اعلان همگانی لقب امیرالمؤمنین
سیزدهم ذى‌الحجه و آخرین روزی که پیامبر اکرم صلی الله علیه وآله در شهر مکه از اعمال حج فارغ شده و عازم مدینه بودند. خداوند براى مؤمنین امیر و فرمانده کل معین کرد و جبرئیل علیه السلام نازل شد و به حضرت على علیه السلام این‌گونه سلام کرد: «السَّلامُ عَلیکَ یا اَمیرالمؤمنین؛ سلام بر تو ای فرمانده تمام اهل ایمان!»
پیامبر اکرم صلی الله علیه وآله فرمودند: این جبرئیل است که از سوى خداوند خبر وفا کردن به آنچه به من وعده داده شده بود را برای من آورده است.
آن‌گاه پیامبراکرم صلی الله علیه وآله به اصحاب امر فرمودند که به حضرت على علیه السلام با عنوان امیرالمؤمنین سلام کنند. سپس به صورت یک امر همگانى و تکلیف شرعى در مراسم حج سال دهم اعلام شد و مردم قبل از بیعتِ روز غدیر متوجّه شدند که حضرت على علیه السلام از طرف خداوند به عنوان امیرالمومنین و پیشوای اهل ایمان انتخاب شده است.
نکات این حدیث
۱. این لقب از ویژگى هاى حضرت على علیه السلام است. و حتّی امامان معصوم علیهم السلام از این که کسى آنها را امیرالمؤمنین خطاب کند نهى کرده و مى فرمودند: «این لقب از طرف خدا و رسول خدا به حضرت على علیه السلام اختصاص داده شده است.»
۲. اسم و لقب‌هایی که از طرف خدای متعال تعیین و انتخاب شده، از روى حکمت است؛ خداوند عادل و حکیم است و در همه خلقت، فقط حضرت علی علیه السلام را شایسته این لقب دانسته است.
۳. این امر الهی به تنهایی کافی است برای همه ی اهل ایمان که تا قیامت پیشوای به حقّ خود را بشناسد.
۴. امیر مؤمنان علیه السلام، امیر تمام بندگان صالح از اولین وآخرین و جن و انس و ملک مى باشد. و همه اهل ایمان به داشتن چنین فرمانروا و پیشوایی افتخار می‌کنند. و به ولایت و امارت و پیشوایی او اعتراف دارند و پیوسته در اذان و اقامه می گویند: «أَشْهَدُ أنَّ أمیرالمؤمنینَ عَلیّاً وَلیُّ الله.»
۵. پیامبراکرم صلی الله علیه و آله وقتی مولود کعبه را در آغوش گرفت و او هم آیات اوّلیّه ی سوره مؤمنون را تلاوت کرد پیامبر صلی الله علیه وآله فرمودند:«اَنتَ واللهِ أمیرُهُم تَمیرُهُم مِن عُلومِک فَیَمتارونَ. وَاَنتَ وَاللهِ دَلیلُهُم وَبِکَ یَهتَدونَ» یعنی به خدا قسم تویی امیر تمام اهل ایمان تو آن هارا با علومت رسیدگی و فرماندهی می کنی و آن ها از تو تغذیه و بهره مند می شوند و به خدا قسم ، تویی دلیل و راهنمای آنان و به واسطه ی تو آنها هدایت می شوند یعنی سابقه ی این لقب برای حضرت علی علیه السلام بسیار زیاد است.
۶. در کلام دیگری پیامبراکرم صلی الله علیه وآله فرمودند:«لَویَعلَمُ النّاسُ مَتی سُمّیَ علی علیه السلام اَمیرُالمُؤمِنین مااَنکَروا فَضلَهُ» یعنی اگر مردم می دانستند چه زمانی علی علیه السلام امیرالمؤمنین نامیده شده منکر برتری او نمی شدند!«سُمّیَ اَمیرُالمُؤمِنین وآدمُ بین الرّوحِ والجَسَد…» یعنی او امیرالمؤمنین نامیده شد آن زمانی که هنوز آفرینش حضرت آدم علیه السلام کامل نشده بود .
*****************************************************************************
مستندات
مناقب آل ابوطالب ج۳/۵۴
امالی طوسی ۷۰۸
نهج الحق وکشف الصدق۱۹۱