تقویم شیعه شانزدهم شوال
۱- آغاز غزوه حمراء الاسد (۳ هجری قمری)
۲- رحلت «علامه شیخ عبدالله مامقانى» (۱۳۵۱ هجری قمری)
۳- درگذشت آیت الله «میرزا علی اکبر مرندی» (۱۴۱۴ هجری قمری)
—
۱- آغاز غزوه حمراء الاسد (۳ هجری قمری)
یک روز پس از بازگشت پیامبر (صلی الله علیه و آله و سلّم) و یارانش از جنگ «اُحد» به مدینه منوره، رسول خدا (صلی الله علیه و آله) به یارانش دستور داد، آن هایی که در غزوه احد حاضر بودند، لباس رزم بپوشند و آماده حرکت برای غزوه دیگر باشند.
با شکست سنگین مسلمانان در جنگ احد، به دست کفار و مشرکان قریش، احتمال جرأت و جسارت سایر دشمنان اسلام و شبیخون آنان به مدینه، فراوان بود و همین امر روحیه مسلمانان را تضعیف و روحیه دشمنان را تقویت کرده بود. ولی پیامبر اکرم (صلی الله علیه و آله) با کاردانی و دوراندیشی ذاتی و خدادادی خویش، درصدد پیشگیری از تهاجم های احتمالی دشمن برآمد.
با این که بسیاری از مسلمانان مبارز و یاران پیامبر (صلی الله علیه و آله) و خود آن حضرت در جنگ احد، آسیب های زیادی دیده و به شدت زخمی و افتاده و تازه به مداوای زخم های خویش پرداخته بودند، پیامبر (صلی الله علیه و آله)، آنان را به نبرد دیگری فراخواند و دستور داد تنها آن هایی که در احد شرکت داشتند، در این نبرد حاضر شوند و از پذیرفتن سایر مسلمانان و هم پیمانان آن ها خودداری کرد.
آن حضرت، سپاه خویش را آماده و تجهیز و به تعقیب مشرکان مکه پرداخت، تا آنان را بیابد و انتقام نبرد احد را از آنان بگیرد.
پیامبر (صلی الله علیه و آله) تا سرزمین “حمراء الاسد” پیش رفت، ولی به مشرکان دست نیافت و خبر تعقیب پیامبر (صلی الله علیه و آله) به اطلاع آنان رسید و از شدت ترس و رُعب انتقام مسلمانان، بر رفتن خود شتاب کرده و هر چه سریع تر از مدینه دور شده و به مکه معظمه بازگشتند.
پیامبر (صلی الله علیه و آله) بدون دستیابی به دشمن، به مدینه مراجعت نمود، ولی به هدف مورد نظرش رسیده بود و آن عبارت بود از ایجاد رُعب و وحشت در میان مشرکان قریش و تقویت روحیه رزمندگان مسلمان و توجه و تَنبّه به سایر دشمنان اسلام.{۱}
۱) المغازی (واقدی)، ج ۱، ص ۳۳۴٫
—
۲- رحلت «علامه شیخ عبدالله مامقانى» (۱۳۵۱ هجری قمری)
شیخ عبدالله مامقانی در ۱۵ ربیع‌الاول سال ۱۲۹۰ ه.ق در شهر نجف اشرف به دنیا آمد. پدرش شیخ محمدحسن مامقانی از شاگردان شیخ مرتضی انصاری و سید حسین کوه کمره‌ای بود.
تحصیلات وی در پنج سالگی همراه با یادگیری خواندن و نوشتن و یادگیری قرآن کریم آغاز شد.
پدرش سرپرستی علمی او را خود به عهده گرفت و قسمت زیادی از علوم مقدماتی حوزه را مثل: ادبیات، منطق و حساب را به او تعلیم داد.
او علاوه بر پدرش، نزد عالمان و فقیهان نجف اشرف مراحل سطح را – که شامل کتاب‌های قوانین، ریاض المسائل، رسائل و مکاسب شیخ انصاری بود – به پایان برد. شیخ عبدالله مامقانی، ۱۸ ساله بود که درس خارج اصول و فقه را نزد پدرش – که از استادان درس خارج فقه و اصول در نجف بود – آغاز کرد و سال ها بعد از پدرش – که در اعطای اجازه نامه روایت و اجتهاد به شاگردان خود سخت گیر بود – اجازه نامه اجتهاد دریافت کرد.
