اربعین، همگرایی و صلح جهانی (با تاکید بر آموزه های قرآن وعترت)
اربعین فرصتی بی نظیر است تا انسانهای شیفته عدالت ، انسانیت بتوانند خود از نزدیک بخشی از حقیقت و حقانیت اسلام و تشیع را که در شهادت مظلومانه سرور و سالار شهیدان و یارانش تجلی یافته شاهد باشند
اربعین، همگرایی و صلح جهانی (با تاکید بر آموزه های قرآن وعترت)
لاله افتخاری
عضو هیات علمی دانشگاه شاهد
چکیده
اربعین فرصتی بی نظیر است تا انسانهای شیفته عدالت ، انسانیت و آزادگی باهر مذهب،دین ، رنگ ،زبان و نژاد بتوانند خود از نزدیک بخشی از حقیقت و حقانیت اسلام و تشیع را که در شهادت مظلومانه سرور و سالار شهیدان و یارانش تجلی یافته شاهد باشند و روزهایی چند همزیستی مسالمت آمیز و سراسرصلح ،برادری ،ایثار،انسانیت و نوعدوستی را در نهایت بی رنگی تجربه کنند و این اجتماع که حاصل بصیرت بخشی بانویی تربیت شده در مکتب وحی چون زینب کبری.س. است نمونه ای از وحدت در عین کثرت است و بعید و دور از انتظار نیست چراکه صلح و امنیت و آرامش از مسائلی است که انسان ها فطرتا بدان گرایش دارند.
با این حال در جهانی بسر می بریم که هر روز اخباری از جنگ و خونریزی و خشونت از جای جای آن به گوش می رسد. رهبران سیاسی جهان نیز برای اجرای برنامه های سلطه جویانه خود و برای دستیابی به مقاصد اقتصادی و سیاسی خویش با بهره گیری از امکانات رسانه ای گسترده و پیشرفته، پیوسته مخالفان خود بویژه مسلمانان و به طور خاص شیعیان را به عنوان تهدیدی بزرگ برای صلح و امنیت جهان معرفی می کنند و به همین بهانه آتش جنگ و ناامنی را در بلاد آنان شعله ور می سازند. حال آن که بخوبی می دانند که بیش از آن که اسلام و مسلمانان برای سلطه جویی و دستیابی به اهداف استکباریشان تهدید باشند آگاهی از حقیقت است که بزرگترین تهدید و خطر برای آنان به شمار می آید که اگر ملتها بدان دست یابند نقشه های آنان نقش برآب خواهدشد وحضور هرساله میلیونها انسان شیفته آزادگی در پیاده روی اربعین می تواند پرده حقائق واژگون جلوه داده شده و تحریفاتی که از سوی دشمنان بر تاریخ اسلام وارد شده را کنار زده آنرابه عرضه گاه جلوه های زیبای حقیقت انسانیت، اسلام و تشیع بدل سازند.
اربعین در حقیقت دانشگاه و کلاس مهارت آموزی و کسب حقائق است .اربعین تجلی نگاه بشردوستانه على(ع) است که به مالک می فرماید “فانهم صنفان امااخ لک فی الدین واما نظیر لک فی الخلق ” آنها(مردم)دو گروهند یا برادر دینی تواند و یا شبیه تو در خلقت (نهج البلاغه ، نامه ۵۳)
کلاسی که آموزگار آن، بزرگ معلم بشریت حسین بن علی (ع) است و مرکب آن خون پاک سیدالشهداء و یارانش و اشک مظلومیت کودکان وسوگوارانشان است که بر صحیفه تاریخ نگاشته شده است. کلاسی که
درس جانفشانی، پایداری و ایثار بهترین بندگان خداوند در برابر اشقى الأشقیاء را به جهانیان می آموزد.
کلاس مقابله هابیلیان با قابیلیان. مبانی و منابع این کلاس اما آموزه های ناگسستنی قرآن وعترت(ع) است که “لن یفترقا حتی یردا على الحوض ” تا آن که کنار حوض (کوثر) برمن (پیامبر.ص.) واردشوند هرگز از یکدیگر جدا نخواهند شد.(الکافی، ج ۲، ص ۴۱۴)
همان آموزه هایی که متناسب با فطرت انسانها می باشد فطرتی که خداوند وی را برآن آفرید “فطرت الله التی فطر الناس علیها “(روم /۳۰)
فطرتی که او را به سوی صلح و آرامش فرا می خواند؛ فطرتی که به او رنگ و صبغه الهی می دهد؛ خدایی که در عین مهیمن بودن” مومن “و”سلام” است. و پیامبران آمده اند تا به انسان میثاق فطرتش را که از عهد الست آن را پذیرفته بود یادآور شوند و اربعین میثاق و بیعت انسانها با انسان کامل و مصداق بارز خلیفه الله است. اربعین پژواک پیام سیدالشهداست که چهارده قرن را درنوردیده تا امروز نه تنها شیعیان و حتی مسلمانان و یا موحدان بلکه تمامی انسانهای آزاده از هر دین و آیین آن را با گوش جان بشنوند “یاشیعه آل ابی سفیان! ان لم یکن لکم دین وکنتم لاتخافون المعاد فکونوا أحرارا فی دنیاکم. “ای پیروان آل ابی سفیان اگر دین ندارید و از معاد نمی ترسید دردنیاتان آزاده باشید. (لهوف /۱۲۰)
اربعین عمل به آیات قران است و حسین بن علی.ع. خود، قرآن ناطق وتجسیم آیات الهی است. بنابراین آشنایی با جایگاه جنگ وصلح در آیات قرآن آشنایی با هدف نهضت سیدالشهداء است و در این صورت دیگر عاشورا آن گونه که علیه آن تبلیغ می شود نماد خشونت و جنگ طلبی نیست بلکه عمل به آیه شریفه “اشداء على الکفار رحماء بینهم “برکفار سخت گیرند و در میان خویش مهربان (فتح/۲۹)
و اوج و نهایت ایستادگی در برابر دشمنان بشریت به منظور ایجاد امنیت، صلح و آرامش برای انسانهاست و اربعین آغاز آگاهی بخشی است.
