مجمع جهانی شیعه شناسی

تفسیر آیه 45 سوره بقره

تفسیر آیه ۴۵ سوره بقره

تفسیر آیه ۴۵ سوره بقره
۱ -۱
(بقره/ ۴۵)

العسکری (علیه السلام)- عَلَی قُرْبِ الْوُصُولِ إِلَی جَنَّاتِ النَّعِیمِ.

امام عسکری (علیه السلام) برای رسیدن به بهشت‌های برین [از نماز کمک بطلبید].

تفسیر اهل بیت علیهم السلام ج۱، ص۳۲۶

 بحارالأنوار، ج۲۴، ص۳۹۵/ الإمام العسکری، ص۲۳۷/ تأویل الآیات الظاهرهًْ، ص۵۹/ البرهان
۱ -۲
(بقره/ ۴۵)

الأئمّهًْ (علیهم السلام)- کَانَ النَّبِیُّ (صلی الله علیه و آله) إِذَا حَزَنَهُ أَمْرُ اسْتَعَانَ بالصلاهًْ وَ الصَّوْمِ.

ائمّه (علیهم السلام) هنگامی‌که پیامبر (از چیزی محزون می‌شد، از نماز و روزه کمک می‌گرفت.

تفسیر اهل بیت علیهم السلام ج۱، ص۳۲۶

 بحارالأنوار، ج۸۸، ص۳۴۱
۱ -۳
(بقره/ ۴۵)

الصّادق (علیه السلام)- قَالَ کَانَ عَلِیٌّ (علیه السلام) إِذَا هَالَهُ شَیْءٌ فَزِعَ إِلَی الصَّلَاهًِْ ثُمَّ تَلَا هَذِهِ الْآیَهًَْ وَ اسْتَعِینُوا بِالصَّبْرِ وَ الصَّلاهْ.

امام صادق (علیه السلام) هرگاه چیزی امیرالمؤمنین (علیه السلام) را حیران‌زده می‌کرد به نماز پناه می‌برد. اسْتَعینُوا بِالصَّبْرِ وَ الصَّلاهِ … .

تفسیر اهل بیت علیهم السلام ج۱، ص۳۲۶

 الکافی، ج۳، ص۴۸۰/ وسایل الشیعه، ج۸، ص۱۳۸/ البرهان
۱ -۴
(بقره/ ۴۵)

الصّادق (علیه السلام)- قَالَ مَا یَمْنَعُ أَحَدَکُمْ إِذَا دَخَلَ عَلَیْهِ غَمٌّ مِنْ غُمُومِ الدُّنْیَا أَنْ یَتَوَضَّأَ ثُمَّ یَدْخُلَ الْمَسْجِدَ فَیَرْکَعَ رَکْعَتَیْنِ یَدْعُو اللَّهَ فِیهِمَا أَ مَا سَمِعْتَ اللَّهَ یَقُولُ وَ اسْتَعِینُوا بِالصَّبْرِ وَ الصَّلاهِ.

امام صادق (علیه السلام) وقتی غمی از دنیا به کسی می‌رسد، چه چیزی مانع او می‌شود که وضو گرفته و وارد مسجد شود و سپس دو رکعت نماز بگذارد و در آن دو رکعت، خدا را بخواند [تا از آن غم خلاص شود]؟! آیا این آیه را نشنیده‌ای: و اسْتَعینُوا بِالصَّبْرِ وَ الصَّلاهِ … .

تفسیر اهل بیت علیهم السلام ج۱، ص۳۲۶

 وسایل الشیعه، ج۸، ص۱۳۸/ مستدرک الوسایل، ج۶، ص۳۱۹/ بحارالأنوار، ج۶۶، ص۳۴۲/ بحارالأنوار، ج۸۸، ص۳۴۱/ العیاشی، ج۱، ص۴۳/ البرهان
۱ -۵
(بقره/ ۴۵)

ابن‌عباس (رحمه الله علیه)- أَنَّه (النبی (صلی الله علیه و آله)) نُعِیَ إِلَیْهِ أَخُوهُ قُثَمُ وَ هُوَ فِی سَفَرٍ فَاسْتَرْجَعَ ثُمَّ تَنَحَّی عَنِ الطَّرِیقِ فَأَنَاخَ فَصَلَّی رَکْعَتَیْنِ أَطَالَ فِیهِمَا الْجُلُوسَ ثُمَّ قَامَ یَمْشِی إِلَی رَاحِلَتِهِ وَ هُوَ یَقُولُ اسْتَعِینُوا بِالصَّبْرِ وَ الصَّلاهِ وَ إِنَّها لَکَبِیرَهٌ إِلَّا عَلَی الْخاشِعِینَ.

ابن‌عباس (رحمه الله علیه) به پیامبر (در حین سفری، خبر فوت برادرش را دادند، [ایشان] استرجاع نموده و إِنَّا لِلهِ وَ إِنَّا إِلَیْهِ راجِعُونّ گفت و از ادامه‌دادن راه دست نگاه داشت، در همان‌جا دو رکعت نماز خواند و در هر رکعت بسیار طولانی می‌نشست؛ سپس برخاسته و درحالی‌که می‌فرمود: اسْتَعِینُوا بِالصَّبْرِ وَ الصَّلاهِ وَ إِنَّها لَکَبِیرَهٌ إِلَّا عَلَی الْخاشِعِینَ به‌سوی وسایلش حرکت کرد.

تفسیر اهل بیت علیهم السلام ج۱، ص۳۲۶

 مستدرک الوسایل، ج۶، ص۳۹۵/ مسکن الفؤاد، ص۵۰؛ فیه: «فسلم» زیادهًْ

با صبر

۲ -۱
(بقره/ ۴۵)

الصّادق (علیه السلام)- الصَّبْرُ الصِّیَامُ وَ قَالَ إِذَا نَزَلَتْ بِالرَّجُلِ النَّازِلَهًُْ وَ الشَّدِیدَهًُْ فَلْیَصُمْ فَإِنَّ اللَّهَ عَزَّوَجَلَّ یَقُولُ وَ اسْتَعِینُوا بِالصَّبْرِ یَعْنِی الصِّیَامَ.

امام صادق (علیه السلام) [منظور از] صبر، همان روزه است. هرگاه انسان به پیشامدی ناگوار و شدید دچار شود، باید روزه بگیرد. همانا خداوند عزّوجلّ می‌فرماید: وَاسْتَعِینُواْ بِالصَّبْرِ یعنی به وسیله‌ی روزه‌گرفتن [یاری طلبید].

