمد فالى شامل پنج بخش . ۶یادى از تجمع غدیر: شعرى از سید مجتبى حسینى . ۷ غدیر: مقاله اى از م . ث . ۱۰ غدیر در قرآن : مقاله اى از ص . م .ح . شامل استدلال بر سه آیه از قرآن . و در آخر فهرست مطالب . نکات قابل توجه : ۱ در آخر کتاب مى گوید: موارد دیگرى نیز بود که به علت کمى وقت , فرصت درج و اضافه آنها نبوده است . ۲ در تراثنا شمارهء ۲۸(عبدالجبار رفاعى ) ص ۱۳۴ش ۱۷۰۰با اینکه همین چاپ را با خصوصیاتش آورده ولى تعداد صفحات را ۲۳معرفى نموده که ظاهراً با عدد ۳۲اشتباه شده است . ۳ این کتاب شمارهء چهارم از سلسله کتب به نام <ذکریات معصومین (ع ) است .> ذکریات المعصومین (ع ), ج ۴= ذکرى عیدالغدیر(عربى , چاپى )];ک ک ِ]
منبع: www.balagh.net