اربعین الگویی برای دولت جهانی قرآن و تمرینی برای دولت عدل و صلح مهدوی است “لیبدلنهم من بعد خوفهم امنا “(نور (۵۵) دولت ایمنی بخش وعدالت گستری که گمشده و مطالبه و مورد آرزوی بشر است و گردهم آمدن میلیونها انسان از هر رنگ و نژاد و…در ظرف زمانی و مکانی محدود اربعین و کربلا امکان دستیابی بشر به صلح جهانی را قوی تر وعینی تر می سازد. صلحی عادلانه و عزتمندانه و هدفمند که شرائط و لوازم آن در قرآن و سیره معصومین.ع. مشاهده می شود. صلحی به دور از ذلت که محور آن پیام حسینی “هیهات منا الذله “و پیام قرآنی “لاتظلمون ولاتظلمون “نه ستم کنید ونه ستم بینید.(بقره ۲۷۹) باشد.
قرآن کریم اما از موضوع صلح گاه با استفاده از واژه صلح و مشتقات آن در ساختارهای گوناگون “الصلح”، “مصلحون”و غیره یاد می کند و گاه از مترادفات آن نظیر “سِلم”، “سَلَم”و”سَلم” استفاده کرده است. زمانی با توصیف بهشتیان و بهشت بر روایی ومطلوبیت صلح صحه می گذارد و گاه با توصیف اولیاء الهی به دور بودن از ترس، خوف و ناامنی تلویحا به محبوبیت و ضرورت صلح به عنوان خواسته بشر اشاره می کند “الا ان اولیاء الله لاخوف علیهم ولا هم یحزنون “(یونس (۶۲) علاوه برآن قرآن کریم در قالبهای گوناگون عملا به ایجاد وحدت و همگرایی ، صلح و مسالمت میان انسانها و جامعه بشری می پردازد. بر روی هم اسلام و قرآن و به تبع آن سیره معصومین ع. وحدت، صلح و همگرایی را در سه قالب ومحور کلان و در سه گام مطرح می سازند
گام اول: وحدت و ایجاد صلح وهمگرایی در میان جامعه مسلمین مانند:
۱- خطابات متعدد “یا ایها الذین آمنوا” که تمام جامعه ایمانی را شامل می شود و بویژه دعوت آنان به سلم وصلح همگانی “یا ایها الذین آمنوا ادخلوا فی السلم کافه “(بقره /۲۰۸)
۲- ایجاد برادری ایمانی و استفاده از آن برای برقراری صلح میان جامعه ایمانی مانند :”انما المومنون اخوه فاصلحوا بین اخویکم “(حجرات/۱۰) .