تفسیر اهل بیت علیهم السلام ج۱، ص۳۲۸

 الکافی، ج۴، ص۶۳/ من لایحضره الفقیه، ج۲، ص۷۶/ وسایل الشیعه، ج۱۰، ص۴۰۷/ فضایل الأشهرالثلاثهًْ، ص۱۲۲؛ فیه: «الصلاهًْ» زیادهًْ/ نورالثقلین؛ فیه: «صوموا» بدل «صیام»/ البرهان
۲ -۲
(بقره/ ۴۵)

الکاظم (علیه السلام)- اسْتَعِینُوا بِالصَّبْرِ وَ الصَّلاهِ وَ الصَّبْرُ الصَّوْم.

امام کاظم (علیه السلام) صبر، همان روزه است.

تفسیر اهل بیت علیهم السلام ج۱، ص۳۲۸

 بحارالأنوار، ج۹۳، ص۲۵۴/ العیاشی، ج۱، ص۴۳/ الدعوات، ص۲۶/ البرهان/ وسایل الشیعه، ج۱۰، ص۴۰۸/ القمی، ج۱، ص۴۶
۲ -۳
(بقره/ ۴۵)

الکاظم (علیه السلام)- إِذَا نَزَلَ بِالرَّجُلِ الشِدَّهًُْ وَالنَّازِلَهًُْ فَلْیَصُمْ فَإِنَّ اللَّهَ یَقُولُ اسْتَعِینُوا بِالصَّبْرِ وَ الصَّلاهِ وَالصَّبْرُالصَّوْمُ وَ قَالَ: دَعْوَهًُْ الصَّائِمِ یُسْتَجَابُ عِنْدَ إِفْطَارِهِ.

امام کاظم (علیه السلام) هنگامی‌که به فردی سختی و مصیبتی برسد، پس باید روزه بگیرد چرا که خداوند می‌فرماید: اسْتَعِینُوا بِالصَّبْرِ وَ الصَّلاهِ و منظور از صبر در اینجا، روزه است. امام (علیه السلام) در حدیثی دیگر فرمودند: خواسته و دعای روزه‌دار در زمان افطار برآورده می‌شود.

تفسیر اهل بیت علیهم السلام ج۱، ص۳۲۸

 بحارالأنوار، ج۹۰، ص۳۱۳
۲ -۴
(بقره/ ۴۵)

أمیرالمؤمنین (علیه السلام)- فَالصَّبْرُ رَسُولُ اللَّهِ (صلی الله علیه و آله).

امام علی (علیه السلام) مراد از الصَّبْرِ، پیامبر (است.

تفسیر اهل بیت علیهم السلام ج۱، ص۳۲۸

 بحارالأنوار، ج۲۶، ص۱
۲ -۵
(بقره/ ۴۵)

العسکری (علیه السلام)- اسْتَعِینُوا بِالصَّبْرِ وَ الصَّلاهِ بِالصَّبْرِ عَنِ الْحَرَامِ عَلَی تَأْدِیَهًِْ الْأَمَانَاتِ وَ بِالصَّبْرِ عَنِ الرِّئَاسَاتِ الْبَاطِلَهًِْ عَلَی الِاعْتِرَافِ لِمُحَمَّدٍ (صلی الله علیه و آله) بِنُبُوَّتِهِ وَ لِعَلِیٍّ (علیه السلام) بِوَصِیَّتِهِ.

امام عسکری (علیه السلام) از صبر کمک بگیرید تا در هنگام ادای امانت‌ها به حرام نیفتید و از صبر مدد جویید تا ریاست‌ها و مقام‌های باطل مانع، اعتراف شما به نبوّت محمّد (و جانشینی علی (علیه السلام) نشود.

تفسیر اهل بیت علیهم السلام ج۱، ص۳۲۸

 بحارالأنوار، ج۲۴، ص۳۹۵/ الإمام العسکری، ص۲۳۷/ تأویل الآیات الظاهرهًْ، ص۵۹/ البرهان
۲ -۶
(بقره/ ۴۵)

العسکری (علیه السلام)- وَ اسْتَعِینُوا بِالصَّبْرِ عَلَی خِدْمَتِهِمَا وَ خِدْمَهًِْ مَنْ یَأْمُرَانِکُمْ بِخِدْمَتِهِ عَلَی اسْتِحْقَاقِ الرِّضْوَانِ وَ الْغُفْرَانِ وَ دَائِمِ نَعِیْمِ الْجِنَانِ فِی جِوَارِ الرَّحْمَنِ وَ مُرَافَقَهًِْ خِیَارِ الْمُؤْمِنِینَ وَ التَّمَتُّعِ بِالنَّظَرِ إِلَی عِتْرَهًِْ مُحَمَّدٍ (صلی الله علیه و آله) سَیِّدِ الْأَوَّلِینَ وَ الْآخِرِینَ وَ عَلِیٍّ (علیه السلام) سَیِّدِ الْوَصِیِّینَ وَ السَّادَهًِْ الْأَخْیَارِ الْمُنْتَجَبِینَ فَإِنَّ ذَلِکَ أَقَرُّ لِعُیُونِکُمْ وَ أَتَمُّ لِسُرُورِکم وَ أَکْمَلُ لِهِدَایَتِکُمْ مِنْ سَائِرِ نَعِیمِ الْجِنَانِ.

امام عسکری (علیه السلام) از صبر برای خدمت‌کردن به پیامبر (علی (علیه السلام) و کسانی که این دو، دستور خدمت به آن‌ها را می‌دهند، کمک بگیرید تا شایسته بهشت، آمرزش، نعمت‌های جاوید در کنار خدای مهربان و رفاقت با مؤمنین برگزیده شوید و از نگاه‌کردن [و همراهی] به خاندان محمّد ( سرور جهانیان و علی (علیه السلام) سرور اوصیاء و سرور انسان‌های منتخب و برگزیده بهره‌مند شوید. چرا که انجام این کار نسبت به دیگر نعمت‌های بهشت موجب افزایش نور چشم‌هایتان، تمام‌ترشدن شادمانیتان و کامل‌ترشدن هدایتتان خواهدشد.

