فرصت‌ها و چالش‌های پیش روی شیعیان کویت
۱ـ فرصت‌ها
ـ فضای باز سیاسی موجود در کویت: شیعیان می‌توانند برای رشد سیاسی با برنامه‌ریزی اصولی در مؤلفه‌های سیاسی این کشور تأثیرگذار باشند.
ـ حضور وزرای شیعه در کابینه دولت هرچند که کم رنگ است می‌تواند مشروعیت سیاسی شیعیان را تحقق بخشد.
ـ حضور وزرای شیعه در کابینه دولت می‌تواند در مطالبات شیعیان در احقاق حقوق سیاسی و اجتماعی خود مؤثر باشد.
ـ حضور شیعیان در سطوح میانی در برخی وزارتخانه‌ها مانند: وزارت آموزش و پرورش، آموزش عالی و دانشگاه کویت، به عنوان مسؤولان بخش‌های مختلف دانشگاهی؛ چه در سطح استادان و چه در فضای دانشجویی و داشتن اساتید برجسته و افراد صاحب نظر در عرضه علمی می‌تواند به بنیه علمی و سیاسی کمک کند و این حضور خوب و قابل قبولی است.
ـ حضور نمایندگان شیعی در مجلس الامه کویت که تریبون خوبی برای اعلام نظر شیعیان در مورد مسائل جاری کشور است و می‌تواند در خنثی کردن تبلیغات ضد شیعی مؤثر باشد.
ـ حضور شیعیان کویت در عرصه پارلمانی با داشتن نمایندگانی در مجلس، که می‌توانند در امور حکومتی این کشور مشارکت داشته باشند.
ـ حضور شیعیان در صحنه سیاسی باعث می‌شود تا هویت خود را باز یافته و از انزوای سیاسی بیرون آمده و حقوق برابری با دیگران را مطالبه نمایند.
ـ حضور شیعیان در مدیریت‌های مختلف کویت که باعث می‌شود زمینه بیشتر و نقشهای حساس‌تر و با اهمیت‌تر را در مدیریت جامعه کویت، بیش از پیش داشته باشند.
ـ حضور فعال نویسندگان و خبرنگاران شیعه از گرایشات و گروههای مختلف شاخص شیعه در مطبوعات کویت می‌تواند پشتیبانی خیلی خوبی در بیان و دفاع از خواسته‌های شیعیان باشد.
ـ حضور نمایندگان شیعه در شورای‌های شهر و جمعیت‌های تعاونی باعث می‌گردد که شیعیان در امور کشور تأثیرگذار باشند.
ـ دفاع شیعیان از کویت در طول تاریخ و مشارکت و دفاع آنان در مقابل تهدیدات خارجی از تمامیت ارضی و حاکمیت کویت: شیعیان با این کار می‌توانند اثبات هویت کویتی بودن خود را بنمایند و در مشارکت هر چه بیشتر شیعیان نسبت به وزن جمعیت خود در جامعه، در صحنه سیاسی و اجتماعی تأثیرگذار باشد.
ـ هم پیمان بودن مدت‌های طولانی خانواده‌های تاجر و ثروتمند شیعیان کویت با خانواده حاکم آل صباح، که این امر به منزله بخشی از جبهه حاکم می‌تواند از به خطر انداختن منافع و امتیازات شیعیان جلوگیری کند و با وفا بودن آنها به کویت را ثابت نماید.
ـ به رسمیت شناختن اقلیت شیعیان در کویت: با اجرای این طرح، شیعیان می‌توانند از سطح گسترده‌ای از حقوق سیاسی، اقتصادی و اجتماعی برخوردار باشند.
ـ تعامل خوب میان شیعیان و اهل تسنّن کویت: جدا از برخی رفتارهای موردی از سوی برخی جریانهای افراطی تکفیری، باعث می‌گردد تبلیغات سلفیهای تندرو علیه شیعیان را کاهش دهد.
ـ راه اندازی مرکز گفتگو میان شیعیان و سنیان با هدف تقویت وحدت اسلامی و ترویج میانه روی و تسامح اسلامی، مرکز گفتگوی شیعه و سنی کویت می‌تواند در این زمینه مؤثر باشد.
ـ حسن رفتار و سلوک شیعیان، و وفاداری آنان به حاکمیت قانونی کشور، آنها را از جایگاه ویژه‌ای نزد حکام و امرای کویت برخوردار نموده است.
ـ شیعیان نقش مهمی در امور اقتصادی و بازرگانی کویت ایفا کرده و آنان در قبضه در آوردن بخش اقتصادی این کشور تلاش می‌کنند و این می‌تواند فرصتی در تأثیرگذاری بر بخش‌های مختلف دولت باشد.
ـ با استفاده از ماده یکم مشترک میثاق حقوق مدنی، سیاسی، اقتصادی و اجتماعی، شیعیان می‌توانند آزادانه موقعیت سیاسی خود را تعیین کنند و آزادانه به توسعه‌ی اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی خود بپردازند.
