ضوابط و احکام بدعت از نگاه مذاهب فقهى‏ محمدهادى میهن‏دوست*[۱] چکیده‏ هیچ‏کدام از مذاهب اسلامى در حرمت شدید بدعت تردید نکرده و حتى برخى اصل حرمت آن را ضرورى دین دانسته‏اند؛ بااین‏همه چون ماهیت بدعت و احکام و ضوابط آن به‏درستى روشن نشده است، هرازچندگاهى در طول تاریخ به‏عنوان مبارزه با آن، گاه راه افراط […]

آثار سیاسى- اجتماعى جریان‏هاى تکفیرى بر عقب ‏ماندگى کشورهاى اسلامى‏ سید کاظم سیدباقرى*[۱] محمد حسنى*[۲]* بتول ملاشفیعى*[۳] ** چکیده‏ اندیشه ‏هاى سلفى و تکفیرى در حوزه تمدن اسلامى پیشینه‏اى طولانى دارد، اما از حدود پنجاه سال اخیر، تبدیل آن گمانه ‏ها و خرده‏پندارها به «جریان»، سرآغازى پرخطر براى جهان اسلام شده است. هرچند عقب‏ماندگى کشورهاى […]

حدیث سفینه و مساله توسل حدیث سفینه و مساله توسل و دیگر از دلایل ما در توسّل به اهل بیت رسالت، حدیث معتبره سفینه است که بسیاری از علمای بزرگ شما تقریباً به حدّ تواتر نقل نموده‌اند. و آنچه در نظر دارم، زیاده از صد نفر از اکابر علمای خودتان در کتب معتبره خود ثبت […]

تحلیل انتقادی دیدگاه تراجم‌نگاران درباره نسب و آثار محدّث جزایری   چکیده محدّث جزایری (۱۰۵۰ـ۱۱۱۲ق) از دانشمندان برجسته شیعه، دارای آثار بسیاری است. به همین جهت از دیرباز گزارش شرح حال و معرفی آثار وی مورد اهتمام تراجم‌نویسان و محققان بوده است. با این همه، در خصوص نسب‌نامه و برخی نوشته‌های وی کاستی‌ها و اشتباه‌هایی […]

امکان‌سنجی «روزگار مهدیان» با رویکرد احمد بصری در اخبار خاصه چکیده مقوله مهدویت و لزوم توجه جدی به آن در روایات اسلامی از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است. حوزه مهدویت، مانند دیگر حوزه‌های معنوی، شاهد نمونه‌هایی از انحراف در سطوح خُرد و کلان بوده است. بهترین راه مقابله با این کج‌روی‌ها برای معتقدان، مراجعه به اخبار […]

تبیین جایگاه سیاسی، اجتماعی و اخلاقی امام علی(علیه السلام) در هاشمیاتِ کمیت بن‌زید اسدی چکیده در این پژوهش جایگاه سیاسی، اجتماعی و اخلاقی امیرالمؤمنین۷ در اشعار کمیت بن‌زید اسدی، شاعر شیعی دوران اموی، واکاوی شده است. او از پیشتازان ادب متعهد است که در دوران خفقان اموی شعر خود را بُرنده‌‌ترین سلاح برای دفاع از […]

تحلیل چگونگی استدلال امام علی(علیه ‌‌السلام) به آیه ۳۵ سوره نساء در مواجهه با خوارج در جریان حکمیت   چکیده در جریان حکمیت پیکار صفین، خوارج دست‌کم دو اشکال به امام علی برای پذیرش حکمیت وارد می‌کردند: نخست با استدلال به آیه «إِنِ الْحُکْمُ إِلَّا لِلَّهِ» حکمیت را در صلاحیت بندگان خداوند نمی‌دانستند؛ دوم اینکه […]

معناشناسی اوصاف الاهی از منظر روایات چکیده انسان آنگاه که از خداوند سخن می‌گوید اوصاف دربارهٔ او را بر زبان جاری می‌کند. از این‌رو، برای فهم معنای درست گزاره‌های ناظر به اوصاف الاهی، ناگزیر از تحلیل معناشناختی در این باره هستیم. اسماء و صفات الاهی همگی نشانه‌ای هستند که خودِ خداوند آنها را برای خواندن […]

ناکارآمدی فرهنگی و اجتماعی تصوف در عصر صفوی و نقش آن در تحکیم موقعیت فقیهان شیعی   چکیده از تحولات تاریخی مهم ایران، ظهور درویشان صفوی و قزلباشان صوفی است. حکومتی با بیش از دو قرن که فقهای شیعه در اصل بنیانش نقشی ندارند، ولی با این همه از همان ابتدا، شاه اسماعیل صفوی (۹۰۷-۹۳۰ […]

بررسی تفسیر آیات اهل ذکر در منابع تفسیری چکیده این مقاله مسئله‌ مطرح‌شده در آیات اهل ذکر را بررسی می‌کند. آیهٔ ۴۳ نحل و ۷ انبیا، به مخاطبان دستور داده است مطلبی را از اهل ذکر بپرسند. در تعیین مخاطب، پرسش، پرسشگر و پاسخ‌گو، دیدگاه‌های مختلفی مطرح شده است. مسئلهٔ تأمل‌برانگیز، تبیین مراد از اهل […]