تفسیر اهل بیت علیهم السلام ج۱، ص۳۲۸

 بحارالأنوار، ج۲۴، ص۳۹۵/ الإمام العسکری، ص۲۳۷/ تأویل الآیات الظاهرهًْ، ص۵۹/ البرهان

و نماز

۳ -۱
(بقره/ ۴۵)

أمیرالمؤمنین (علیه السلام)- قَالَ سَلْمَانُ: قُلْتُ: یَا أَخَا رَسُولِ اللَّهِ (صلی الله علیه و آله)! وَ مَنْ أَقَامَ الصَّلَاهًَْ أَقَامَ وَلَایَتَکَ قَالَ: نَعَمْ! یَا سَلْمَانُ تَصْدِیقُ ذَلِکَ قَوْلُهُ تَعَالَی فِی الْکِتَابِ الْعَزِیزِ وَ اسْتَعِینُوا بِالصَّبْرِ وَ الصَّلاهِ وَ إِنَّها لَکَبِیرَهٌ إِلَّا عَلَی الْخاشِعِینَ فَالصَّبْرُ رَسُولُ اللَّهِ (صلی الله علیه و آله) وَ الصَّلَاهًُْ إِقَامَهًُْ وَلَایَتِی فَمِنْهَا قَالَ اللَّهُ تَعَالَی وَ إِنَّها لَکَبِیرَهٌ وَ لَمْ یَقُلْ وَ إِنَّهُمَا لَکَبِیرَهًٌْ لِأَنَّ الْوَلَایَهًَْ کَبِیرَهًٌْ حَمْلُهَا إِلَّا عَلَی الْخَاشِعِینَ.

امام علی (علیه السلام) از سلمان (رحمه الله علیه) نقل است که به حضرت علی (علیه السلام) عرض کرد: «ای برادر پیامبر (! هرکس که نماز به‌پا دارد ولایت تو را به‌پا داشته»؟ فرمود: «آری! دلیل این مطلب این آیه‌ی قرآن است: وَاسْتَعِینُواْ بِالصَّبْرِ وَالصَّلاَهِ وَ إِنَّها لَکَبِیرَهٌ إِلَّا عَلَی الْخاشِعِینَ پس [منظور از] صبر، پیامبر (است و [منظور از] نماز، اقامه‌ی ولایت من است. پس به همین خاطر خداوند فرموده: إِنَّها لَکَبِیرَهٌ چراکه حمل ولایت، کاری بزرگ و سنگین است؛ مگر برای خاشعین (فروتنان در برابر حق)».

تفسیر اهل بیت علیهم السلام ج۱، ص۳۲۸

 بحارالأنوار، ج۲۶، ص۱
۳ -۲
(بقره/ ۴۵)

العسکری (علیه السلام)- وَ اسْتَعِینُوا أَیْضاً بِالصَّلَوَاتِ الْخَمْسِ وَ بِالصَّلَاهًِْ عَلَی مُحَمَّدٍ (صلی الله علیه و آله) وَ آلِهِ الطَّیِّبِینَ.

امام عسکری (علیه السلام) از نمازهای پنجگانه و نیز صلوات بر محمّد (و آل پاکش (علیهم السلام) طلب یاری کنید.

تفسیر اهل بیت علیهم السلام ج۱، ص۳۳۰

 بحارالأنوار، ج۲۴، ص۳۹۵/ الإمام العسکری، ص۲۳۷/ تأویل الآیات الظاهرهًْ، ص۵۹/ البرهان

به‌درستی‌که آن

۴ -۱
(بقره/ ۴۵)

أمیرالمؤمنین (علیه السلام)- وَ الصَّلَاهًُْ إِقَامَهًُْ وَلَایَتِی فَمِنْهَا قَالَ اللَّهُ تَعَالَی وَ إِنَّها لَکَبِیرَهٌ وَ لَمْ یَقُلْ وَ إِنَّهُمَا لَکَبِیرَهًٌْ لِأَنَّ الْوَلَایَهًَْ کَبِیرَهًٌْ.

امام علی (علیه السلام) [در این آیه منظور از] نماز، اقامه‌ی ولایت من است؛ به همین جهت خداوند متعال فرموده است: انجام آن (نماز) سنگین و دشوار است و نفرموده انجام آن دو (صبر و نماز) سنگین و دشوار است؛ چون پذیرش و حمل ولایت سنگین‌تر [از صبر] است.

تفسیر اهل بیت علیهم السلام ج۱، ص۳۳۰

 بحارالأنوار، ج۲۶، ص۱
۴ -۲
(بقره/ ۴۵)

العسکری (علیه السلام)- إِنَّها أَیْ هَذِهِ الْفَعْلَهًُْ مِنَ الصَّلَوَاتِ الْخَمْسِ وَ الصَّلَاهًُْ عَلَی مُحَمَّدٍ (صلی الله علیه و آله) وَ آلِهِ الطَّیِّبِینَ (علیهم السلام) مَعَ الِانْقِیَادِ لِأَوَامِرِهِمْ وَ الْإِیمَانِ بِسِرِّهِمْ وَ عَلَانِیَتِهِمْ وَ تَرْکِ مُعَارَضَتِهِمْ بِلِمَ وَ کَیْفَ.

امام عسکری (علیه السلام) نمازهای پنج‌گانه و صلوات بر محمّد (و خاندانش (علیهم السلام) همراه با اطاعت از دستورات آنها، ایمان به آشکار و پنهان ایشان و ترک اعتراض و بهانه‌جوئی با کلماتی مثل چرا و چگونه سنگین و دشوار است مگر برای متواضعان.

تفسیر اهل بیت علیهم السلام ج۱، ص۳۳۰

 بحارالأنوار، ج۲۴، ص۳۹۵/ الإمام العسکری، ص۲۳۷/ تأویل الآیات الظاهرهًْ، ص۵۹/ البرهان/ بحارالأنوار، ج۶۶، ص۳۴۲

دشوار و سنگین [است]

۵ -۱
(بقره/ ۴۵)

العسکری (علیه السلام)- عَظِیمَهًٌْ.

امام عسکری (علیه السلام) [منظور از کَبیرَهٌ، در این آیه] عظیم و بزرگ است.

تفسیر اهل بیت علیهم السلام ج۱، ص۳۳۰

 بحارالأنوار، ج۲۴، ص۳۹۵/ الإمام العسکری، ص۲۳۷/ تأویل الآیات الظاهرهًْ، ص۵۹/ البرهان/ بحارالأنوار، ج۶۶، ص۳۴۲
۵ -۲
(بقره/ ۴۵)

العسکری (علیه السلام)- قِیلَ ثَقِیلَهًٌْ شَاقَّهًٌْ کَقَولِهِ عَزَّوَجَلَّ: کَبُرَ عَلَی الْمُشْرِکِینَ ما تَدْعُوهُمْ إِلَیْهِ إِلَّا عَلَی الْخاشِعِینَ.