ـ شیعیان با علاقه‌مندی به ایران و جمهوری اسلامی می‌توانند از هویت و حقوق خود دفاع نمایند و از انزوای سیاسی، هر چه بیشتر، نجات پیدا کنند.
ـ داشتن مساجد و حسینیه‌ها و صدها دیوانیه می‌تواند بستر مناسبی برای فعالیتهای فرهنگی و تبلیغی و نیز برای حضور فراوان و گسترده مردم در این اماکن باشد و برای حفظ هویت دینی و ملی شیعیان مؤثر واقع گردد.
ـ انسجام و فعالیتهای فرهنگی خوب در میان استادان و دانشجویان شیعی با وجود انتساب به جریان‌ها و گروههای مختلف می‌تواند در تقویت بنیه علمی و سیاسی آنان تأثیرگذار باشد.
ـ شیعیان کویت از فضای باز فرهنگی در کویت می‌توانند شخصیت‌های خود را در امور فرهنگی و دانشگاهی فعال نمایند و حضور جدی داشته باشند که این امر می‌تواند بر سیاست دولت در تغییر نگرش خود پیرامون شیعیان تأثیرگذار باشد.
ـ تعامل خوب میان شیعیان و سنیان غیرتندرو می‌تواند از هر گونه اختلافات فرهنگی، مذهبی، سیاسی و اجتماعی جلوگیری کند و تبلیغات جریانهای افراطی تکفیری را کاهش دهد.
۲ـ چالش‌ها
الف) چالش‌های درونی شیعیان
ـ علی رغم حضور چند صده‌ی شیعیان در صحنه سیاسی کویت، دولت آنان را در تدوین سیاست یا ایفای هر نقشی در تدوین سیاست در سطح عالی کشور، مشارکت نمی‌دهد.
ـ پراکندگی سکونت شیعیان در کویت، در کسب آراء شیعیان ثأثیر منفی گذاشته است.
ـ حضور خارجی‌ها و تهاجم فرهنگ مبتذل غربی، فساد را در جامعه و در میان جوانان کویت به ویژه جوانان تحصیل کرده شیعه، ترویج داده و آنان را نیز به خطر انداخته است.
ـ وجود اختلاف سیاسی میان شیعیان بر اثر تقلید از مراجع مختلف و در اثر نوع نگرش و رویکرد سیاسی کاملاً متنوع مراجع، خطوط افتراق در میان جامعه شیعی را پدید آورده است.
ـ عدم وجود رهبری واحد در درون جامعه شیعی کویت و وجود اندک شیعیان برجسته‌ای که در مقام رهبری شهرتی فراگیر داشته باشند، باعث شده تا شیعیان در تصمیم‌گیری‌های سیاسی اختلاف داشته باشند.
ـ اختلاف در وحدت نظر و عدم همکاری منسجم در میان شیعیان؛ زیرا شیعیان سه دسته‌اند: شیعیانی که خواستار تغییر نظام سیاسی کویت‌اند، شیعیانی که در چارچوب نظام سیاسی کویت خواهان کسب حقوق خویش‌اند و شیعیانی که خواهان حفظ وضع موجود و نزدیک شدن به آل صباح‌اند که به لحاظ مالی در وضعیت مناسبی به سر می‌برند.
ـ دیدگاه‌های مختلف گروههای شیعه درخصوص دولت، باعث شده دولت، حقوق سیاسی آنان را نادیده بگیرد.
ـ اختلاف و تشتت بین گروههای مختلف شیعه، باعث کم شدن تعداد نمایندگان آنها در مجلس الامه شد زیرا هر گروه به نماینده مورد نظر خود رأی داده و آراء پراکنده گردید و همچنین این اختلاف باعث کاهش حضور آنان در صحنه‌های سیاسی دیگر مانند: مجلس، شورای شهر و… شده است و دولت در عضویت شیعیان در شورای شهر بی‌توجه است و آنان را در انزوای سیاسی قرار داده است.
ب) چالش‌های میان دولت و شیعیان
ـ عدم پذیرش شیعیان توسط دولت کویت در وزارتخانه‌های حساس مانند: وزارت خارجه و وزارت کشور و همچنین در پست‌های حساس، و نیز استخدام محدود آنان و برکناری آنان از مسؤولیت‌های حساس دولتی و نظامی پس از پیروزی انقلاب اسلامی و در دوران جنگ تحمیلی عراق علیه جمهوری اسلامی ایران از چالش‌های روبروی دولت کویت است.
ـ احساس خطر مسؤولان کویتی نسبت به فعالیتهای بخشی از ایرانیان مقیم در این کشور که به نفع انقلاب اسلامی فعالیت می‌کنند و افکار و اندیشه‌های انقلابی را ترویج می‌کنند.
ـ نظام خویشاوند سالاری در میان حکام کویت در عزل و نصب افراد جامعه که مختص جامعه‌ای قبیله‌گراست، عامل مضاعفی برای محدودیت اشتغال شیعیان در بخش دولتی شده است.