۳- تاکید بر خدای واحد و پیامبر و قبله وکتاب واحد به عنوان محور وحدت و همگرایی
۴- دستور به اعتصام به حبل الله و پرهیز از تفرقه و پراکندگی “واعتصموا بحبل الله جمیعا ولا تفرقوا”(ال عمران /۱۰۳)
۵- دعوت به در صف منسجم و واحد قرار گرفتن علیه دشمنان “أن الله یحب الذین الذین یقاتلون فی سبیله صفا…”(صف/۴)
به همین منوال در سیره و سنت معصومین.ع. موارد بسیار مشاهده می گردد. مانند:
“ید الله مع الجماعه “دست یاری خداوند باجماعت است.(نهج البلاغه ، خطبه ۱۲۷)
گام دوم: وحدت و ایجاد صلح و همگرایی در جامعه توحیدی (پیروان ادیان الهی)
مانند:
۱- تصدیق کتب و مکتب دیگر انبیاء الهی توسط قرآن کریم “نزل علیک الکتاب بالحق مصدقا لمابین یدیه”(ال عمران /۳)
۲- قراردادن پیامبر.ص. به عنوان مرجع حل اختلاف “فان جاوک فاحکم بینهم” (مائده)
۳- دعوت اهل کتاب به وحدت و همگرایی با توجه به مشترکات میان پیروان ادیان الهی. شامل:
۳ – ۱ -توحید و پرهیز ازشرک “قل یااهل الکتاب تعالوا الى کلمه سواء بیننا و بینکم الانعبدالاالله ولانشرک به شیئا” بگو ای اهل کتاب بیایید تا برکلامی که میان ما مشترک است متحد شویم که جز خدا نپرستیم و به او شرک نورزیم (ال عمران ۶۲)
۳ – ۲ احترام متقابل ونفی سلطه جویی و سلطه پذیری “ولایتخذ بعضنا بعضا اربابا”وهیچ یک از ما دیگری را ارباب خود قرار ندهد(همان)
۴- احترام به پیروان دیگر ادیان الهی از طریق خطاب “یاهل الکتاب”
۵- امت واحده خواندن موحدان “و ان هذه امتکم امه واحده “(مومنون/۵۲)
در سیره نیز پیمان های رسول خدا با اهل کتاب در تاریخ ثبت شده است. (تاریخ تحلیلی اسلام حسنی ، علی اکبر؛ ۲۳۳)
گام سوم:وحدت و ایجادصلح و همگرایی در جامعه بشری
مانند:
۱-تاکید بر این که وجود انسانها از یک سرشت است “یا ایها الناس اتقوا ربکم الذی خلقکم من نفس واحده.”(نساء/۱)
۲-تاکید بر این که همه انسانها پدر و مادر مشترک دارند”انا خلقناکم من ذکر و انثى “(حجرات/۱۳)
۳-تاکید بر این که خالق و مربی آنهایکی است.” الرحمن خلق الانسان. علمه البیان “(رحمن /۴)
۴-داشتن فطرت مشترک “فطره الله التی فطر الناس علیها “(روم/۳۰)
۵-داشتن تعهد به میثاق مشترک “الست بربکم قالوا بلى “(اعراف/۱۷۲)
۶-فرمان خداوند به پیامبر.ص. به پذیرش صلح پیشنهادی از سوی غیر مسلمانان هرگاه شرائط فراهم باشد. “فان جنحوا للسلم فأجنح لها “هرگاه دشمنان به صلح گراییدند توهم به صلح گرای (انفال/۶۱)
۷-تشویق مسلمانان به انجام نیکی و عدالت در رابطه با کفار هرگاه شرائط حداقلی فراهم باشد “لاینهیکم الله عن الذین لم یقاتلوکم فی الدین ولم یخرجوکم من دیارکم أن تبروهم وتقسطوا الیهم “خداشما را از نیکی و عدالت نسبت به کسانی که در کاردین باشما نجنگیدند و شما را از دیارتان بیرون نراندند باز نمی دارد(ممتحنه/۸)
در سیره وعترت نیز موارد همگرایی، تعامل و صلح میان مسلمانان بسیار بوده است که از آن جمله می توان از صلح حدیبیه نام برد.(تاریخ تحلیلی اسلام ، حسنی ،للی اکبر؛ ج ۱ص ۲۴۱)
نتیجه آن که اربعین فرصتی بی بدیل برای بیداری، همگرایی و آگاهی بخشی است که بهره گیری مناسب از آن از طریق برگزاری نشستهای تخصصی، همایشهای علمی، گفتگوهای میان اندیشمندان جوامع اسلامی، توحیدی و بشری می تواند به شناخت دشمنان و تهدیدات مشترک و رفع مشکلات مبتلی به جهان کمک شایانی داشته باشد. بدیهی است چنانکه بعضی اندیشمندان گفته اند که “خداشناسان، وکلا و متفکران نمی توانند تفاوتهای ما را ساقط کنند مع هذا همه ما می توانیم برای حفظ محسنات مشترک همراه شویم. پس همه به “صلح” آری و به “تروریسم” نه می گوییم……. والبته دانش و آگاهی عمیق تر ما از دیگری قطعا به تفاهم، همزیستی مسالمت آمیز و تشریک مساعی در رفع مشکلات مشترک کمک می کند.(دکتر ایگناسیوس استاروپولس، کشیش ، دبیر کل جامعه ارتدوکس یونان، مقاله گفتمان بین ادیان وصلح جهانی، ص ۵۷۷؛ ائتلاف جهانی علیه تروریسم برای صلح عادلانه)
بدیهی است که هدف از این نشست ها اجبار دیگران به تغییر دین و آیین نیست بلکه بیان حقیقت است و پذیرش یا عدم پذیرش بر عهده افراد است و از سویی کمک می کند تا قضاوتها بر اساس حق صورت گیرد و البته “صلح عادلانه فقط در صورتی برقرار می شود که نه مظلومی باشد ونه ظالمی “(همان ص ۵۸۱) و این همان کلام خداوند است که “لاتظلمون ولاتظلمون “نه ستم کنید ونه ستم ببینید(بقره/۲۷۹).
اربعین، همگرایی و صلح جهانی. اربعین، همگرایی و صلح جهانی. اربعین، همگرایی و صلح جهانی. اربعین، همگرایی و صلح جهانی. اربعین، همگرایی و صلح جهانی. اربعین، همگرایی و صلح جهانی. اربعین، همگرایی و صلح جهانی. اربعین، همگرایی و صلح جهانی. اربعین، همگرایی و صلح جهانی