امام عسکری (علیه السلام) گفته شده است: [معنای کَبیرَهٌ در این آیه] سنگین و سخت است، مانند آنچه که خداوند در آیه: و بر مشرکان گران است آنچه شما آنان را به‌سویش دعوت می‌کنید. (شوری/۱۳) بیان فرموده است. (که در این آیه نیز «کبر» به معنای سخت و سنگین‌بودن به کار رفته است).

تفسیر اهل بیت علیهم السلام ج۱، ص۳۳۰

 بحارالأنوار، ج۶۶، ص۳۴۲

خاشعان

۶ -۱
(بقره/ ۴۵)

ابن‌عباس (رحمه الله علیه)- الخَاشِعُ الذَّلِیلُ فِی صَلَاتِهِ الْمُقْبِلُ عَلَیْهَا رَسُولُ اللَّهِ (صلی الله علیه و آله) وَ عَلِیُّ‌بْنُ‌أَبِی‌طَالِبٍ (علیه السلام).

ابن‌عباس (رحمه الله علیه) [منظور از] خاشع، کسی است که به نماز روی آورده و در آن خاکساری می‌کند؛ یعنی رسول‌خدا (و امیرمؤمنین علی (علیه السلام) [که این‌چنین هستند].

تفسیر اهل بیت علیهم السلام ج۱، ص۳۳۰

 بحارالأنوار، ج۳۵، ص۳۴۸/ البرهان/ المناقب، ج۲، ص۲۰/ فرات الکوفی، ص۵۹/ شواهدالتنزیل، ج۱، ص۱۱۵
۶ -۲
(بقره/ ۴۵)

أمیرالمؤمنین (علیه السلام)- وَ الْخَاشِعُونَ هُمُ الشِّیعَهًُْ الْمُسْتَبْصِرُونَ وَ ذَلِکَ لِأَنَّ أَهْلَ الْأَقَاوِیلِ مِنَ الْمُرْجِئَهًِْ وَ الْقَدَرِیَّهًِْ وَ الْخَوَارِجِ وَ غَیْرِهِمْ مِنَ النَّاصِبِیَّهًِْ یُقِرُّونَ لِمُحَمَّدٍ (صلی الله علیه و آله) لَیْسَ بَیْنَهُمْ خِلَافٌ وَ هُمْ مُخْتَلِفُونَ فِی وَلَایَتِی مُنْکِرُونَ لِذَلِکَ جَاحِدُونَ بِهَا إِلَّا الْقَلِیلُ وَ هُمُ الَّذِینَ وَصَفَهُمُ اللَّهُ فِی کِتَابِهِ الْعَزِیزِ فَقَالَ إِنَّها لَکَبِیرَهٌ إِلَّا عَلَی الْخاشِعِین.

امام علی (علیه السلام) خاشِعِینَ شیعیان با بصیرت هستند. زیرا صاحب عقاید باطل از قبیل مرجئه، قدریّه، خوارج و گروهی از ناصبی‌ها به نبوّت حضرت محمّد (اقراردارند و در این مورد اختلافی ندارند؛ درحالی‌که ایشان درباره‌ی ولایت من اختلاف دارند و جز تعداد کمی از آنها، بقیّه‌شان ولایت مرا انکار می‌کنند. آن‌ها کسانی هستند که خداوند در قرآن ایشان را چنین توصیف نموده است: إِنَّها لَکَبِیرَهٌ إِلَّا عَلَی الْخاشِعِینَ.

تفسیر اهل بیت علیهم السلام ج۱، ص۳۳۰

 بحارالأنوار، ج۲۶، ص۱
۶ -۳
(بقره/ ۴۵)

العسکری (علیه السلام)- الخَائِفِینَ عَنِ اللَّهِ فِی مُخَالَفَتِهِ فِی أَعْظَمِ فَرَائِضِهِ.

امام عسکری (علیه السلام) خاشِعِینَ کسانی هستند که در مخالفت با خداوند در انجام برترین واجبات او، واهمه دارند.

تفسیر اهل بیت علیهم السلام ج۱، ص۳۳۲

 بحارالأنوار، ج۲۴، ص۳۹۵/ الإمام العسکری، ص۲۳۷ و تأویل الآیات الظاهرهًْ، ص۵۹ و البرهان و بحارالأنوار، ج۶۶، ص۳۴۲؛ فیه: «عقاب» زیادهًْ

آیه الَّذینَ یَظُنُّونَ أَنَّهُمْ مُلاقُوا رَبِّهِمْ وَ أَنَّهُمْ إِلَیْهِ راجِعُونَ [۴۶]

[همان] کسانى که مى‌دانند پروردگارشان را ملاقات خواهندکرد، و به‌سوى او باز مى‌گردند.

کلّیات

۱
(بقره/ ۴۶)

الباقر (علیه السلام)- نَزَلَتْ فِی عَلِیٍّ (علیه السلام) وَ عُثْمَانَ بْنِ مَظْعُونٍ وَ عَمَّارٍ وَ أَصْحَابٍ لَهُم.

امام باقر (علیه السلام) این آیه درباره‌ی علی (علیه السلام)، عثمان‌بن‌مظعون، عمّار و برخی از یاران ایشان نازل شده است.

تفسیر اهل بیت علیهم السلام ج۱، ص۳۳۲

 بحارالأنوار، ج۳۸، ص۲۳۳/ المناقب، ج۲، ص۹/ شواهدالتنزیل، ج۱، ص۱۱۵/ البرهان

کسانی که می‌دانند

۱ -۱
(بقره/ ۴۶)

العسکری (علیه السلام)- الذِینَ یُقَدِّرُونَ … إِنَّمَا قَالَ یَظُنُّونَ لِأَنَّهُمْ لَا یَرَوْنَ بِمَا ذَا یُخْتَمُ لَهُمْ وَ الْعَاقِبَهًُْ مَسْتُورَهًٌْ عَنْهُمْ … لَا یَعْلَمُونَ ذَلِکَ یَقِیناً لِأَنَّهُمْ لَا یَأْمَنُونَ أَنْ یُغَیَّرُوا وَ یُبَدَّلُوا قَالَ رَسُولُ اللَّهِ (صلی الله علیه و آله) لَا یَزَالُ الْمُؤْمِنُ خَائِفاً مِنْ سُوءِ الْعَاقِبَهًِْ وَ لَا یَتَیَقَّنُ الْوُصُولَ إِلَی رِضْوَانِ اللَّهِ حَتَّی یَکُونَ وَقْتُ نَزْعِ رُوحِهِ وَ ظُهُورِ مَلَکِ الْمَوْتِ لَهُ.

