3.هم گرایی حنابله و امامیه با وجود فضای آلوده و مسموم بین حنابله و امامیه و در نتیجه درگیری و چالش های زیاد رخ داده میان آنان، به نظر می رسد گاهی برای تأمین امنیت و برقراری صلح و دوستی، تلاش هایی نیز صورت گرفته است. حنابله و شیعیان

۵ــ۲.تندروی رقیبان گزینه ها و مسایل ذکر شده، عواملی بود که در درون حنابله وجود داشت و در موفقیت آنان اثر بخش گشته بود، اما این گزینه و عامل، برخاسته از عملکرد رقیبان آنان است. رقیبان حنابله، شیعیان و به ویژه امامیه و معتزله بودند، گرچه در میان اهل حدیث

۲.عوامل موفقیت حنابله پس از حدود یک قرن رقابت و همزیستی فرقه ها در بغداد و بروز تنش های بحران زا میان حنابله و امامیه در بغداد، جریان امور به نفع حنبلیان به پایان رسید و شیعیان پس از سقوط آل بویه، قدرت خود را از دست دادند و حنابله

۴ــ۱.جهاد جهاد از دستورات مؤکد دین اسلام بوده، مسلمانان از زمان پیامبر(ص) تاکنون روی آن تأکید داشته و دارند؛ به گونه ای که یپروان علی(ع) در زمان خلفا با وجود نادرست دانستن خلافت آنان و در نتیجه درست نبودن فعالیت آنان، اما برای تقویت جبهه ی مسلمانان به همکاری با

۲ــ۱.تقیه تقیه یکی از مسایل مهم سیاسی ــ مذهبی بوده که در میان فرقه های مختلف نگاه مختلفی نسبت به آن وجود داشته است و حتی برخی خاور شناسان بر این باورند که تقیه در زمان رسول خدا(ص) نیز بوده و ایشان نسبت به خلافت ابوبکر تقیهکرده است (Kohlberg,1975,p.1) در

مقدّمه از مسایل قابل طرح در حوزه ی تاریخ اندیشه ی دینی، تعامل در مفهوم هم گرایی و واگرایی و ارتباط فرقه ها با یکدیگر است. در دوران اسلامی، قرن چهارم و پنجم اوج تعامل فرقه هاست. صحنه ی این تعامل بیشتر بغداد است که در آن دوران، اندیشمندان و

۳. آل بویه و حیات علمی با آنکه عصر حکمرانی آل بویه، دوران شکوفایی علمی، پیشرفت فرهنگی، عصر روشنگری، انسان گرایی، خردورزی و حتی عصر طلایی توصیف شده است (کرمر، ۱۳۷۵، صص ۲۱، ۳۵، ۴۰ و ۸۲)، اما عده ای، ناجوانمردانه می کوشند سهم آنان را در ایجاد نشاط علمی

۲. آل بویه و خلافت عباسی دومین تلاش برخی از نویسندگان متعصب غیرشیعی که آثارشان با بغض، عداوت و یکسونگری نسبت به حکومت شیعی مذهب آل بویه همراه است، متهم ساختن آنان در تضعیف و تزلزل موقعیت و پایگاه مادی و معنوی خلیفگان عباسی، براندازی دستگاه خلافت و منحرف کننده

مقدمه دولت آل بویه یکی از دولت های شیعی است که هرچند در آغاز زیدی بودند، ولی در ادامه به امامیه ی اثنی عشری توجه کردند. توجه ایرانیان و به ویژه مردم نواحی دیلم و طبرستان به اولاد علی، خواه زیدی، اسماعیلی یا اثنی عشری، نشان از اعتقاد آنان به

مقدمه دیلمیان که از دیرباز به علت شجاعت و آگاهی از مهارتهای جنگی، در شاخه نظامی ایران سرآمد بودند، در قرن سوم و چهارم هجری بر مسند قدرت حکومتی ایران و اسلام تکیه زدند. کارآمدی در بخش نظامی، آنان را در تسلط بر قلمرو وسیعی از جهان اسلام یاری کرد.