ـ سوء ظن‌های دولت به شیعیان؛ همان قدر که نیروهای اجتماعی جامعه سنی در تعیین آینده شیعیان کویت نقش دارند، سوء ظن‌های نهفته رژیم هم در این امر سهیم است.
ـ علی رغم شایستگی‌های بالا و علاقه‌مندی و پایبندی شیعیان به وطن و کشور و رهبران سیاسی، دولت آنان را از مناصب سیاسی دولتی، محروم و منزوی کرده است.
ـ دولت کویت به شیعیان بدبین است و آنان را به تغییر نظام سیاسی این کشور و حمایت از نظام اسلامی ایران متهم می‌کند.
ـ دولت کویت بعد از پیروزی انقلاب اسلامی ایران، با شیعیان جهت کاهش نفوذشان، با احتیاط عمل می‌کند و از استخدام آنها در مسئولیت‌های حساس دولتی، ارتش و نیروی انتظامی خودداری می‌کند.
ـ وجود نابرابری در فرصت‌ها و تبعیض دولت در استخدام شیعیان همچنان برجاست و شیعیان نمی‌توانند در بخش‌های حساس حکومتی مشغول به کار شوند و مهم‌تر از آن در حرکت به سوی پست‌های بالاتر به سقفی شیشه‌ای برخورد می‌کنند.
ـ تبعیض دولت در میان سنی‌ها و شیعیان درخصوص انتشار کتاب، ساخت مساجد، فعالیت نشریات. و در چینش، تعداد حوزه‌های انتخاباتی پارلمان، به نفع سنی‌ها بوده است.
ـ امروزه برخی از شیعیان مدعی‌اند که حکومت همواره سعی کرده تا از جامعه شیعه برای جلوگیری از پیدایش وحدت سیاسی در مقابل خاندان حاکم و تعمیق اختلافات میان سنیان و شیعیان استفاده کند.
ـ دشمنی دیرینه دولت با شیعیان در شهادت مغنیه تجلی نمود؛ تعدادی از شیعیان را بازداشت و عده‌ای را تهدید به اخراج از کویت نمود.
ـ تبلیغات منفی ضد شیعی رسانه‌ها از طریق نمایندگان، سیاستمداران و کتب سلفیهای تندرو، نقشهای است به منظور گسستن وحدت در میان جامعه شیعه و سنی.
ـ دولت کویت برای تغییر بافت جمعیتی شیعیان کویت به نفع اهل تسنّن، به قبایل سنی، تابعیت کویتی اعطا می‌کند.
پ) چالش‌های میان شیعیان و وهابی‌ها
ـ تلاش وهابیهای کویت در عدم شرکت دادن شیعیان در همایش‌های مذهبی در کویت.
ـ چاپ کتابهای تکفیری ضد شیعی در کویت و متهم کردن آنان به رافضی بودن و اعتراض آنان به خواسته شیعیان برای ساخت مسجد و حسینیه؛ دولت کویت برای مسلط شدن بر جریانات اختلاف انگیز، در هر موردی تلاش می‌کند. در اثر فشار گروههای تندروی وهابی، دولت از توزیع کتابهای شیعی در نمایشگاه‌‌‌های بین‌المللی کتاب کویت جلوگیری نمود.
ـ حمله روزنامه‌های کویت به عقائد و مرجعیت شیعه، مجالس و دسته‌های حسینی و این مجالس را خرافات از غار درآمده خواندن.
ـ گسترش وهابیت و افزایش چشم‌گیر شمار سلفیهای تندرو در حاکمیت، مانع پذیرش شیعیان در دستگاههای دولتی این کشور شده است.
ـ وهابی‌ها علیه شیعیان فعالیت ضد فرهنگی در قالب تضعیف مرجعیت و تشکل‌‌‌‌‌های دینی می‌کنند. آنها مرجعیت را برای تحقق منافع و مصالح سیاسی شیعیان متهم می‌کنند.
ـ وهابی‌ها میان شیعیان و سنی‌‌‌های غیرسلفی ایجاد اختلاف می‌کنند و تأسیس وقف جعفری را مصیبت بزرگی توصیف نموده و خواستار جلوگیری از تأسیس آن شدند.
ـ وهابی‌ها از فضای آزاد فرهنگی علیه شیعیان استفاده کرده و با نفوذ خود در دستگاههای دولتی کویت، عامل فشار علیه شیعیان می‌باشند.
ـ فعالیت وکلای سلفی تندرو علیه نمایندگان مجلس به خاطر شرکت آنان در مراسم بزرگداشت شهادت عماد مغنیه و همراهی مقامات دولتی کویت در اجرای منویات آنان.
نتیجه اینکه، وهابیهای کویت علیه شیعیان فعالیتهای ضد فرهنگی، اجتماعی، مذهبی و سیاسی، می‌کنند و نفوذ زیاد آنان در دولت باعث شده، دولت هم واکنش علیه فعالیتهای شیعی نشان دهد.
منبع: برگرفته از کتاب شیعیان کویت؛ اختصاصی مجمع شیعه شناسی
برای مشاهده کتاب اینجا را کلیک کنید