امام عسکری (علیه السلام) منظور از یَظُنُّونَ «یقدرون» است؛ یعنی کسانی که در نظر دارند … به این جهت در آیه تعبیر یَظُنُّونَ آمده، که آن‌ها نمی‌دانند عاقبت کارشان چه خواهدشد و عاقبت کار، از آن‌ها پنهان است … آن‌ها از روی یقین این را نمی‌دانند [یعنی نمی‌دانند وضع آن‌ها چه خواهدشد] به همین خاطر از اینکه دچار تغییرات شده و یا عوض شوند، احساس ناامنی کرده و خود را مصون و در امان نمی‌دانند. رسول‌خدا (فرمود: «مؤمن همواره از پایان کار خود، ترسان است و تا زمان جان‌کندن و ظاهرشدن فرشته‌ی مرگ [عزرائیل] در نزد او، نسبت به رسیدن به رضوان الهی یقین ندارد».

تفسیر اهل بیت علیهم السلام ج۱، ص۳۳۲

 بحارالأنوار، ج۶، ص۱۷۶/ الإمام العسکری، ص۲۳۸ فیه: بالتفاوت/ البرهان
۱ -۲
(بقره/ ۴۶)

علیّ‌بن‌إبراهیم (رحمه الله علیه)- الظَّنَّ فِی کِتَابِ اللَّهِ عَلَی وَجْهَیْنِ فَمِنْهُ ظَنُّ یَقِینٍ وَ مِنْهُ ظَنُّ شَکٍّ فَفِی هَذَا الْمَوْضِعِ الظَّنُّ یَقِینٌ.

علی‌بن‌ابراهیم (رحمه الله علیه) «ظنّ» در کتاب خدا بر دو وجه است: یکی ظنّ به معنای یقین و دیگری ظنّ به معنای شک؛ منظور از «ظن» در این آیه، ظنّ یقین است.

تفسیر اهل بیت علیهم السلام ج۱، ص۳۳۲

 بحارالأنوار، ج۷، ص۴۴/ القمی، ج۱، ص۴۶/ البرهان
۱ -۳
(بقره/ ۴۶)

أمیرالمؤمنین (علیه السلام)- الذِینَ یَظُنُّونَ أَنَّهُمْ مُلاقُوا رَبِّهِمْ یَعْنِی یُوقِنُونَ أَنَّهُمْ یُبْعَثُونَ وَ یُحْشَرُونَ وَ یُحَاسَبُونَ وَ یُجْزَوْنَ.

امام علی (علیه السلام) کسانی که به برانگیخته‌شدن، محشورشدن، حسابرسی، جزا و عقاب‌شدن خویش یقین دارند.

تفسیر اهل بیت علیهم السلام ج۱، ص۳۳۲

 بحارالأنوار، ج۹۰، ص۱۳۰/ التوحید، ص ۲۵۷/ بحارالأنوار، ج۷، ص۴۲ و العیاشی، ج۱، ص۴۴؛ فیه: «مبعوثون و اظن منهم یقین» بدل «یبعثون و یحشرون و یحاسبون و یجزون»/ بحارالأنوار، ج۹۰، ص۱۱۴ و الاحتجاج، ج۱، ص۲۵۰؛ فیهما «یحشرون و یحاسبون و یجزون» محذوفٌ

پروردگارشان را ملاقات خواهندکرد

۲ -۱
(بقره/ ۴۶)

العسکری (علیه السلام)- یَلْقَوْنَ رَبَّهُمْ اللِّقَاءَ الَّذِی هُوَ أَعْظَمُ کَرَامَاتِهِ.

امام عسکری (علیه السلام) آن‌ها افرادی هستند که توقّع آن را دارند که خداوند خود را ملاقات کنند، که ملاقات خدا بزرگترین کرامت خداوند به بندگان است.

تفسیر اهل بیت علیهم السلام ج۱، ص۳۳۲

 بحارالأنوار، ج۶، ص۱۷۶/ الإمام العسکری، ص۲۳۸/ البرهان
۲ -۲
(بقره/ ۴۶)

أمیرالمؤمنین (علیه السلام)- أَنَّهُمْ مُلاقُوا رَبِّهِمْ یَعْنِی الْبَعْثَ فَسَمَّاهُ اللَّهُ لِقَاءً.

امام علی (علیه السلام) انَّهُمْ مُلاقُوا رَبِّهِمْ یعنی «برانگیخته‌شدن»؛ که خداوند آن را ملاقات نامید.

تفسیر اهل بیت علیهم السلام ج۱، ص۳۳۲

 بحارالأنوار، ج۹۰، ص۱۳۰/ التوحید، ص ۲۵۷ و الاحتجاج، ج۱، ص۲۴۴؛ فیهما: «و قوله الی یوم یلقونه … عملاصالحا» زیادهًْ/ بحارالأنوار، ج۹۰، ص۱۰۳

و به سوی او باز می‌گردند

۳ -۱
(بقره/ ۴۶)

العسکری (علیه السلام)- الی کَرَامَاتِهِ وَ نَعِیمِ جِنَانِهِ لِإِیمَانِهِمْ وَ خُشُوعِهِمْ.

امام عسکری (علیه السلام) این بندگان به پاداش ایمان و فروتنی‌شان به‌سوی کرامت‌های خداوند و نعمت‌های بهشت او [بازمی‌گردند].

تفسیر اهل بیت علیهم السلام ج۱، ص۳۳۴

 بحارالأنوار، ج۶، ص۱۷۶/ الإمام العسکری، ص۲۳۸/ بحارالأنوار، ج۷۹، ص۱۹۳؛ فیه: «لإیمانهم و خشوعهم» محذوفٌ/ البرهان

آیه یا بنی‌اسرائیل اذْکُرُوا نِعْمَتِیَ الَّتی أَنْعَمْتُ عَلَیْکُمْ وَ أَنِّی فَضَّلْتُکُمْ عَلَى الْعالَمینَ [۴۷]

اى بنى‌اسرائیل! نعمتم را که به شما ارزانى داشتم به خاطر بیاورید؛ و [نیز به یادآورید که] من شما را بر جهانیان برترى بخشیدم.

