احیای تفکر اسلامی
سلام بفرمایید.
حاج آقا مگر اسلام مرده است که برخی متفکران مسلمان از احیای آن سخن میگویند؟
منظور ایشان تفکر اسلامی است، نه خود اسلام
چطور
آنها معتقدن شعائر اسلامی مانند بانگ اذان، برپایی نماز، روزه داری، پرداخت خمس و بسیاری از آداب و سنن اسلامی در میان مسلمین زنده است، اما روح اسلام در جوامع اسلامی مرده و نیاز به تجدید حیات دارد. تجدید حیات هم ممکن است، چون آنچه مرده خود اسلام نیست، بلکه برداشت و طرز تلقی مسلمین از اسلام است. علامه اقبال لاهوری از بزرگ پرچمداران این نهضت فکری به شمار می رود.
چه نتایجی بر این ادعا مترتب است؟
نتیجهاش این است که اسلام هم هست و هم نیست. هست اما بیخاصیت و بیاثر، اسلامی که دیگه قادر به زندگیسازی، ستمسوزی، حرکتآفرینی، حرارتبخشی، جنبشزایی، بصیرتافزایی و قدرت برانگیزندگی نیست. مثل یه درخت پژمرده آفت زده است که سرِ پاست اما افسرده، بیرمق و ناتوان. و نیست چون از روح و معنا تهی شده است.
مصادیق این بحث کدام است؟
مانند تحقیر و خوار شمردن تاثیر عمل در سعادت انسان. وقتی تعلیم و تربیت اسلامی بر عنصر عمل تاکید دارد و سرنوشت انسان در گرو عمل اوست، پس باید تلاس و کوشش کرد که «وَ انْ لَیسَ لِلْانْسانِ الّا ما سَعی» برای بشر جز آنچه که کوشش کرده است نیست. اما همین اندیشه قرآنی و منطق عقلانی چنان استحاله شده و از حیز انتفاع ساقط شده که ایمان جای عمل را گرفته است. میگویند اساس ایمان است، اگر ایمان درست بود عمل اهمیتی ندارد و روشن است که اگر ملتی به عمل بیاعتنا باشد، چه بر سر آن ملت میآید.
یعنی مفاهیم دینی را از معنای حقیقیشان خارج کردند؟
هم خارج کردن و هم ضد معانی اصلی و اولیهاش را بر آنها بار کردند. مثلا معنای توکل، زهد و صبر را بر خلاف معنای حقیقیشان معنا و ترویج کردند که البته از این نمونهها بسیار است.
آیا ایران امروز نیز به این آفات مبتلاست؟
انقلاب اسلامی توانست به معنای حقیقی کلمه موجب احیای اندیشه دینی شده و کاروان بازگشت به خویشتن اسلامی را منزلها به جلو براند، اما هنور تا رسیدن به سر منزل مقصود راههای طولانی باید بپیماید.
ممنون حاج آقا
اکبر مظفری
برداشتی از کتاب: احیای تفکر اسلامی، (اقبال و احیای فکر دینی)، تالیف: متفکر شهید استاد مرتضی مطهری (ره)
اشاره: الو سلام حاج آقا، گفت و شنودی در موضوعات مختلف است و حاج آقا روحانیت عالم و عاملی را نمایندگی میکند که از سرچشمه اسلام سیراب شده و عقل را با نقل و علم را با تقوا و فضیلتهای اخلاقی درآمیخته و اقتضائات زمانه خود را میشناسد. او به همین دلیل نامیراست.