آیت الله سیدمحمدرضا گلپایگانی، در ۸ ذی القعده ۱۳۱۶ در روستای "گوگد" در یک فرسخی شهرستان گلپایگان متولد شد. پدرش سیدمحمدباقر گلپایگانی، مردی پرهیزگار و عالم عامل که به زهد و تقوی معروف بود. او ۴ دختر داشت ولی از داشتن پسر محروم بود، زیرا هرچه پسر خدا به او داده بود، از دنیا رفته بود. از همین رو، سیدمحمدباقر، به عزم سفر به مشهد مقدس، پیاده تا آن شهر رفت و متوسل به امام رضا (ع) شد و از حضرت خواست که به اذن خدا، پسری به او عنایت کند. در پی این توسل و مشرف شدن به بارگاه امام هشتم، خداوند به او دو پسر می دهد که اولی همین "محمدرضا" و دومی موقع تولدش با مادر خود، هر دو از دنیا میروند.

 
مادر آیهالله گلپایگانی «هاجر» نام داشت که در سه سالگی او، موقع زایمان فوت کرد. کنیه او "ابوالحسن" و لقبش "هبهالله، موهبت خدا" بود. این لقب و کنیه را، پدرش به تبعیت از خاندان رسالت و ائمه اطهار، برای فرزندش انتخاب کرد. آیهالله گلپایگانی از همان دوران کودکی مقدمات علوم و سپس دروس حوزوی را نزد اساتید بزرگ فرا گرفت.
 
استعداد قوی و خوش فهمی و نبوغ سرشاری در تحصیل علم و کسب معرفت داشت. قبل از ۲۱ سالگی بود که در درس فقه و اصول مرحوم آیت الله حائری (مؤسس حوزه علمیه قم) شرکت می‌کرد و از شاگردان مبرز ایشان و پیوسته مورد توجه استادش بود. حدود ۱۹ سال در درس ایشان حاضر بود. آیت الله حائری نیز نسبت به او، احترام خاصی داشتند و هر زمان که آقای گلپایگانی در درس استاد، ایراد و اشکال می‌کرد استاد (آیت الله حائری) نیز به آن ایرادات توجه کامل داشتند.
 
خود ایشان می گوید: من در حوزه درسی استادم (حاج شیخ عبدالکریم حائری) حرف می‌زدم و اشکال می‌کردم، ولی مطلب را اول با خودم بازگو می‌کردم، اگر جوابی پیدا می کردم و رفع اشکال من می شد، نمی گفتم، اما اگر جوابی برای آن پیدا نمی کردم، آنوقت مطرح می کردم.
 
تدریس:
آیهالله گلپایگانی، بعد از گذراندن دوران تحصیل و رسیدن به مقامات علمی و معنوی، تدریس را شروع کرده و سپس سالهای متمادی که حدود ۷۵ سال گفته شده، ادامه می دهد بیشتر از ۶۰ سال این تدریس، مربوط به تدریس دروس خارج فقه و اصول بود. وی در زمان آیت الله بروجردی، یکی از استوانه های بزرگ علمی حوزه قم بود و در همان زمان سه تا درس خارج تدریس میکرد. آنقدر در بالا بردن سطح علمی و معنوی طلاب تلاش میکرد بطوری که میگفت: خدا را شاهد و گواه میگیرم که وقتی بعضی از طلاب را می بینم که به درس و بحث اهمیت نمی دهند، از شدت غصه تب می کنم. هیچگاه نمی شد که ایشان، درس را تعطیل کنند. حتی بیماری و کسالت ایشان هم، مانع نبود. سالی که پای او شکسته بود، درس را تعطیل نکرد و فرمود: از درس رفتن محرومم ولی الحمدلله، از درس گفتن محروم نیستم و در منزل درس را گفتند و این خود، درسی بود برای دیگران! به نقل از یکی از شاگردان ایشان که میگوید: زمانی که آیت الله گلپایگانی در محضر آیت الله حائری بود، روزی دیرتر از موعد مقرر آمد، مورد تأخیر را عذرخواهی کرد و گفت: کودک پنج ساله ای داشتم که در حوض دچار خفگی شد و من مشغول کفن و دفن او بودم، لذا کمی دیر شد. آیت الله حاج شیخ عبدالکریم حائری در جواب افرادی که از او می خواستند که آقای گلپایگانی را به اراک بفرستند تا عهده دار امور شرعی باشند فرمود: من میخواهم او را آقای دنیا کنم، شما می خواهید او را آقای اراک نمائید!
 
آیهالله گلپایگانی از مرحوم حاج شیخ عبدالکریم حائری، حاج آقارضا مسجدشاهی، محدث قمی، اجازه روایت داشتند. او با خانواده بروجردی وصلت کرد و دختر حجت الاسلام مهدی بروجردی، مشاور آیت الله حائری که خودش سهم زیادی در حوزه علمیه قم داشت، به همسری گرفت و ثمره این ازدواج سه پسر و پنج دختر بود!
 
وفات:
این بزرگمرد عالم تشیع، در آذرماه ۱۳۷۲ شمسی برابر با ۱۴۱۴ هـ ق، در سن ۹۸ سالگی در شهر قم دار فانی را وداع کرد و در صحن بزرگ قم، آیت الله صافی گلپایگانی برایشان نماز خواند و در کنار استادش (حائری) در حرم حضرت معصومه سلام الله علیها، مدفون گشت.
 
 

آیت الله العظمی گلپایگانی درسال ۱۳۴۲

آیت الله گلپایگانی در مجلس درس

آیت الله گلپایگانی در سفر حج

آیت الله العظمی گلپایگانی درحال معمم کردن یکی از طلاب حوزه قم

۱۳۷۰،عیادت رهبر معظم انقلاب از آیت الله العظمی گلپایگانی

در حال نماز در منزل شخصی

سفر استعلاجی به لندن

آیت الله العظمی گلپایگانی؛ در کنارشان فرزندش سید باقر گلپایگانی

۱۳۶۴،آیت الله العظمی گلپایگانی درمقطع بستری شدن دریکی ازبیمارستان های تهران