ای بنی‌اسرائیل

۱ -۱
(بقره/ ۴۷)

الرّسول (صلی الله علیه و آله)- عَنْ أَبِی‌دَاوُدَ عَمَّنْ سَمِعَ رَسُولَ اللَّهِ (صلی الله علیه و آله) یَقُولُ: أَنَا عَبْدُ‌اللَّهِ اسْمِی أَحْمَدُ وَ أَنَا عَبْدُ‌اللَّهِ اسْمِی إِسْرَائِیلُ فَمَا أَمَرَهُ فَقَدْ أَمَرَنِی وَ مَا عَنَاهُ فَقَدْ عَنَانِی.

پیامبر ( من «عبداللَّه» و نامم «احمد» است و نیز من «عبداللَّه» و نامم [مانند حضرت یعقوب (علیه السلام)] «اسرائیل» است. خداوند هرچه به او (حضرت یعقوب (علیه السلام)) امر کرده به من نیز امر کرده و او را به هر کاری (نبوّت و هدایت امّت) که مشغول کرده مرا نیز به آن مشغول داشته است.

تفسیر اهل بیت علیهم السلام ج۱، ص۳۳۴

 البرهان/ بحارالأنوار، ج۲۴، ص۳۹۷
۱ -۲
(بقره/ ۴۷)

الصّادق (علیه السلام)- عَنْ هَارُونَ‌بْنِ‌مُحَمَّدٍ الْحَلَبِیِّ قَالَ: سَأَلْتُ أَبَاعَبْدِ‌اللَّهِ (علیه السلام) عَنْ قَوْلِ اللَّهِ یا بَنِی إِسْرائِیلَ قَالَ هُمْ نَحْنُ خَاصَّهًًْ.

امام صادق (علیه السلام) هارون‌بن‌محمّد حلبی گوید: از حضرت صادق (علیه السلام)درباره‌ی تعبیر یا بَنِی إِسْرائِیلَ پرسیدم؛ فرمود: «[منظور از آن] فقط ما هستیم».

تفسیر اهل بیت علیهم السلام ج۱، ص۳۳۴

 العیاشی، ج۱، ص۴۴/ البرهان/ بحارالأنوار، ج۲۴، ص۳۹۷
۱ -۳
(بقره/ ۴۷)

الصّادق (علیه السلام)- عَنْ مُحَمَّدِ‌بْنِ‌عَلِیٍّ عَنْ أَبِی‌عَبْدِ‌اللَّهِ قَالَ: سَأَلْتُهُ عَنْ قَوْلِهِ: یا بَنِی إِسْرائِیلَ قَالَ هِیَ خَاصَّهًٌْ بِآلِ مُحَمَّدٍ (علیهم السلام).

امام صادق (علیه السلام) از امام (علیه السلام) درباره‌ی کلام خداوند متعال: یَا بَنِی إِسْرَائِیلَ پرسیدم؛ پاسخ داد: آن، مخصوص خاندان محمّد (است.

تفسیر اهل بیت علیهم السلام ج۱، ص۳۳۴

 العیاشی، ج۱، ص۴۴/ البرهان/ بحارالأنوار، ج۲۴، ص۳۹۷

نعمتم را که به شما ارزانی داشتم

۲ -۱
(بقره/ ۴۷)

العسکری (علیه السلام)- أَنْ بَعَثْتُ مُوسَی (علیه السلام) وَ هَارُونَ (علیه السلام) إِلَی أَسْلَافِکُمْ بِالنُّبُوَّهًِْ فَهَدَیْنَاهُمْ إِلَی نُبُوَّهًِْ مُحَمَّدٍ (صلی الله علیه و آله) وَ وَصِیَّهًِْ عَلِیٍّ (علیه السلام) وَ إِمَامَهًِْ عِتْرَتِهِ الطَّیِّبِینَ وَ أَخَذْنَا عَلَیْکُمْ بِذَلِکَ الْعُهُودَ وَ الْمَوَاثِیقَ الَّتِی إِنْ وَفَیْتُمْ بِهَا کُنْتُمْ مُلُوکاً فِی جِنَانِهِ مُسْتَحِقِّینَ لِکَرَامَاتِهِ وَ رِضْوَانِهِ.

امام عسکری (علیه السلام) [ای یهودیان به یادآورید] که موسی و هارون (علیها السلام) را به‌سوی اجداد شما به نبوّت مبعوث کردیم؛ پس شما را به نبوّت محمّد (و وصایت علی (علیه السلام) و امامت عترت پاکش هدایت نموده و در این مورد از شما پیمان‌ها و عهدهایی گرفتیم که اگر به آن‌ها وفا کنید در بهشت برین فرمان‌فرما و شایسته‌ی دریافت کرامات و رضوان الهی خواهید شد.

تفسیر اهل بیت علیهم السلام ج۱، ص۳۳۴

 بحارالأنوار، ج۹، ص۳۱۰/ الإمام العسکری، ص۲۴۰/ البرهان

من، شما را بر جهانیان، برتری بخشیدم

۳ -۱
(بقره/ ۴۷)

العسکری (علیه السلام)- أَنِّی فَضَّلْتُکُمْ عَلَی الْعالَمِینَ هُنَاکَ أَیْ فَعَلْتُهُ بِأَسْلَافِکُمْ فَضَّلْتُهُمْ دِیناً وَ دُنْیَا أَمَّا تَفْضِیلُهُمْ فِی الدِّینِ فَلِقَبُولِهِمْ وَلَایَهًَْ مُحَمَّدٍ (صلی الله علیه و آله) وَ عَلِیٍّ (علیه السلام) وَ آلِهِمَا الطَّیِّبِینَ (علیهم السلام) وَ أَمَّا فِی الدُّنْیَا فَبِأَنْ ظَلَّلْتُ عَلَیْهِمُ الْغَمَامَ وَ أَنْزَلْتُ عَلَیْهِمُ الْمَنَّ وَ السَّلْوَی وَ سَقَیْتُهُمْ مِنْ حَجَرٍ مَاءً عَذْباً وَ فَلَقْتُ لَهُمُ الْبَحْرَ فَأَنْجَیْتُهُمْ وَ أَغْرَقْتُ أَعْدَاءَهُمْ فِرْعَوْنَ وَ قَوْمَهُ وَ فَضَّلْتُهُمْ بِذَلِکَ عَلَی عَالَمِی زَمَانِهِمُ الَّذِینَ خَالَفُوا طَرَائِقَهُمْ وَ حَادُّوا عَنْ سَبِیلِهِمْ ثُمَّ قَالَ عَزَّوَجَلَّ لَهُمْ: فَإِذَا کُنْتُ قَدْ فَعَلْتُ هَذَا بِأَسْلَافِکُمْ فِی ذَلِکَ الزَّمَانِ لِقَبُولِهِمْ وَلَایَهًَْ مُحَمَّدٍ (صلی الله علیه و آله) فَبِالْأَحْرَی أَنْ أَزِیدَکُمْ فَضْلًا فِی هَذَا الزَّمَانِ إِذَا أَنْتُمْ وَفَیْتُمْ بِمَا أَخَذَ مِنَ الْعَهْدِ وَ الْمِیثَاقِ عَلَیْکُم.

