اعتراف ابن ابی الحدید به مقام علمی حضرت علی

اگر شما صفحات اول دیباچه کتاب شرح نهج البلاغه⁽[۱]⁾ ابن ابی الحدید معتزلی را دقیقا بخوانید خواهید دید که این عالم منصف چگونه تصدیق به تمام این معانی نموده و مقام علمی آن حضرت را ستوده صریحا در صفحه ۶ گفته:

وما أقول فی رجل تعزى إلیه کل فضیله، وتنتهی إلیه کل فرقه، وتتجاذبه کل طائفه، فهو رئیس الفضائل وینبوعها، وأبو عذرها، وسابق مضمارها، ومجلی حلبتها، کل من بزغ فیها بعده فمنه أخذ، وله اقتفى، وعلى مثاله احتذى.

(چه بگویم و چگونه معرفی نمایم شخصی را که ابواب فضائل تماما به او منسوب و فضل هر گروهی از فضلاء به او منتهی می‌گردد و هر طایفه فضل خود را از او گرفته و جذب نموده‌اند او است رئیس فضل و فضلاء زیرا هر فضیلتی از او سرچشمه گرفته حجج و براهین فضل از آن جناب ترشح نموده است او است برنده مسابقه در میدان سباق او است کاشف نتایج فضل و هربابی از فضل که بعد از آن حضرت هویدا گردیده باز ارتباط به او دارد بایستی به او اکتفاء به فضیلت نمود و به مثل او اقتدا کرد.)

علم فقهاء اربعه ابو حنیفه –امام مالک- امام شافعی- امام حنبل را از آن حضرت می‌داند و گوید فقهاء صحابه فقه را از علی آموختند.

چون امشب مجلس ما خیلی به طول انجامیده بیش از این مقتضی نیست که به نقل تمام گفتار و بیانات آن عالم بزرگ خودتان شما را مشغول سازم.

لازم است مراجعه نمایید به دیباچه شرح نهج البلاغه⁽[۲]⁾ آن مرد بزرگ منصف تا مبهوت می شوی از شهادت و تصدیق و اذعان و اعتراف عالم و مورخ منصف از جماعت خودتان که گوید امر علی عجیب است که در تمام عمر کلمه لا ادری بر زبان اوجاری نشده پیوسته همه علوم در نزد او حاضر بوده تا آخر جملات که گوید:

و هذا یکاد یلحق بالمعجزات لان القوه البشریه لا تفی بهذا الحصر و لا تنهض بهذا الاستنباط

(چنین امری البته ملحق به معجزات است زیرا از قوه بشری خارجی است که بتواند چنین قواعدی را احصاء یا به این مرتبه از استنباط نازل گردد.)

اگر بخواهم اخبار غیبیه‌ای که از آن حضرت صادر گردیده و بعد از سالها بلکه قرنها وقوع یافته و اکابر علماء خودتان خبرها را نقل نموده‌ و تصدیق به آن معاین نموده‌اند اشاره نمایم صبح طالع می‌گردد در حالتی که بعشری از اعشار نقل حقایق نرسیده‌اید بیش از این مزاحم نمی‌شوم.

در خانه اگر کس است یک حرف بس است.

[۱]) شرح نهج البلاغهًْ، ابن ابی الحدید، ۱/۱۷، مقدمهًْ، القول فی نسب امیر المؤمنین علی

[۲]) شرح نهج البلاغهًْ، ابن ابی الحدید، ۱/۲۰، مقدمه، القول فی نسب امیر المؤمنین.