آن گاه وى خود به تدریس و تحقیق و تألیف پرداخت و شاگردان بسیارى بر گردش جمع شدند.
ازجمله شاگردان وی می‌توان این اشخاص را نام برد: سید سعید حکیم ، سید علی اکبر خوئی ، سید شهاب الدین مرعشی نجفی ، شیخ محمدحسین خیابانی تبریزی ، شیخ عبدالحسین حلی ، شیخ صادق تنکابنی نجفی.
آیت الله مامقانی علاوه بر تربیت شاگردان و مبلغان دینی و برپایی مجالس عزاداری؛ کتابخانه مهمی را تأسیس نمود که در آن بیش از چهارصد کتاب خطّی منحصر به فرد – که هرکدام از منابع و مراجع تحقیقی مهم به شمار می‌رفتند – وجود داشت. این کتابخانه از غنی ترین کتابخانه های نجف اشرف و در محله العماره آن شهر قرار داشت. بعد از فوت آیت الله مامقانی، همراه خانه وقفی که کتاب ها در آن جای داشتند، توسط رژیم بعثی عراق، به بهانه توسعه شهری، تخریب شدند.
تنقیح المقال فی علم الرجال ، منتهی مقاصد الانام فی نکت شرایع الاسلام ، مطارح الافهام فی مبانی الاحکام ، هدایه الانام فی اموال الامام ، ارشاد المتبصرین ، مرآه‌الرشاد فی الوصیه الی الاحبه و الاولاد ؛ از جمله تالیفات و آثار ایشان می باشد.
شیخ عبدالله مامقانی، نُه فرزند (هشت دختر و یک پسر) داشت که پسر وی، شیخ محی‌الدین مامقانی (متوفی ۱۴۲۹ه.ق)است.
علامه عبدالله مامقانی که مرجع تقلید بسیارى از مردم آذربایجان بود، در شانزدهم شوال سال ۱۳۵۱ ه.ق در نجف اشرف درگذشت و در جوار حضرت على (علیه السلام) به رحمت حق پیوست و در مقبره والدش که داراى گنبد و قبه عالى است، به خاک سپرده شد.
—
۳- درگذشت آیت الله «میرزا علی اکبر مرندی» (۱۴۱۴ هجری قمری)
میرزا علی اکبر مرندی در حدود سال ۱۲۷۵ ه.ق در شهرستان مرند و در یک خاندان علمی به دنیا آمد.
ایشان پس از طی تحصیلات مقدماتی در زادگاه خود و تبریز، راهی حوزه علمیه نجف شد و در مدت پانزده سال، از درس حضرات آیات عظام: شیخ محمدحسین غروی اصفهانی، میرزای نایینی، آقاضیاءالدین عراقی و سید ابوالحسن اصفهانی بهره بُرد.
آیت اللَّه مرندی همچنین، به مدت ده سال، به همراه دوست و هم حجره خود، علامه سید محمد حسین طباطبایی در رشته سلوک و عرفان از حضور عُرفای نامی عصر، همچون: سید حسین کوه کمره ای، سید صدرا بادکوبه ای و به ویژه میرزا علی آقا قاضی، به مرحله والایی از سیر و سلوک الهی نائل شد.
ایشان به احادیث، تفاسیر و مسائل فقهی و عرفانی احاطه و تسلط کامل داشت و بیش از پنجاه سال در شهرستان مرند اقامت ورزید.
در این سالیان، سیل مشتاقان و علاقه مندان، برای کسب فیض و حل مشکلات روحی به مرند می رفتند و از محضر پرفیض او مستفیض می شدند.
این عالم ربانی از جمله افراد نادری است که علامه طباطبایی آنان را به عنوان ستارگان درخشان آسمان عرفان نام برده است.
آیت اللَّه مرندی سرانجام پس از نزدیک به یکصد سال زندگی پر برکت در شانزدهم شوال سال ۱۴۱۴ ه.ق به لقاء الله پیوست.