امام عسکری (علیه السلام) معنیأنی فَضَّلْتُکُمْ عَلَی الْعالَمینَ اینجا آن است که: اجداد شما را هم از نظر دین و هم از نظر دنیا برتری بخشیدم. امّا برتری دینی آن‌ها به‌واسطه‌ی آن بود که ولایت حضرت محمّد (و علی (علیه السلام) و خاندان پاک آنها (علیهم السلام) را پذیرفتند و برتری آن‌ها در دنیا [نعمت‌ها و معجزات ویژه بود مانند] این که ابر را سایبان آن‌ها قراردادم؛ برای آن‌ها مرغ بریان و ترنجبین از آسمان نازل نمودم از یک سنگ آبی خوش‌گوار به آن‌ها نوشاندم؛ دریا را برای آن‌ها شکافته، نجاتشان دادم و دشمنانشان فرعون و قوم او را غرق کردم و آن‌ها را بدین وسیله بر مردم زمانشان برتری بخشیدم؛ همان کسانی‌که مخالف روش و عقیده‌ی ایشان بوده و انحراف داشتند. سپس خداوند به آن‌ها فرمود: «وقتی من در آن زمان به خاطر اینکه ولایت محمّد (را پذیرفتند، چنین کاری را در حقّشان انجام داده‌ام، پس شایسته است که اگر به عهد و میثاقی که از شما گرفته شده وفادار باشید، در این زمان به شما فضل و برتری بیشتری عطا کنم».

تفسیر اهل بیت علیهم السلام ج۱، ص۳۳۴

 بحارالأنوار، ج۹، ص۳۱۰/ الإمام العسکری، ص۲۴۰؛ فیه «نبوهًْ محمدٍ» بدلٌ «ولایهًْ محمدٍ»/ البرهان
۳ -۲
(بقره/ ۴۷)

أمیرالمؤمنین (علیه السلام)- سَأَلُوه (أمیرالمؤمنین (علیه السلام)) عَنِ الْخَاصِّ وَ الْعَامِّ فِی کِتَابِ اللَّهِ تَعَالَی فَقَالَ: إِنَّ مِنْ کِتَابِ اللَّهِ تَعَالَی آیَاتٍ لَفْظُهَا الْخُصُوصُ وَ الْعُمُومُ وَ مِنْهُ آیَاتٌ لَفْظُهَا لَفْظُ الْخَاصِّ وَ مَعْنَاهُ عَامُّ وَ مِنْ ذَلِکَ لَفْظٌ عَامٌّ یُرِیدُ بِهِ اللَّهُ تَعَالَی الْعُمُومَ وَ کَذَلِکَ الْخَاصُّ أَیْضاً فَأَمَّا مَا ظَاهِرُهُ الْعُمُومُ وَ مَعْنَاهُ الْخُصُوصُ فَقَوْلُهُ عَزَّوَجَلَّ یا بنی‌اسرائیل اذْکُرُوا نِعْمَتِیَ الَّتِی أَنْعَمْتُ عَلَیْکُمْ وَ أَنِّی فَضَّلْتُکُمْ عَلَی الْعالَمِینَ فَهَذَا اللَّفْظُ یَحْتَمِلُ الْعُمُومَ وَ مَعْنَاهُ الْخُصُوصُ لِأَنَّهُ تَعَالَی إِنَّمَا فَضَّلَهُمْ عَلَی عَالَمِ أَزْمَانِهِمْ بِأَشْیَاءَ خَصَّهُمْ بِهَا مِثْلُ الْمَنِّ وَ السَّلْوَی وَ الْعُیُونِ الَّتِی فَجَّرَهَا لَهُمْ مِنَ الْحَجَرِ وَ أَشْبَاهِ ذَلِک.

امام علی (علیه السلام) از امیرالمؤمنین (علیه السلام) در مورد «خاص» و «عام» در کتاب خدا پرسیدند. امام (علیه السلام) فرمود: بعضی آیات خدا لفظ‌های مخصوص دارند و بعضی دیگر لفظ‌های عمومی؛ امّا گاهی بعضی آیات هستند که لفظ خاص ولی معنای عامّی دارند و گاهی لفظ عام و معنای خاص دارند. امّا نمونه‌ای از آیاتی که لفظ و ظاهر آن عمومی ولی معنای آن خصوصی است آن فرمایش خداست که فرمود: یا بَنی إِسْرائیلَ اذْکُرُوا نِعْمَتِیَ الَّتی أَنْعَمْتُ عَلَیْکُمْ وَ أَنّی فَضَّلْتُکُمْ عَلَی الْعالَمینَ این لفظ، گرچه عموم را در برمی‌گیرد امّا معنای آن خاص است زیرا خداوند آن‌ها را فقط بر اهل زمان خودشان، با چیزهایی که به آن‌ها اختصاص داد نظیر مرغ بریان، ترنجبین، چشمه‌هایی که از سنگ جاری کرد و چیزهایی نظیر این‌ها برتری داده است.

تفسیر اهل بیت علیهم السلام ج۱، ص۳۳۶

 القمی، ج۱، ص۴۶
۳ -۳
(بقره/ ۴۷)

علیّ‌بن‌إبراهیم (رحمه الله علیه)- قَوْلُهُ یَا بَنِی‌إِسْرَائِیلَ اذْکُرُوا نِعْمَتِیَ الَّتِی أَنْعَمْتُ عَلَیْکُمْ وَ أَنِّی فَضَّلْتُکُمْ عَلَی الْعالَمِینَ قَالَ لَفْظُ الْعَالَمِینَ عَامٌ وَ مَعْنَاهُ خَاصٌّ وَ إِنَّمَا فَضَّلَهُمْ عَلَی عَالَمِی زَمَانِهِمْ بِأَشْیَاءَ خَصَّهُمْ بِهَا مِثْلُ الْمَنَّ وَ السَّلْوَی وَ الْحَجَرُ الَّذِی انْفَجَرَ مِنْهُ اثْنَتا عَشْرَهًَْ عَیْناً.

علیّ‌بن‌ابراهیم (رحمه الله علیه) درآیه‌ی یا بَنِی إِسْرائِیلَ اذْکُرُوا نِعْمَتِیَ الَّتِی أَنْعَمْتُ عَلَیْکُمْ وَ أَنِّی فَضَّلْتُکُمْ عَلَی الْعالَمِینَ لفظ عالَمِینَ [این لفظ] عام ولی معنای آن خاص است پس [به این ترتیب] خداوند متعال بنی‌اسرائیل را با چیزهایی که مختصّ آنان بود مثل ترنجبین، مرغ بریان و سنگی که دوازده چشمه از آن می‌جوشید، بر مردم هم عصرشان برتری بخشید.

تفسیر اهل بیت علیهم السلام ج۱، ص۳۳۶

 بحارالأنوار، ج۴۳، ص۴۸

آیه وَ اتَّقُوا یَوْماً لا تَجْزی نَفْسٌ عَنْ نَفْسٍ شَیْئاً وَ لا یُقْبَلُ مِنْها شَفاعَهٌ وَ لا یُؤْخَذُ مِنْها عَدْلٌ وَ لا هُمْ یُنْصَرُونَ [۴۸]

و از روزى بترسید که کسى مجازات دیگرى را نمى‌پذیرد و شفاعتى از کسى پذیرفته نمى‌شود؛ و غرامتى از او قبول نخواهدشد؛ و [به هیچ صورت] یارى نخواهند‌شد.

روزی

۱ -۱
(بقره/ ۴۸)

الصّادق (علیه السلام)- هَذَا یَوْمُ الْمَوْتِ.

امام صادق (علیه السلام) [منظور از یوماً در این آیه] روز مرگ است.

تفسیر اهل بیت علیهم السلام ج۱، ص۳۳۶

 بحارالأنوار، ج۹، ص۳۱۰/ تأویل الآیات الظاهرهًْ، ص۶۰/ البرهان

کسی مجازات دیگری را نمی‌پذیرد

۲ -۱
(بقره/ ۴۸)

الصّادق (علیه السلام)- لَا یُغْنِی عَنْهُ.

امام صادق (علیه السلام) در آن روز هیچ‌کس فرد دیگر را بی‌نیاز نمی‌کند.

تفسیر اهل بیت علیهم السلام ج۱، ص۳۳۶

 بحارالأنوار، ج۹، ص۳۱۰/ تأویل الآیات الظاهرهًْ، ص۶۰/ البرهان
۲ -۲
(بقره/ ۴۸)

العسکری (علیه السلام)- لَا تَدْفَعُ عَنْهُ عَذَاباً قَدِ اسْتَحَقَّهُ عِنْدَ النَّزْعِ.

امام عسکری (علیه السلام) در هنگام مرگ هیچ‌کس نمی‌تواند عذاب را از کسی‌که شایسته‌ی دریافت آن است، دفع کند.

تفسیر اهل بیت علیهم السلام ج۱، ص۳۳۸

 بحارالأنوار، ج۹، ص۳۱۰/ تأویل الآیات الظاهرهًْ، ص۶۰/ الإمام العسکری، ص۲۴۱/ البرهان

و شفاعتی از کسی پذیرفته نمی‌شود

۳ -۱
(بقره/ ۴۸)

العسکری (علیه السلام)- لَا تَشْفَعُ لَهَا بِتَأْخِیرِ الْمَوْتِ عَنْهَا.

امام عسکری (علیه السلام) شفاعتی برای به تأخیرانداختن مرگ پذیرفته نمی‌شود.

تفسیر اهل بیت علیهم السلام ج۱، ص۳۳۸

 بحارالأنوار، ج۹، ص۳۱۰/ تأویل الآیات الظاهرهًْ، ص۶۰؛ فیه: «من یشفع» بدل «لا تشفع»/ الإمام العسکری، ص۲۴۱ و البرهان؛ فیهما «یشفع لها» بدلٌ «لا تشفعوا»
۳ -۲
(بقره/ ۴۸)

علیّ‌بن‌إبراهیم (رحمه الله علیه)- وَ لَوْ أَنَّ الْمَلَائِکَهًَْ الْمُقَرَّبِینَ وَ الْأَنْبِیَاءَ الْمُرْسَلِینَ وَ اللهِ لَو أَنَّ کُلَّ مَلَکٍ مُقَرَّبٍ وَ کُلَّ نَبِیٍّ مُرسَلٍ شَفَعُوا فِی نَاصِبٍ مَا شُفِّعُوا.

علی‌بن‌ابراهیم (رحمه الله علیه) به خدا سوگند! اگر تمام فرشتگان مقرّب و پیامبران مرسل (علیهم السلام) در حقّ ناصب (دشمن اهل‌بیت (علیهم السلام)) شفاعت کنند، شفاعت آنان پذیرفته نمی‌شود.

تفسیر اهل بیت علیهم السلام ج۱، ص۳۳۸

 القمی، ج۱، ص۴۶/ نورالثقلین

شفاعت

۴ -۱
(بقره/ ۴۸)

العسکری (علیه السلام)- هَذَا یَوْمُ الْمَوْتِ فَإِنَّ الشَّفَاعَهَ وَ الْفِدَاءَ لَا یُغْنِی عَنْهُ وَ أَمَّا فِی الْقِیَامَهًِْ فَإِنَّا وَ أَهْلَنَا نَجْزِی عَنْ شِیعَتِنَا کُلَّ جَزَاءٍ.

امام عسکری (علیه السلام) این آیه از هنگام مرگ [حکایت می‌کند] که شفاعت و فدیه‌ی مورد قبول واقع نشده و فرد نزدیک به مرگ را بی‌نیاز نمی‌کند؛ امّا در قیامت ما و خاندانمان تمام گرفتاری‌های شیعیانمان را برطرف می‌کنیم.

تفسیر اهل بیت علیهم السلام ج۱، ص۳۳۸

 بحارالأنوار، ج۹، ص۳۱۰/ تأویل الآیات الظاهرهًْ، ص۶۰؛ فیه «شیعتنا» زیادهًْ/ البرهان

دیدگاهتان را بنویسید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *

این سایت از اکیسمت برای کاهش هرزنامه استفاده می کند. بیاموزید که چگونه اطلاعات دیدگاه های شما پردازش می‌شوند.